Zarys zróżnicowania produkcyjnego rolnictwa w Polsce w 2013 r.

Duże zróżnicowanie polskiego rolnictwa (potwierdzone analizą danych) uwarunkowane jest szeregiem czynników, co przekłada się na trudności z kształtowaniem polityki w tym zakresie.

W 2013 r.[1] największy odsetek gospodarstw rolniczych był w województwie mazowieckim – 15%, lubelskim – 12% i małopolskim – 10%. Ale na 100 ha UR w danym województwie największa liczba gospodarstw przypadała w małopolskim i podkarpackim – ponad 22. Było to co najmniej czterokrotnie więcej niż np. w najmniej zagęszczonym pod tym względem zachodniopomorskim, warmińsko-mazurskim czy opolskim. Tym samym największy udział gospodarstw o powierzchni 1-5 ha UR był właśnie w podkarpackim i małopolskim, trzykrotnie większy niż w podlaskim czy warmińsko-mazurskim. I tym samym średni areał UR w dwóch południowych województwach wyniósł zaledwie 4 ha, sześcio – siedmiokrotnie mniej niż w zachodniopomorskim czy wielkopolskim, województwach o statystycznie największych gospodarstwach pod względem areału.

Prawie 74% gospodarstw z użytkownikiem gospodarstwa indywidualnego prowadziło sprzedaż wytworzonej produkcji rolniczej. Najmniejszy odsetek gospodarstw sprzedawał w podkarpackim i małopolskim – poniżej 50%, największy zaś przede wszystkim w kujawsko-pomorskim i wielkopolskim – ok. 90%.

Ogółem w kraju do skupu trafiło 55% wartości globalnej produkcji rolniczej. Z trzech centralnych województw: wielkopolskiego, mazowieckiego i kujawsko-pomorskiego pochodziło 44% krajowego skupu produktów roślinnych i zwierzęcych. Województwa te charakteryzowała najwyższa produktywność ziemi[2], przekraczająca 5 tys. zł / 1 ha UR – co najmniej dwuipółkrotnie większa niż w przypadku najsłabszego w tym zestawieniu podkarpackiego czy małopolskiego. Jednocześnie statystycznie najwyższy poziom nawożenia NPK na 1 ha UR odnotowano w opolskim – 224 kg, lubuskim – 189 kg i kujawsko-pomorskim – 174 kg. W małopolskim, podkarpackim, mazowieckim i podlaskim zużycie nie przekroczyło 100 kg na 1 ha UR. Poziom nawożenia przekładał się na regionalne zróżnicowanie plonowania.

W poszczególnych województwach inaczej rozkładał się akcent na produkcję roślinną i zwierzęcą. Uwagę przykuwa podlaskie, gdzie aż 95% wartości skupu stanowiła produkcja zwierzęca. Produkcja roślinna odpowiadała 73% wartości skupu w dolnośląskim – tam właśnie w największym stopniu dominowały gospodarstwa specjalizujące się w uprawach polowych; podobnie w zachodniopomorskim. W pozostałych regionach również dominowały gospodarstwa specjalizujące się w uprawach polowych, ale w mniejszym odsetku. Z kolei podlaskie i warmińsko-mazurskie na tle innych wyróżniał ok. 30% udział gospodarstw specjalizujących się w chowie zwierząt żywionych paszami objętościowymi. We wszystkich województwach istotną rolę ogrywały gospodarstwa mieszane – różne uprawy i zwierzęta.

Średnia wielkość ekonomiczna gospodarstwa specjalizującego się w uprawach polowych była najniższa spośród pozostałych typów – w porównaniu do najsilniejszych, z chowem zwierząt karmionych paszami treściwymi, były one statystycznie 13-krotnie mniejsze.

Podkarpackie, małopolskie i śląskie charakteryzował najmniejszy udział – poniżej 20% – gospodarstw o średnim i dużym, jak na polskie warunki, potencjale produkcyjnym. Na tym tle bardzo dobrze prezentowało się kujawsko-pomorskie, warmińsko-mazurskie, ale także wielkopolskie, podlaskie i pomorskie.

Opracowanie: SAEPR FAPA

[1] Na podstawie GUS: Rolnictwo w 2013 r., Charakterystyka gospodarstw rolnych w 2013 r., BDL.

[2] Wg wartości skupu na 1 ha UR.

Portale regionalne

Znajdź KSOW na:

Zarys zróżnicowania produkcyjnego rolnictwa w Polsce w 2013 r.