Czas na Rozwój - Czas na Ekologię

„Czas na Rozwój-Czas na Ekologię” to temat wizyty studyjnej dla doradców rolniczych, nauczycieli szkół rolniczych oraz członków Lokalnych Grup Działania w terminie 27 - 30 kwietnia 2015r., która miała na celu umożliwienie spotkania się doradców rolniczych, nauczycieli szkół rolniczych oraz członków Lokalnych Grup Działania  z osobami reprezentującymi podmioty zajmujące się uprawą, produkcją oraz przetwórstwem produktów ekologicznych  oraz  prezentację doświadczeń związanych z działalnością klastrową.

Pierwszym miejscem, do którego udali się uczestnicy wizyty było położone w sercu Podlasia Gospodarstwo Ziołowy Zakątek (Koryciny 71). Gospodarstwo znajduje się w jednym z najczystszych miejsc Polski - otulone jest pięknym lasem i posiada swoisty mikroklimat. W Zakątku kultywowane są stare tradycje i obrzędy zielarskie, stawia się także na nowoczesne wykorzystanie ziół – w kuchni i w medycynie. Chlubą gospodarstwa jest Podlaski Ogród Ziołowy, który w czerwcu 2011 r. otrzymał oficjalnie status ogrodu botanicznego.  Na 15 hektarach uprawianych jest ponad 700 gatunków roślin - to największa w Polsce kolekcja roślin leczniczych i aromatycznych. Właściciel - Pan Mirosław Angielczyk przedstawił uczestnikom wizyty historię powstania tego unikalnego w skali kraju przedsięwzięcia, uwzględniając informacje o pozyskiwanych środkach finansowych w ramach programu PROW 2017-2013 oraz  własnych doświadczeń  w zakresie upraw ekologicznych, w tym zwracanie uwagi na pozostawienie miejsca po uprawie ziół w „porządku ekologicznym”. Uczestnicy poznali całą ofertę gospodarstwa, w tym także hodowlę kur zielononóżek, kaczek i bażantów.

Grupa miała okazję zapoznać się również z ofertą przetwórni „Dary Natury”, znaną i cenioną na krajowym i zagranicznych rynkach firmą produkującą mieszanki i herbatki, kawy, przyprawy, zaprawki do nalewek, zioła do kąpieli, surowce zielarskie, owoce suszone, ekologiczne nasiona na kiełki oraz oleje tłoczone na zimno. Firma zatrudnia obecnie 100 osób i eksportuje swoje produkty m.in. do Kanady i Stanów Zjednoczonych (np. ziele czystka, korzeń pokrzywy). Właściciel przedstawił uczestnikom informacje związane z uprawnieniami dot. przetwórstwa ekologicznego, technologii przetwórstwa stosowanej w firmie oraz informacje na temat marketingu firmy i  pozyskiwania klientów.  Pan Mirosław Angielczyk przedstawił historię powstania firmy, która funkcjonuje od  roku 1990, wspomniał, że gdy zaczęła się transformacja ustrojowa, powstały ułatwienia dla prywatnego biznesu, więc wrócił do rodzinnej wsi, założył zakład i rozpoczął
działalność gospodarczą. Na początku bez żadnego zaplecza, po prostu zajął pokój w domu u rodziców i przez rok sam pracował. Kroił zioła, pakował je w torebki, dostarczał do sklepów. Po roku postawił pierwszy budynek, w kolejnych latach przybywały urządzenia, najpierw używane
z innych zakładów zielarskich, potem nowe. Firma się rozwijała. Pan Mirosław Angielczyk jako jedyny w Polsce uprawia trawę żubrówkę, wykorzystywaną w przemyśle spirytusowym. Ma też uprawę rzadkiego obecnie w naturze czosnku niedźwiedziego i jako jeden z dwóch producentów w kraju posiada zarejestrowaną kawę z żołędzi. To receptura wygrzebana ze starej szuflady. Kawę z żołędzi pito niegdyś jako lek, ma bowiem właściwości wzmacniające.

29.04.2015r. grupa wyruszyła w kierunku województwa lubelskiego. Pierwszym odwiedzanym miejscem w tym dniu  była Cukiernia Zaniewicz w Międzyrzeczu Podlaskim. Zakład prowadzony  jest przez rodzinę Zaniewiczów – ojca i dwie córki i w dużej mierze historia zakładu, to historia rodziny, bowiem w naturalny sposób losy rodziny przeplatają się z wydarzeniami  „biznesowymi”.  Zakład leży na terenach, które należały niegdyś do hrabiego Potockiego i ten podarował je swojemu koniuszemu, zaś od koniuszego odkupił je Pan Zaniewicz. „Cukiernia Zaniewicz” została założona w 1993 roku. Początkowo specjalizacją Pracowni były tradycyjne pączki i drożdżówki, następnie ciasta „miękkie” i wreszcie bankietowe kilkupiętrowe torty. Od blisko dwudziestu lat chlubą Cukierni są SĘKACZE ZANIEWICZA, ciasteczka orkiszowe i ciasta regionalne, a od 2005 roku również certyfikowane produkty ekologiczne. Firma uczestniczy jako wystawca w wielu branżowych międzynarodowych targach, a także w lokalnych kiermaszach promujących polską kulturę i kulinaria. Pan Zaniewicz aktywnie uczestniczył w tworzeniu Polskiej Izby Produktu Regionalnego i Lokalnego oraz czynnie współpracuje w ogólnopolskich stowarzyszeniach ekologicznych przede wszystkim jako członek Klastra Dolina Ekologicznej Żywności i Ekolubelszczyzny. Współpracuje z sieciami sklepów ze zdrową żywnością oraz ze sklepami z wyszukanymi produktami delikatesowymi, z potwierdzoną najwyższą jakością ich wykonania. Cukiernia dostarcza swoje produkty na najważniejsze wydarzenia na przyjęciach w Polskich Ambasadach we Włoszech, Moskwie, Holandii. Prowadzi również sprzedaż eksportową przede wszystkim na rynek w Stanach Zjednoczonych oraz w Europie. Dewizą firmy jest: pieczemy ciasta, tak, jak to się robi w domu. Proces produkcji jest więc zupełnie niezautomatyzowany. Grupa obejrzała część linii produkcyjnej, również piec do pieczenia sękaczy. Grupa została tez zaproszona na Ranczo Bocianie, 8 km od zakładu, gdzie została poczęstowana sękaczem i szarlotką upieczoną specjalnie na przyjazd gości. Właścicielka opowiadała o swoich doświadczeniach związanych z przynależnością do klastra, informowała również o prawnych aspektach  produkcji ekologicznej żywności w tym uzyskiwania certyfikatów. Uczestnicy mogli obejrzeć liczne nagrody zdobyte  przez firmę w różnych konkursach.  Tematem rozmowy była też polityka marketingowa firmy. Dzisiaj Cukiernia Zaniewicz  produkuje na rynek polski i europejski, jednak główny nacisk kładzie na klienta lokalnego. Polityka marketingowa firmy prowadzona jest tak, by wciąż pozyskiwać lokalnych klientów.  Wizyta w Cukierni to przykład  inicjatywy uwzględniającej kultywowanie dobrych staropolskich tradycji kulinarnych w oparciu o najwyższą jakość i powtarzalność.

Uczestnicy odwiedzili również Gospodarstwo Ekologiczne i przetwórnię Państwa Urszuli i Piotra Osik w Woli Skromowskiej, o charakterze typowo rolniczym, prowadzone od 1987 r. - od 1998 r. posiada certyfikat gospodarstwa ekologicznego. Oprócz uprawy warzyw metodami ekologicznymi dodatkowo prowadzona jest w nim także działalność agroturystyczna. Ogólna powierzchnia gospodarstwa, na którą składają się grunty własne i dzierżawy wynosi ok. 80 ha. W gospodarstwie prowadzona jest produkcja roślinna metodami ekologicznymi, specjalnością jest produkcja warzyw gruntowych – głównie dla przetwórstwa, m.in. cukinia, dynia, por, cebula, fasola szparagowa, brokuł i rabarbar, a także truskawki. Gospodarstwo Państwa Osików jest ponadto demonstracyjnym gospodarstwem ekologicznym. Pan Piotr Osik jest Prezesem Polskiego Towarzystwa Rolników Ekologicznych, Prezesem Spółdzielni Producentów Ekologicznych B&S oraz członkiem Rady Rolnictwa Ekologicznego przy Ministrze Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Pani Urszula Osik jest radną gminną, a ponadto przewodniczącą oraz czynną członkinią Stowarzyszenia Gospodyń Wiejskich. Za osiągnięcia w produkcji ekologicznej Europejski Ośrodek Promocji Rolnych w Mediolanie przyznał gospodarstwu w 2004 r. prestiżową nagrodę Giovanni Marcone. W 2008 r.  gospodarstwo zajęło I miejsce na etapie krajowym w konkursie na najlepsze gospodarstwo ekologiczne w kategorii „ekologiczne gospodarstwo towarowe”. Podczas spotkania właściciele przekazali uczestnikom praktyczne informacje na temat  realizacji inwestycji w ramach programu PROW 2017-2013, certyfikacji produktów  ekologicznych oraz pozyskiwania odbiorców swoich produktów.

Następnie grupa udała się do Gospodarstwa Szkółkarsko-Sadowniczego Państwa Izabeli i Krzysztofa Soska w Elżbietowie. Gospodarstwo powstało w 2004 roku we wsi Nowe Podole w gminie Wilga. Właściciele prowadzili wtedy sad jabłoniowy, szkółkę drzewek owocowych i rozmnażali krzewy borówki wysokiej. W 2009 roku powiększyli powierzchnię upraw i przeprowadzili się do wsi Elżbietów w gminie Michów (województwo lubelskie). Obecnie prowadzą 23 hektarowe gospodarstwo nastawione głównie na produkcję sadzonek i owoców borówki oraz maliny i żurawiny. Plantację prowadzą ekologicznie, posiadają certyfikat wydany przez firmę Agro Bio Test oraz certyfikat GLOBALG.A.P. W 2013 roku zrealizowali pomysł, o którym od dawna myśleli tj. wyprodukowali 100% sok borówkowy  ze świeżych, ekologicznych owoców. Niezrównany smak oraz szereg korzystnych dla zdrowia właściwości naturalnego soku borówkowego sprawiły, że w 2014 roku poszerzyli asortyment o musy borówkowe bez dodatku cukru. Państwo Soska dzielili się swoimi doświadczeniami  w zakresie pozyskiwania środków UE, prowadzenia przetwórstwa oraz sprzedaży w tym poszukiwania odbiorców, którymi są przede wszystkim duże sieci supermarketów.

Kolejnego dnia uczestnicy wizyty studyjnej udali się w podróż do Puław. Podczas wizyty w Klastrze Doliny Ekologicznej koordynator Klastra przybliżył uczestnikom tematy związane z utworzeniem, organizacją oraz doświadczeniami klastra, perspektywami rozwoju sektora produktów ekologicznych, rolnictwa ekologicznego w ramach WPR 2014-2020. Klaster powstał w 2010 roku i jego funkcjonowanie było finansowane  ze środków Programu Nowoczesne gospodarka Dz. 1.4 Promocja i współpraca. Koordynatorem jest Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa  w Puławach, który inicjował poszczególne działania Klastra i wsparcie dla ich uczestników. Początkowo do klastra zgłosiło się 5 podmiotów, obecnie liczy ponad 20.  Działania Klastra skupiały się na rozwoju współpracy pomiędzy  ośrodkami naukowymi, podmiotami działającymi na rzecz innowacyjności oraz przedsiębiorcami zajmującymi się produkcją, przetwórstwem i dystrybucją produktów ekologicznych. Działania promocyjne podmiotów skupionych wokół klastra pozwalały na zintegrowane przedsięwzięcia   marketingowe produktów z terenu Polski Wschodniej m.in. na targach w Polsce i zagranicą, wydanie wspólnych materiałów promocyjnych, organizowanie szkoleń oraz imprez promujących produkty ekologiczne. Uczestnicy mieli również możliwość odwiedzenia poletek upraw ekologicznych prowadzonych przez instytut, które były uwzględnione w działaniach klastrowych.  

Projekt  „Czas na Rozwój-Czas na Ekologię”  zrealizowany został  przez Agencję Rozwoju Lokalnego Sp. z o.o. w ramach Planu działania Sekretariatu Centralnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2014-2015.

Autorzy: Agencja Rozwoju Lokalnego / FAPA