Środowiskowy wymiar Programu Operacyjnego „Rybactwo i Morze” na lata 2014 -2020

Morze Bałtyckie należy do najbardziej zanieczyszczonych akwenów wodnych na świecie, co jest wypadkową wielu czynników. Uzyskanie dobrego stanu środowiska morskiego wymaga podjęcia szeroko zakrojonych i efektywnych działań, mających na celu ograniczenie presji i negatywnych oddziaływań na środowisko Morza Bałtyckiego. Jego skuteczna ochrona jest możliwa tylko przez skoordynowanie wielu działań, ale zwłaszcza realizowanych w ramach Wspólnej Polityki Rybołówstwa (WPRyb).

W Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi trwają prace nad projektem Programu Operacyjnego „Rybactwo i Morze” (PO RYBY 2014-2020), opracowywanego dla nowej perspektywy finansowej na lata 2014- 2020. Będzie on już trzecim z kolei programem operacyjnym realizowanym ze środków finansowych UE, tj. po Sektorowym Programie Operacyjnym „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006” i obecnie realizowanym Programie Operacyjnym „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013”.

Projekt PO RYBY 2014-2020 jest przygotowywany zgodnie z przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 508/2014 z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego (EFMR). Zgodnie z wyznaczonymi w tym akcie prawnym celami WPRyb ma służyć:

1) promowaniu konkurencyjnych, zrównoważonych środowiskowo, rentownych ekonomicznie i odpowiedzialnych społecznie rybołówstwa i akwakultury;

2) wspieraniu procesu wdrażania WPRyb;

3) promowaniu zrównoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu rozwojowi terytorialnemu obszarów rybackich i obszarów akwakultury;

4) wspieraniu procesu opracowywania i wdrażania unijnej ZPM w sposób uzupełniający politykę spójności i WPRyb.

Wykorzystanie gospodarcze morza musi się wiązać z potrzebą zachowania naturalnego krajobrazu morskiego oraz ochrony środowiska morskiego, jako niezbędnych elementów jakości życia.

Pomoc finansowa obejmować będzie nie tylko tradycyjnie rozumiane wsparcie sektora rybackiego, tak jak miało to miejsce w perspektywie finansowej 2007-2013, ale również nowe komponenty, dotychczas finansowane z innych źródeł takie jak: rynek rybny, kontrola i egzekwowanie przepisów, gromadzenie danych oraz zintegrowana polityka morska. Do zasadniczych realizowanych celów należy także ochrona środowiska morskiego, w tym różnorodności biologicznej żywych zasobów morza.

W ramach Priorytetu 1. jednym ze wskazanych celów szczegółowych jest ochrona i odbudowa wodnej różnorodności biologicznej oraz wspieranie ekosystemów związanych z akwakulturą i promowanie zasobooszczędnej akwakultury. Realizacji tego celu mają służyć następujące środki PO RYBY 2014-2020:

1) inwestycje produkcyjne w akwakulturę, służące zwiększaniu efektywności energetycznej, wspieraniu odnawialnych źródeł energii, jak również efektywnemu gospodarowaniu zasobami, zmniejszaniu ilości wykorzystywanej wody lub chemikaliów, zamkniętym systemom recyrkulacyjnym, minimalizującym zużycie wody;

2) zwiększanie potencjału miejsc hodowli akwakultury.

Kolejnym celem szczegółowym jest propagowanie akwakultury o wysokim poziomie ochrony środowiska oraz o wysokim poziomie zdrowia i dobrostanu zwierząt oraz promowanie zdrowia i bezpieczeństwa publicznego. Instrumentem służącym do realizacji tego celu jest, zgodnie z treścią art. 54 rozporządzenia nr 508/2014, jest środek PO RYBY 2014-2020 Akwakultura świadcząca usługi środowiskowe. Jest to środek służący promowaniu akwakultury przyjaznej środowisku, realizowany poprzez rekompensowanie podmiotom prowadzącym gospodarstwa chowu i hodowli ryb stosowania tradycyjnych metod produkcji, wspomagających ochronę i poprawę stanu środowiska oraz zachowanie bioróżnorodności.

Elementem najbardziej środowiskowym jest Priorytet 2. Promowanie rybołówstwa zrównoważonego środowiskowo, zasobooszczędnego, innowacyjnego, konkurencyjnego i opartego na wiedzy, który będzie realizowany przez kilka celów szczegółowych. Pierwszym jest zmniejszenie wpływu rybołówstwa na środowisko morskie, w tym unikanie i redukcja, w jak największym stopniu, niechcianych połowów. Realizacji tego celu służy klika środków PO RYBY 2014-2020:

1) Wsparcie na rzecz opracowywania i wdrażania środków ochrony oraz współpraca regionalna;

2) Zmniejszanie oddziaływania rybołówstwa na środowisko morskie dostosowanie połowów do ochrony gatunków w zakresie rybołówstwa śródlądowego;

3) Innowacje związane z ochroną żywych zasobów morza;

4) Ochrona i odbudowa morskiej różnorodności biologicznej, polegający na zbieraniu utraconych narzędzi połowowych i innych odpadów morskich;

5) Porty rybackie, miejsca wyładunku, giełdy rybne i przystanie – będą to inwestycje mające na celu ułatwienie przestrzegania obowiązku dotyczącego wyładunku wszystkich połowów.

Natomiast cel szczegółowy ochrona i odbudowa ekosystemów wodnych i ich różnorodności biologicznej będzie realizowany poprzez środek: Ochrona i odbudowa morskiej różnorodności biologicznej. Środek ten będzie przyczyniał się do lepszego zarządzania lub ochrony zasobów poprzez: budowę instalacji lub modernizację urządzeń, przygotowanie planów w zakresie ochrony i zarządzania obszarami Natura 2000 i obszarami ochrony przestrzennej, zarządzanie morskimi obszarami chronionymi, w tym obszarami Natura 2000, zwiększanie świadomości w kwestiach środowiska, udział w innych działaniach mających na celu zachowanie i zwiększenie różnorodności biologicznej oraz usług ekosystemowych

Z kolei zapewnieniu równowagi pomiędzy zdolnością połowową a dostępnymi uprawnieniami do połowów służyć będą środki: Trwałe zaprzestanie działalności połowowej i Wsparcie na rzecz systemów przyznawania uprawnień do połowów.

Jednym z celów PO RYBY 2014-2020 jest także efektywność energetyczna i łagodzenie zmian klimatu realizowany m.in. poprzez środki służące wsparciu inwestycji w sprzęt lub inwestycji na statkach rybackich mających na celu zmniejszanie emisji substancji zanieczyszczających oraz zwiększanie efektywności energetycznej statków rybackich.

Realizacja założonych celów będzie wymagała upowszechniania wiedzy z zakresu zrównoważonego środowiskowego i zasobooszczędnego rybołówstwa i akwakultury. Z tego względu w ramach Priorytetu 6. Wspieranie wdrażania Zintegrowanej Polityki Morskiej przewidziano dwa środki: Propagowanie ochrony środowiska morskiego oraz zrównoważonej eksploatacji zasobów morskich i przybrzeżnych oraz Poprawa wiedzy na temat stanu środowiska morskiego.

Opracowała: Monika A. Król SAEPR/FAPA

Portale regionalne

Znajdź KSOW na:

Środowiskowy wymiar Programu Operacyjnego „Rybactwo i Morze” na lata 2014 -2020