Sieć Najciekawszych Wsi

Polska wieś jest nie tylko piękna, jest też ciekawa, a czas spędzony na wypoczynku może być w pełni satysfakcjonującym doznaniem, czy tez wzbogacającym doświadczeniem. Docenia się piękno polskich wsi, ich różnorodność, bogatą tradycję, niedoceniana jest nadal ich turystyczna atrakcyjność - dobry poziom infrastuktury pobytowej, klimat miejsca, czy też wysokie walory poznawcze, które często skłaniają do przyjazdu, pobytu.

Sieć Najciekawszych Wsi to koncept mający swą genezę we wzorcach  funkcjonowania w Europie i świecie sieci Najpiękniejszych Wsi – najcenniejszych pod względem dziedzictwa kulturowego i krajobrazu wiejskiego reprezentantów danego regionu lub kraju. Funkcjonowanie sieci pozwala na kultywowanie wiejskości i zachowanie owego dziedzictwa w harmonii z turystycznym profilem rozwoju. Efektem jest rozpoznawalny i markowy produkt turystyczny – oferta pobytu w miejscowościach o podobnym poziomie bardzo wysokiej atrakcyjności. Na straży jakości tej oferty stoi system certyfikacji potwierdzający spełnianie kryteriów uczestnictwa w sieci (organizowany przez podmiot skupiający uczestników sieci).

Syntezą walorów poznawczych wsi jest „opowieść” – zwerbalizowana relacja nt. walorów wsi akcentująca specyfikę, wywołująca zaciekawienie i zapewniająca odbiorcy poczucie uzyskania osobistej korzyści poprzez poznanie nowych faktów, poszerzenie wiedzy, inspiracje itp. Z tych względów lokalność powinna być jedynie namacalnym lecz szczególnym, niebanalnym przykładem dla zrelacjonowania zagadnień z przeszłości i teraźniejszości o randze i skali jak najszerszej- dalece przekraczającej wymiar danej miejscowości, chyba, że prezentowane walory mają samoistną atrakcyjność. Odpowiednio zakomunikowana opowieść jest powodem do przyjazdu, który nie może rozczarować (zakładana gwarantowana jakość pobytu w wymiarze całej sieci).

Nie ma wsi w całości zabytkowych, zachowanych w kształcie sprzed wieków, przeciwnie, wsie w kraju przeszły i nadal przechodzą radykalne przemiany zacierające walory i pozbawiające je zasobów dziedzictwa kulturowego i wiejskiego krajobrazu.

Wdrożenie koncepcji tworzenia Sieci Najciekawszych Wsi stało się jednym z celów funkcjonowania Polskiej Sieci Odnowy i Rozwoju Wsi (PSORW). W roku 2014 część jej członków, tj. gminy z miejscowościami o walorach predysponujących do uczestnictwa w sieci, zawarło w tej sprawie stosowne porozumienie. Jednocześnie w kilku regionach (opolskim, śląskim, lubuskim i dolnośląskim) rozpoczęto wyłonienie puli potencjalnych uczestników sieci oraz uruchomiono regionalne projekty przygotowujące wdrożenie. Stosowna kwerendę dla rozpoznania wsi ze znaczącymi zasobami kulturowymi na terenie własnych województw przeprowadzili wojewódzcy konserwatorzy zabytków. Ponadto koncepcja tworzenia SNW była prezentowana w ramach Forum Debaty Publicznej Prezydenta RP.

Przyjęto, iż dla tworzenia sieci należy wyróżnić dwa typy wsi:

• Typ A – wsie dziedzictwa kulturowego - nieliczna grupa miejscowości o relatywnie wysokich walorach zasobu historycznego i kulturowego.
• Typ B – wsie przeżyć i emocji - liczniejsza grupa miejscowości jednak o mniejszych walorach zasobu kulturowego, lecz atrakcyjna poprzez kształtowanie swej specyfiki i ofertę pobytu angażującą emocjonalnie.

Funkcjonowanie takich sieci, wraz z zamysłem utworzenia podobnej sieci w Polsce, w roku 2012 zostało zawarte w opracowaniu pt. „Sieci Najpiękniejszych Wsi, Opracowanie eksperckie projektu - możliwości utworzenia sieci” wykonanym w roku 2012 w ramach działalności opolskiego sekretariatu KSOW. Sformułowano tam metodologiczne podstawy uzyskania oferty atrakcyjnego pobytu we wsiach, które zachowały jeszcze znaczące walory dziedzictwa kulturowego, krajobrazu oraz atrybuty tradycyjnie pojmowanej wiejskości:

„…pobyt (…) ma być aktywny, dostarczający przeżyć i angażujący emocjonalnie, również z uwzględnieniem możliwości pozyskiwania nowej wiedzy i umiejętności. Przyświeca temu założenie, iż jakość miejsca i związanej z nim oferty, tym samym satysfakcja korzystającego z oferty, rośnie proporcjonalnie do ładunku przeżyć i emocji. Tworzenie specyfiki miejscowości, a w szczególności wytworzenie jej niepowtarzalnego klimatu (genius loci), ma zapewnić emocjonalne przeżywanie pobytu w miejscowości należącej do sieci. Pobyt ma stać się ubogacającym doświadczeniem” (Zob. www.dziedzictwowsiopolskiej.pl; www.psorw.odnowawsi.pl ).

Kluczem tworzenia sieci, a tym samym prezentacji miejscowości jest odpowiednie zinterpretowanie jej walorów w formule „opowieści” będącej czynnikiem wywołania zainteresowania miejscowością i jednocześnie kluczowym elementem zapewniającym satysfakcję z pobytu w „ciekawym miejscu”. W ślad za tym uległy modyfikacji kryteria uczestnictwa oraz karta oceny miejscowości. Aby dać większej puli miejscowości możliwość weryfikacji posiadanych potencjałów oraz stworzyć im realną perspektywę skutecznego ubiegania się o uczestnictwo w sieci po wyeliminowaniu deficytów wsi na drodze wykonania stosownego Planu Działań, skorygowano wagi podobszarów infrastruktura pobytowa  sposób udostępnienia.             

Celem projektu jest nie tylko zachowanie dziedzictwa kultury materialnej, krajobrazu i tradycyjnie pojmowanych walorów wiejskości najcenniejszych pod tym względem wsi w Polsce, ale także budowanie jakości życia mieszkańców tych wsi (przedsięwzięcia wykonane z myślą o przyjezdnych w równym stopniu służą mieszkańcom). Poprzez atrakcyjność miejscowości można również chronić wartość nieruchomości, zagrożoną depopulacyjną nadpodażą, objawiającą się  coraz liczniejszymi pustostanami. Działania w ramach projektu pozwolą także stworzyć wizytówkę gminy / regionu oraz uzyskać dla społeczności lokalnej szczególną okazję do kooperacji w skali krajowej, a nawet międzynarodowej przy realizacji unikalnej strategii rozwoju.

Pobierz:

Opis koncepcji utworzenia Sieci Najciekawszych Wsi

Karta oceny miejscowości

Opracowanie na podst. Opisu koncepcji utworzenia Sieci Najciekawszych Wsi