Rynek zbóż, roślin oleistych i wysokobiałkowych

KRAJE BASENU MORZA CZARNEGO UMOCNIĄ SWOJĄ POZYCJĘ W EKSPORCIE ZBÓŻ

W sezonie 2016/17 należy spodziewać się zaostrzenia konkurencji w eksporcie zbóż (przede wszystkim ze strony krajów basenu Morza Czarnego, które odnotowały urodzaj) ze względu na wysoką globalną podaż. Wyjątkiem będą niektóre kraje UE, a zwłaszcza Francja, która spodziewa się słabych zbiorów pszenicy.

Prognozy zbiorów zbóż na świecie w sezonie 2016/17 są bardzo dobre – według USDA będzie to 2 522 mln ton (uwzględniając ryż), tj. o 2,7% więcej niż sezon wcześniej.  Obrodziła pszenica, przede wszystkim w krajach basenu Morza Czarnego (a zwłaszcza w Rosji), w USA i Australii. Według USDA (raport z lipca br.), jej zbiory na świecie wyniosą 738,5 mln ton wobec 735 mln ton w poprzednim sezonie. Nieco niższe szacunki podało IGC - 735 mln ton. Dobre zbiory ma przy tym odnotować większość kluczowych eksporterów, z wyjątkiem Unii Europejskiej (niektórych krajów członkowskich, a w szczególności Francji). Zbiory kukurydzy na świecie zapowiadają się rekordowo. Według USDA, wyniosą one 1 011 mln ton tj. o 5,7% więcej niż sezon wcześniej. IGC ocenia je jeszcze wyżej – na 1 017 mln ton.

W eksporcie trzeba się liczyć przede wszystkim z umocnieniem pozycji dostawców z rejonu Morza Czarnego, znanych z oferowania ziarna po bardzo korzystnych cenach. Dotyczy to przede wszystkim Rosji. Według niektórych nieoficjalnych prognoz, kraj ten odnotuje rekordowe zbiory zbóż (nawet 113 – 116 mln ton), w tym 70-71 mln ton pszenicy miękkiej. Oznacza to ogromną nadwyżkę eksportową. Największy udział w rosyjskim wywozie ziarna ma pszenica. W lipcowym raporcie USDA prognozował zbiory tego gatunku w Rosji na 65 mln ton, a eksport w sezonie 2016/17 na 25,5 mln ton. Niewykluczone, że w sierpniowym raporcie zostaną dokonane korekty.

W ubiegłym sezonie rosyjski eksport zbóż był rekordowy i osiągnął 33,8 mln ton, w tym 24,5 mln ton pszenicy, 4,2 mln ton jęczmienia i 4,7 mln ton kukurydzy. Również w tym sezonie, w połączeniu ze słabością rubla, rosyjska oferta będzie mocno konkurencyjna w porównaniu z ofertami pozostałych dostawców – zwłaszcza pszenicy. To może powodować presję na spadek cen pszenicy na rynku światowym. Tak więc pomimo słabych zbiorów w UE, ceny tego gatunku będą najprawdopodobniej kształtować się na niskim poziomie.

Należy oczekiwać przetasowań w rankingu dostawców pszenicy. Francja osłabi swoją pozycję w eksporcie na kluczowe rynki zbytu (głównie chodzi o kraje północnej Afryki) i Bliski Wschód. Słabość tę skwapliwie wykorzystają inni eksporterzy – a zwłaszcza kraje basenu Morza Czarnego. Sytuacja może się jeszcze pogorszyć wraz z pojawieniem się pszenicy od dostawców z półkuli południowej – w szczególności Australii. Na kontynencie australijskim spodziewany jest wysoki poziom produkcji. Pszenica z nowych zbiorów pojawi się na rynku na jesieni – najprawdopodobniej od listopada.

Pomimo wcześniejszych obaw o wyniki tegorocznej produkcji także Ukraina odnotuje urodzaj, dzięki bardzo korzystnym warunkom pogodowym wiosną i latem. Według oficjalnych prognoz, tegoroczne zbiory zbóż ogółem mają osiągnąć 60 mln ton. Jak ocenia UkrAgroConsult, tegoroczne zbiory pszenicy na Ukrainie wyniosą około 23 mln ton. Nie wyklucza się jednak korekty tych prognoz, do 24 -24,2 mln ton, ze względu na spodziewane rekordowe plony. Taki poziom produkcji pszenicy będzie jednak nadal niższy od zeszłorocznego – 26,5 mln ton – ale nie w takim stopniu jak się wcześniej spodziewano. Odsetek pszenicy konsumpcyjnej w tegorocznych zbiorach jest oceniany na około 40-45%, czyli mniej więcej w podobnej wysokości co w poprzednim sezonie.

W sezonie 2015/16 Ukraina odnotowała rekordowe wyniki sprzedaży zagranicznej zbóż - wyeksportowano 39,4 mln ton ziarna, w tym 17,35 mln ton pszenicy, 17,4 mln ton kukurydzy i 4,4 mln ton jęczmienia. Eksportowi sprzyja słabość hrywny.

Na podkreślenie zasługuje wysoka pozycja Ukrainy w światowym eksporcie kukurydzy. W ostatniej dekadzie kraj umocnił swoje miejsce w gronie kluczowych dostawców tego gatunku, plasując się obecnie na wysokiej czwartej pozycji po USA, Argentynie i Brazylii. Wszystko wskazuje na to, że także w sezonie 2016/17 Ukraina odnotuje wysoką sprzedaż zagraniczną tego gatunku.

Kraje basenu Morza Czarnego odnotują urodzaj i utrzymają wysoki eksport zbóż. Wśród przewag decydujących o konkurencyjności należy wymienić takie jak: niskie ceny ziarna pochodzącego od tych dostawców, bliskość kluczowych rynków zbytu (przede wszystkim kraje północnej Afryki i Bliskiego Wschodu), a także słabość walut (rubla i hrywny) działającą wspierająco na eksport.

Autor: Maria Kosewska (FAMMU/FAPA)