Rolnik na rynku finansowym w Polsce– postawy i preferencje

Korzystanie z instrumentów finansowych jest uwarunkowane wieloma czynnikami, wśród których można zwrócić uwagę na własną ocenę podmiotu w zakresie możliwości działania czy poruszania się na tym rynku. Polacy generalnie czują się niekomfortowo na rynku finansowym – zdecydowana większość, bo aż ok. 80 % deklaruje brak wiedzy albo słabą orientację w tej dziedzinie^[1]. Poczucie braku kompetencji ekonomicznych wiąże się głownie z poziomem wykształcenia oraz wielkością miejsca zamieszkania potencjalnego operatora na rynku finansowym, co w konsekwencji uzasadnia kolejny wynik z badania wskazujący, że rolnicy należą do grup społeczno-zawodowych najmniej predysponowanych do tego rodzaju działań, obok emerytów/rencistów i robotników niewykwalifikowanych. Dodatkowym czynnikiem ściśle warunkującym możliwości oszczędzania czy inwestowania jest sytuacja finansowa gospodarstw domowych. Gospodarstwa rolnicze legitymują się stosunkowo niskimi dochodami przypadającymi na członka rodziny, zatem brak orientacji i zainteresowania działalnością na rynku finansowym są w tych przypadkach w pewnym sensie naturalnie spodziewane.

Rys.1 – Ocena możliwości działania na rynku finansowym w Polsce

Źródło: Opracowanie FAPA/SAEPR na podstawie danych CBOS z badania „Polak na rynku finansowym”.

Najbardziej powszechnym przejawem aktywności finansowej jest korzystanie z usług bankowych, które w 2012 roku deklarowało^[2] niespełna cztery piąte (79%) dorosłych Polaków. Wśród nich prawie każdy (96%) posiadał konto bankowe, a trzy czwarte kartę płatniczą do konta. Pozostałe produkty, takie jak kredyty, lokaty czy karty kredytowe cieszyły się znacznie mniejszym zainteresowaniem (23-34%), natomiast produkty inwestycyjne wręcz znikomym.

W Polsce wyróżniono dwa typy klientów banków: „wycofani” i „zaangażowani”, którzy różnią się zakresem i częstością korzystania z oferty banków. Analizy pod względem cech społeczno-demograficznych klientów banków wykazują, że wśród mieszkańców wsi i wśród rolników „wycofani” dominują nad „zaangażowanymi” w większym stopniu niż to zachodzi dla ogółu społeczeństwa, a wspomniana dominacja kształtuje się na poziomie podobnym dla klientów reprezentujących najuboższe gospodarstwa domowe i klientów najsłabiej wykształconych.

Źródło: Opracowanie FAPA/SAEPR na podstawie danych CBOS z badania „Korzystanie i zadowolenie z usług bankowych”.

Rolnicy, relatywnie słabo aktywni na rynku finansowym, w większości (60%) deklarują^[3], że w Polsce warunki do prowadzenia działalności rolniczej są trudne, a jednocześnie dwie trzecie z nich nie ma problemu z finansowaniem bieżącej działalności. W tym celu wykorzystywane są przede wszystkim środki własne, a ze źródeł finansowania zewnętrznego najbardziej dostępne są pożyczki, następnie komercyjne kredyty bankowe i leasing.

Analiza regionalna wykazała, że województwo dolnośląskie jest tym, gdzie najczęstszym źródłem finansowania są środki własne (65%) i jednocześnie w tym regionie rolnicy najczęściej deklarują aktywność inwestycyjną (jedynie 18,8% obecnie nie prowadzi inwestycji). Na drugim biegunie tej charakterystyki znajdują się województwa : kujawsko pomorskie i pomorskie, gdzie najrzadziej wykorzystywane są środki własne.

Rys. 3 – Źródła finansowania działalności rolniczej

Źródło: Badanie „Agro pod lupą”, Raport Martin & Jacob na zlecenie EFL, 2012

Jak wynika z badań rolnicy najczęściej i najchętniej wykorzystują środki własne zarówno w odniesieniu do działalności bieżącej jak i w związku z planowanymi przedsięwzięciami. Bariery w pozyskiwaniu środków z dostępnych źródeł zewnętrznych dotyczą: zbyt dużej biurokracji (kredyt preferencyjny), skomplikowanych procedur, nadmiernie wysokich wymogów do spełnienia (kredyt komercyjny), konieczności inwestowania środków własnych jak również wysokich kosztów finansowania (kredyt komercyjny, leasing). W takiej sytuacji najbardziej oczekiwanymi ułatwieniami są: uproszczenie procedur, złagodzenie wymogów formalnych oraz udostępnianie i rozpowszechnianie informacji o finansowaniu.

Autor:SAEPR/FAPA

[1] Badanie „Agro pod lupą” Raport Martin & Jacob na zlecenie EFL, 2012

[2] Badanie CBOS „Korzystanie i zadowolenie z usług bankowych”, BS 139/2012, Warszawa październik 2012

[3] Badanie „Agro pod lupą” Raport Martin & Jacob na zlecenie EFL, 2012

Portale regionalne

Znajdź KSOW na:

Rolnik na rynku finansowym w Polsce– postawy i preferencje