KSOW: Znaczenie obszarów wiejskich w kształtowaniu PKB i WDB

WPR po 2013 roku

Znaczenie obszarów wiejskich w kształtowaniu PKB i WDB

Statystyka publiczna dostarcza szeregu informacji na temat regionalnego zróżnicowania społeczno-gospodarczego w Polsce. Interesującym jest pytanie o ekonomiczne znaczenie obszarów wiejskich. Główny Urząd Statystyczny dysponuje informacją w zakresie produktu krajowego brutto (PKB) i wartości dodanej brutto (WDB) z uwzględnieniem obszarów przeważająco miejskich, pośrednich i przeważająco wiejskich. Dane te różnią się w zależności od przyjętej metodologii (wg Eurostat czy OECD), co związane jest z odmienną delimitacją poszczególnych regionów. W ten sposób np. część obszarów wyszczególnionych wg Eurostat jako przeważająco wiejskie, nie jest tak ujęta wg OECD[1]. Niemniej główne wnioski płynące z analizy danych są zbieżne.

Według metodologii Eurostat, w 2010 roku w Polsce na obszarach przeważająco wiejskich (w skrócie: obszarach wiejskich) wypracowano 27,2% PKB[2]. Najmniejszym udziałem w ogólnopolskim PKB charakteryzował się obszar wiejski w województwie warmińsko-mazurskim (podregion ełcki), podlaskim (suwalski), lubelskim (bialski) i podkarpackim (przemyski) – po ok. 0,5%, a największym w województwie mazowieckim (ciechanowsko-płocki oraz ostrołęcko-siedlecki), opolskim (opolski), łódzkim (piotrkowskim) i kujawsko-pomorskim (włocławski) – odpowiednio 1,9% oraz po ok. 1,5%. Jest to oczywiście pochodną szeregu czynników, w tym wielkości i struktury lokalnej gospodarki.

W przeliczeniu na jednego mieszkańca, PKB na obszarach wiejskich stanowił 71,9% wartości ogólnopolskiej.[3] PKB per capita poniżej 60% średniej wartości dla kraju ukształtował się na obszarach wiejskich w województwie podkarpackim (podregion przemyski, krośnieński), lubelskim (puławski, chełmsko-zamojski i bialski), małopolskim (nowosądecki), a więc głównie na tzw. ścianie wschodniej kraju. Spośród pozostałych obszarów wiejskich, wynik powyżej 90% osiągnął podregion w łódzkim (piotrkowski) i opolskim (opolski), a wartością przewyższającą średnią krajową (o 17,1%) cechował się jedynie podregion w województwie mazowieckim (ciechanowsko-płocki).

Wartość dodana brutto na obszarze wiejskim w przeliczeniu na jednego pracującego poniżej 60% średniej ogólnopolskiej ukształtowała się jedynie w województwie lubelskim (podregion puławski). Wynik powyżej 90% osiągnął wiejski podregion w opolskim (opolski), łódzkim (piotrkowski), pomorskim (starogardzki) i zachodniopomorskim (stargardzki). Podobnie jak w przypadku PKB per capita, tylko podregion w województwie mazowieckim (ciechanowsko-płocki) cechował się wartością przewyższającą średnią krajową (o 21,8%).

Sektor rolniczy[4] na obszarach wiejskich, który istotnie kształtuje ich krajobraz, największe znaczenie odgrywał w gospodarce mazowieckiego podregionu ostrołęcko-siedleckiego i podlaskiego podregionu łomżyńskiego, gdzie stanowił odpowiednio 16,6% i 16,2% wartości dodanej brutto wobec 8,6% dla ogółu obszarów wiejskich w kraju. Najmniejszy udział sektora rolniczego odnotowano w podkarpackim podregionie tarnobrzeskim i krośnieńskim – odpowiednio 1,9% i 2,7%. Podregion opolski, podkarpacki przemyski, małopolski nowosądecki i tarnowski, miały podobny udział sektora rolniczego (ok. 4%), ale odmienny wkład w ogólnokrajowy PKB. W podregionie opolskim większą rolę niż w pozostałych odgrywał przemysł (30,6% wobec odpowiednio 17,1%, 18,7% i 24,3%). W podregionie ciechanowsko-płockim w mazowieckim, czy piotrkowskim w łódzkim, przemysł stanowił stosownie 39,2% i 41,9%, najwięcej spośród odnotowań na pozostałych obszarach wiejskich, i te podregiony charakteryzował wysoki poziom PKB, w tym per capita, czy WDB na pracującego.

W kontekście powyższych informacji istotnym jest wyzwanie, by obszary wiejskie były atrakcyjnym miejscem zamieszkania i pracy, a przy tym poprzez swój rozwój nie zatraciły walorów środowiskowych czy kulturowych.

Opracowanie: SAEPR FAPA

[1] Wg Eurostat w Polsce jako przeważająco wiejskie wyodrębniono 28 podregiony, a wg OECD 34. [2] Zgodnie z podejściem OECD, obszary wiejskie wypracowały 35,2% PKB. [3] Wg OECD, PKB per capita na obszarach wiejskich wyniósł 75,8%. [4] Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo.

Znajdź KSOW na:

Znaczenie obszarów wiejskich w kształtowaniu PKB i WDB