Konieczne lepsze instrumenty walki ze skutkami zmienności cen rolnych

Unia potrzebuje lepszych instrumentów zarządzania ryzykiem zmniejszających negatywne skutki nadmiernej  zmienności cen na rynkach rolnych – uważa członkini Parlamentu Europejskiego Angelique Delahaye przedstawiając wstępną wersję raportu odnoszącego się do tej kwestii (Draft report on CAP tools to reduce price volatility in agricultural markets (2016/2034(INI)) Committee on Agriculture and Rural Development). Niewykluczone, że raport zapoczątkuje wypracowanie stanowiska PE  dotyczącego sposobów przeciwdziałania niekorzystnym skutkom zmienności cen na unijny sektor rolny.

Według autorki raportu, należy przyjąć zmienność cen w rolnictwie za cechę charakterystyczną związaną ze specyfiką produkcji rolnej. Przyszłe wysiłki powinny się zaś koncentrować na zmniejszaniu jej negatywnych skutków poprzez lepsze narzędzia.  Takim instrumentem miałyby być np. fundusze wzajemne, powstające z inicjatywy rolników.

„Ponieważ rolnicy nie mogą kontrolować czynników mających wpływ na ich obroty i zyski brutto powinni być zachęcani do rozwijania narzędzi pozwalających na lepsze radzenie sobie ze zmiennością cen, a zwłaszcza funduszy wzajemnych, jako że są one lepszymi narzędziami w tym przypadku od płatności bezpośrednich” -  uważa autorka raportu. Czy oznaczałoby to przerzucenie większej odpowiedzialności za skutki nadmiernej zmienności cen na rynkach rolnych na rolników? Nie wiadomo. Raport nawołuje bowiem jednocześnie do wypracowania lepszych instrumentów zarządzania ryzykiem w następnej reformie WPR.

Oprócz funduszy wzajemnych Delahaye rekomenduje powołanie „obserwatoriów cen rolnych” w każdym z sektorów, w celu zapewnienia bieżących  analiz rynków rolnych w podziale na poszczególne segmenty rynku i regularnego udostępniania odpowiednich danych i prognoz.

Trzeba podkreślić, że w Polsce od dwóch dekad taką funkcję pełni Zespół Monitoringu Zagranicznych Rynków Rolnych (FAMMU), działający w ramach Fundacji Programów Pomocy dla Rolnictwa/FAPA. Zespół FAMMU jako pierwszy w kraju rozpoczął działalność informacyjną i analityczną, dostarczając polskiemu sektorowi rolnemu bieżących informacji (w tym cenowych) z zagranicznych rynków rolnych w oparciu o uznane, wiarygodne źródła. Wydaje się, że w kontekście nowych wyzwań rola zespołu powinna zostać wzmocniona.

Raport celowo nie podaje propozycji instrumentów zarządzania kryzysowego, uznając to za osobne zadanie dla PE, nie uwzględnia także koncepcji systemu wsparcia antycyklicznego (countercyclical aid schemes), które mogłyby być rozważane jako instrumenty zarządzania kryzysowego.

Problem nieskutecznych instrumentów oferowanych przez obecną WPR, mających przeciwdziałać skutkom zmienności cen był już wcześniej podnoszony na posiedzeniu Komitetu Rolnego PE (ComAgri) w lutym br. Wydaje się, że jest to jeden z kluczowych problemów, z którym obecnie zmaga się unijne rolnictwo i, że będzie on ważnym punktem przyszłej reformy WPR po 2020 roku.

Autor: Maria Kosewska (FAMMU/FAPA)