Pomimo niskich cen, rynek wieprzowiny w UE pozostaje bez wsparcia Brukseli

Pomimo trudnej sytuacji na unijnym rynku wieprzowiny, w minionym roku Komisja Europejska nie zdecydowała się na udzielnie wsparcia sektorowi poprzez wprowadzenie dopłat do prywatnego przechowalnictwa. Rynek ten praktycznie przez cały 2014 r. borykał się z ograniczeniami w handlu, wywołanymi pojawieniem się afrykańskiego pomoru świń (ASF) u dzików początkowo na Litwie, a następnie w Polsce. Pod koniec stycznia 2014 r. Rosja zażądała od Unii Europejskiej, aby nie certyfikowała wieprzowiny wysyłanej do Rosji. W praktyce oznaczało to wprowadzenie przez Moskwę zakazu importu tego gatunku mięsa z całej Wspólnoty. Rosyjskie embargo spowodowało problem wysokiej podaży wieprzowiny we Wspólnocie, co miało swoje przełożenie na ceny.

Według danych Komisji Europejskiej w 2014 r. średnia roczna cena reprezentatywna wieprzowiny (kl. E) w Unii wynosiła 156,60 EUR/100 kg, co oznacza, że była niższa o 10,8% w porównaniu do średniej rocznej ceny z 2013 r. oraz o 8,2% niższa od poziomu cenowego z 2012 r. W Polsce średnia roczna cena reprezentatywna wieprzowiny w 2014 r. kształtowała się na poziomie 154,91 EUR/100 kg, tj. była o 10,9% niższa niż przed rokiem oraz o 11,3% niższa niż przed dwoma laty.

W związku z trudną sytuacją całego europejskiego sektora produkcji świń, pod koniec 2014 r. jedenaście państw członkowskich – Francja, Dania, Austria, Belgia, Polska, Rumunia, Węgry, Cypr, Estonia, Irlandia i Włochy wnioskowało o wprowadzenie dopłat do prywatnego przechowalnictwa wieprzowiny w celu wsparcia producentów. Wcześniejsze apele niektórych krajów Wspólnoty spotkały się z nieprzychylnym stanowiskiem nowego Komisarza UE ds. Rolnictwa i Rozwoju wsi Phila Hogana, który odrzucał taką możliwość. Komisja podkreślała, że dopłaty do prywatnego przechowywania nie rozwiązałoby problemów sektora wieprzowego, czyli nadwyżki mięsa, a jedynie obciążyłyby podatników kwotą 100 mln EUR. Należy przy tym wspomnieć, że opłaty do prywatnego przechowalnictwa ostatni raz wprowadzono we Wspólnocie w 2011 r. Obserwowano wówczas bardzo wysokie ceny pasz. Ponadto trudną sytuację producentów świń i przedsiębiorców handlujących mięsem dodatkowo pogorszyła wówczas afera dioksynowa w Niemczech, która na początku 2011 r. spowodowała gwałtowne załamanie cen żywca. Wydaje się, że obecnie stanowisko Komisji w sprawie ewentualnego wprowadzenia mechanizmu dopłat do prywatnego przechowywania w UE jest bardziej przychylne, i może dojść do jego uruchomienia.

Mechanizm dopłat do prywatnego przechowywania wieprzowiny jest uruchamiany okresowo i ma na celu osiągnięcie stabilizacji rynku wieprzowiny poprzez zagospodarowanie sezonowych nadwyżek produkcyjnych. Zdjęcie nadwyżek produkcyjnych z rynku może mieć charakter czasowy, kiedy po okresie przechowywania wieprzowina trafia na rynek wewnętrzny UE, lub stałe, kiedy wieprzowina objęta mechanizmem zostaje wywieziona poza obszar celny UE. Mechanizm dopłat do prywatnego przechowywania wieprzowiny uruchamiany jest przez Komisję Europejską na wniosek państw członkowskich UE, gdy cena tusz wieprzowych na rynku UE, ustalona na podstawie cen notowanych w państwach członkowskich, spadnie poniżej 103% ceny bazowej (ustalanej urzędowo dla półtusz) i istnieje prawdopodobieństwo, że utrzyma się na tym poziomie. Komisja Europejska w wydanym rozporządzeniu, uruchamiającym mechanizm dopłat do prywatnego przechowywania określa: wykaz produktów objętych mechanizmem, minimalne ilości produktów, na które można składać wnioski (oferty przetargowe), okres przechowywania oraz wysokość zabezpieczenia. Stawki dopłat mogą być ustalone z góry przez Komisję Europejską lub w drodze przetargu. Przedmiotem dopłat do prywatnego przechowywania może być wieprzowina: sklasyfikowana zgodnie z klasyfikacją EUROP, pochodząca ze zwierząt, których chów prowadzony był przynajmniej przez ostatnie 2 miesiące na terenie UE i których ubój nastąpił nie wcześniej niż 10 dni przed datą wprowadzenia mięsa do chłodni.

PAWEŁ KOSTRZYŃSKI - FAMMU/FAPA