KSOW: Najważniejsze trendy w produkcji artykułów spożywczych i napojów w Polsce

Strona główna

WPR po 2013 roku

Uwagi i opinie

Najważniejsze trendy w produkcji artykułów spożywczych i napojów w Polsce

Produkcja art. spożywczych i napojów

W 2011 roku produkcja sprzedana art. spożywczych i napojów wyniosła 179 mld zł w ujęciu nominalnym, o 47% więcej niż w 2005 roku. W tym czasie w przetwórstwie przemysłowym odnotowano wzrost wartości sprzedaży o 66%, do 950 mld zł. W strukturze produkcji art. spożywczych i napojów podmiotów z liczbą pracujących powyżej 9 osób (w bieżących cenach producenta) dominowało mięso i wyroby z mięsa, zakonserwowane oraz wyroby mleczarskie i napoje. W 2011 roku asortyment ten stanowił 55% wartości produkcji sprzedanej art. spożywczych i napojów wobec 57% w 2005 roku.

Wartość dodaną brutto w produkcji art. spożywczych i napojów cechował trend wzrostowy, niemniej w latach 2009-2011 kształtowała się ona na podobnym poziomie. W 2011 roku w ujęciu nominalnym wartość ta wyniosła 39 mld zł, o 45% więcej niż sześć lat wcześniej. Jednocześnie przetwórstwo przemysłowe odnotowało wzrost wartości dodanej o 53% do 235 mld zł. Udział wartości dodanej produkcji art. spożywczych i napojów wahał się wokół średniego poziomu 3% krajowej WDB.

Pracujący i wynagrodzenia w produkcji art. spożywczych i napojów

W końcu 2011 roku liczba pracujących przy produkcji art. spożywczych i napojów wyniosła 434 tys. osób, o 4% mniej niż pod koniec 2005 roku, podczas gdy liczba osób pracujących ogółem w gospodarce narodowej zwiększyła się o 10%, do 14233 tys. W efekcie, udział pracujących przy produkcji artykułów spożywczych i napojów w ciągu sześciu lat zmniejszył się z 3,5% do 3,0%.

Przeciętne realne wynagrodzenie brutto w produkcji art. spożywczych wzrosło o 22% do 2 242 zł, w produkcji napojów o 25% do 4000 zł, a średnio w kraju o 21% do 2848 zł.

Podmioty produkcji art. spożywczych i napojów

W Polsce w latach 2005-2012 liczba podmiotów przemysłowej produkcji artykułów spożywczych i napojów kształtowała się wokół średniego poziomu 33 tys. Było to odpowiednikiem niespełna 1% ogółu podmiotów gospodarczych, lub około 9% podmiotów działających w przetwórstwie przemysłowym zarejestrowanych w REGON. Największy odsetek podmiotów produkujących art. spożywcze i napoje był zlokalizowany w województwie mazowieckim (15%), śląskim i wielkopolskim (po ok. 12%).

Wśród zarejestrowanych w REGON firm produkujących art. spożywcze i napoje, pod względem formy prawnej dominowały osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą – ich udział kształtował się na średnim poziomie 59% ogółu podmiotów. Jednocześnie systematycznie malała liczba spółdzielni – z 528 w 2005 roku do 428 w 2012 roku. W strukturze podmiotów przeważały te o liczbie do 9 osób – ich udział w 2012 roku wyniósł 78% wobec 72% siedem lat wcześniej. W analizowanym okresie liczba zarejestrowanych w REGON firm z liczbą pracujących do 9 osób wzrosła o 10%, zmalała natomiast o 20% liczba podmiotów pozostałych.

Liczba podmiotów prowadzących w ciągu roku działalność gospodarczą w zakresie produkcji art. spożywczych i napojów w 2011 roku działalność prowadziło 15185 producentów. Było to o 16% mniej podmiotów niż sześć lat wcześniej. Pod względem liczby pracowników dominowały podmioty najmniejsze, do 9 osób, jednak to podmioty większe skupiały około 95% ogółu zatrudnionych i podobny odsetek generowały sprzedaży art. spożywczych i napojów. Prawie 172 mln zł produkcji sprzedanej tego sektora zostało wytworzone przez 6 150 podmiotów prowadzących w ciągu 2011 roku działalność gospodarczą, z liczbą pracujących powyżej 9 osób, przy łącznym zatrudnieniu wynoszącym 391 tys. osób. Około 59% podmiotów sprzedało artykuły spożywcze i napoje o wartości do 5 mln zł, jednak 80% całkowitej wartości sprzedaży wypracowało zaledwie 11% podmiotów, które zatrudniały 56% ogółu zatrudnionych – były to podmioty o rocznej sprzedaży powyżej 40 mln zł.

Nakłady inwestycyjne i środki trwałe

Nakłady inwestycyjne ogółem były znacznie niższe w produkcji art. spożywczych i napojów. Jednak w odniesieniu do liczby podmiotów prowadzących działalność w ciągu roku większym poziomem, jak i dynamiką wzrostu nakładów inwestycyjnych – pomimo wyraźnego ich zmniejszenia w latach 2009-2010 – charakteryzowały się właśnie podmioty tego sektora. Podobnie wartość brutto środków trwałych i jej dynamika wzrostu w przeliczeniu na jeden podmiot prowadzący działalność w ciągu roku była większa w produkcji art. spożywczych i napojów niż w przetwórstwie przemysłowym czy przemyśle ogółem.

Wyniki podmiotów produkcji art. spożywczych i napojów

W latach 2005-2011 wzrosła efektywność krajowej gospodarki – liczona wartością dodaną brutto w cenach z 2005 roku na jeden podmiot prowadzący w ciągu roku działalność w produkcji art. spożywczych i napojów o 65%, a ogółem w przetwórstwie przemysłowym o 77%. Statystyczny podmiot w zakresie produkcji art. spożywczych i napojów osiągał wartość dodaną brutto prawie dwukrotnie większą niż ogółem w przetwórstwie przemysłowym. Jednocześnie zwiększył ze 137% do 149% poziom wydajności w odniesieniu do notowanego w przemyśle ogółem – w 2009 roku relacja ta wyniosła nawet 165%.

Wydajność pracy mierzona wartością dodaną brutto na jednego pracującego przeciętnie w roku w produkcji art. spożywczych i napojów wzrosła o 41%, podczas gdy w przemyśle ogółem o 79%. Od 2008 roku kształtowała się ona na poziomie wyższym niż w gospodarce ogółem, ale w całym analizowanym okresie była niższa niż w przemyśle przetwórczym.

Konsumpcja żywności i napojów bezalkoholowych

W Polsce w latach 2005-2011 realny miesięczny dochód rozporządzalny na 1 osobę w gospodarstwie domowym wzrósł o 35%, do 1027 zł (jednak był o 1,4% mniejszy niż w 2010 roku). Wzrost dochodów przełożył się na wzrost wielkości spożycia art. spożywczych i napojów, jednak nie wpłynął na zwiększenie udziału tych produktów w całkowitej krajowej konsumpcji.

W latach 2005-2011 indywidualne spożycie żywności i napojów bezalkoholowych w Polsce w cenach stałych wzrosło o 7% do 139 mld zł, podczas gdy spożycie ogółem zwiększyło się o 26% do 772 mld zł. W 2011 roku spożycie żywności i napojów było o 1% niższe od notowanego w poprzednim roku. W całym analizowanym okresie udział konsumpcji art. spożywczych i napojów w konsumpcji ogółem zmniejszył się o 3 p.p. do 18%.

Handel produktami przemysłu spożywczego i napojów

Branżowe ujęcie wskazuje, że w latach 2005-2011 handel produktami przemysłu spożywczego i napojów (wg PKD) odznaczał się większą dynamiką wzrostu niż przemysłu ogółem. Import artykułów spożywczych i napojów wzrósł w tym czasie o 107% do 27,7 mld zł, podczas gdy produktów przemysłowych ogółem o 80%, do 323,3 mld zł (w cenach bieżących). Z kolei eksport produktów spożywczych i napojów zwiększył się o 101%, do 34,7 mld zł, a przemysłu ogółem o 76%, do 401 mld zł. Tym samym o 1 p.p. zwiększył się udział obrotów produktami spożywczymi i napojami w obrotach przemysłu ogółem do 8,6%. Dodatnie saldo w handlu artykułami spożywczymi i napojami zwiększyło się o 79% do 7 mld zł, a przemysłu ogółem o 62% do 77,7 mld zł.

Opracowanie: SAEPR/FAPA

Portale regionalne

Znajdź KSOW na:

Najważniejsze trendy w produkcji artykułów spożywczych i napojów w Polsce