Wsparcie młodych rolników w ramach I i II filara WPR po 2013 r.

W ramach I filara WPR, projekt rozporządzenia ustanawiającego przepisy dotyczące płatności bezpośrednich dla rolników na podstawie systemów wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej KOM(2011) 625 wersja ostateczna przewiduje m.in. płatności dla uprawnionych do płatności w ramach systemu płatności podstawowych młodych rolników, tj. osób fizycznych w wieku do 40 lat, które po raz pierwszy zakładają gospodarstwo rolne jako kierujący gospodarstwem lub które założyły już takie gospodarstwo rolne w ciągu pięciu lat przed pierwszym złożeniem wniosku dotyczącego systemu płatności podstawowych. Spośród szeregu innych umocowań prawnych warto nadmienić, że roczną kwotę płatności państwa członkowskie obliczają mnożąc liczbę odpowiadającą 25% średniej wartości uprawnień do płatności posiadanych przez rolnika przez liczbę uprawnień, które rolnik ten aktywował zgłaszając kwalifikujące się hektary. Jednocześnie jednak Polska przestrzega limitu liczby
25 aktywowanych uprawnień do płatności, bowiem średnia wielkość gospodarstw rolnych zgodnie z przedstawionym załącznikiem VI wynosi 6 ha.

Kwota środków finansowych dostępnych dla młodych rolników w ramach I filara jest uwarunkowana czterema zasadniczymi kwestiami:

1. Zgodnie z artykułem 14 pkt 1. projektu KOM(2011) 625 wersja ostateczna, do dnia
1 sierpnia 2013 roku Polska może podjąć decyzję o udostępnieniu jako wsparcie dodatkowe dla środków w ramach programów rozwoju obszarów wiejskich finansowanych z EFRROW do 10% rocznych pułapów krajowych na lata kalendarzowe 2014-2019 określonych w załączniku II. W związku z tym kwota ta nie może być już dostępna na przyznawanie płatności bezpośrednich.

2. Na podstawie artykułu 14 pkt 2. propozycji KOM(2011) 625, we wspomnianym terminie Polska może jednak podjąć decyzję o udostępnieniu w formie płatności bezpośrednich do 5% kwoty przyznanej na wsparcie dla środków w ramach programów rozwoju obszarów wiejskich finansowanych z EFRROW w okresie 2015-2020. W związku z tym kwota ta nie może już być dostępna na środki wspomagające w ramach programów rozwoju obszarów wiejskich. Na dzień dzisiejszy nie są dostępne zatwierdzone kwoty dla poszczególnych państw członkowskich w ramach II filara WPR, w związku z tym
w niniejszym opracowaniu przedstawiono jedynie szacunkowe dane opierające się na stanowisku Polski.

3. Zgodnie z artykułem 23 Ustanowienie i wykorzystanie rezerwy krajowej projektu KOM(2011) 625 wersja ostateczna, państwa członkowskie ustanawiają rezerwę krajową wynoszącą 3% płatności podstawowych.

4. Artykuł 47 propozycji KOM(2011) 625 przewiduje system dla drobnych producentów rolnych (SFS – small farms scheme), na który państwa członkowskie mogą przeznaczyć do 10% krajowej koperty I filara WPR. Skala zainteresowania tym systemem może mieć wpływ na wysokość wsparcia w ramach wielokomponentowego systemu (obejmującego płatności podstawowe, z tytułu praktyk rolniczych korzystnych dla klimatu i środowiska, młodego rolnika, ograniczeń naturalnych, powiązania z produkcją), bowiem powoduje ograniczenie dostępnej kwoty oraz wyłączenie części areału użytków rolnych w ramach tych rozwiązań.

Ponadto artykuł 7 projektu KOM(2011) 625 stwierdza, że łączna kwota płatności bezpośrednich nie może przekraczać pułapów określonych w załączniku III tegoż rozporządzenia. Szacunkową kwotę wynikającą z ograniczenia (jako różnica pomiędzy pułapami krajowymi określonymi w załączniku II a określonymi w załączniku III), udostępnia się jako wsparcie unijne dla środków w ramach programów rozwoju obszarów wiejskich finansowanych zgodnie z właściwym rozporządzeniem. Analiza na poziomie mln euro nie wykazuje większego zróżnicowania w wielkości wsparcia w ramach poszczególnych rozwiązań, dlatego w niniejszym opracowaniu jedynie zasygnalizowano tę kwestię.

Na płatności dla młodego rolnika państwa członkowskie mogą przeznaczyć do 2% rocznego pułapu krajowego I filara. W efekcie, obliczenia dokonane bez wydzielenia krajowej rezerwy wskazują, że w zależności od przyjętych rozwiązań w ramach płatności dla młodych rolników producenci mogą otrzymać 47-56 euro na 1 ha PEA średnio w roku, a łączny areał objęty programem może wynieść maksymalnie 1 155 tys. ha PEA (ok. 8% ogółu UAA
w Polsce). Ogółem średniorocznie płatności te w Polsce mogą kształtować się w latach 2014-2020 na poziomie 57-62 mln euro w zależności od przyjętych rozwiązań spośród wyżej wymienionych.

W ramach II filara przewidziano działania nie ulega zmianie definicyjne określenie pojęcia „młody rolnik” (art. 2 ust. 1 lit. u). Zgodnie z przyjętą definicją jest to rolnik, który ma mniej niż 40 lat w chwili składania wniosku, posiada odpowiednie umiejętności i kwalifikacje zawodowe i po raz pierwszy podejmuje działalność w gospodarstwie rolnym jako kierujący gospodarstwem. Jednakże Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych, w których ma zostać określony szereg instytucji prawnych, warunkujących nowy system wsparcia. W szczególności odnosi się to do warunków, na jakich osobę można uznać za „młodego rolnika”, w tym ustanowienia okresu karencji na nabycie umiejętności zawodowych.

Przewiduje się działanie podobne do „Ułatwiania startu młodym rolnikom”, poszerzone o rozpoczynanie działalności gospodarczej (art. 20 propozycji rozporządzenia dot. rozwoju obszarów wiejskich „Rozwój gospodarstw rolnych i działalności gospodarczej”).

Z kolei podprogram adresowany do młodych rolników mógłby uwzględniać następujące działania (wymienione w załączniku nr 3 do propozycji rozporządzenia): 1) pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników, po raz pierwszy podejmujących działalność w gospodarstwie rolnym, 2) inwestycje w środki trwałe, 3) transfer wiedzy i działania informacyjne, 4) usługi doradcze, usługi z zakresu zarządzania gospodarstwem rolnym i zastępstw, 5) współpraca, 6) inwestycje w działalność pozarolniczą.

Autor: SAEPR/FAPA

Portale regionalne

Znajdź KSOW na:

Wsparcie młodych rolników w ramach I i II filara WPR po 2013 r.