Problemy unijnego rynku cukru

Rekordowe przekroczenie limitów produkcyjnych na cukier w krajach unijnych i dynamicznie rosnący jego preferencyjny import skutkują szybkim spadkiem cen.

Komisja Europejska (KE) szacuje, że w sezonie 2014/15 (październik/wrzesień) produkcja cukru w UE wyniesie 19,5 mln ton i wzrośnie z roku na rok o prawie 15%. Kwoty produkcyjne, które wyznaczają maksymalny wolumen produkcji, zostaną przekroczone aż o 6,2 mln ton. To rekordowo wysoki wynik. Zgodnie z unijnym prawodawstwem, cukier pozakwotowy może być zużyty na cele przemysłowe w UE (nie do spożycia przez ludzi) lub wyeksportowany poza granice celne Wspólnoty. Zużycie przemysłowe cukru i izoglukozy szacuje się na 2,15 mln ton, limit eksportu cukru, jaki przysługuje UE w ustaleniach z Międzynarodową Organizacją Handlu (WTO), wynosi blisko 1,4 mln ton. Część nadwyżki zapewne będzie musiała zostać przeniesiona na poczet produkcji w następnym sezonie, bo trudno będzie ją zagospodarować. KE nie zdecydowała się w poprzednim roku na przekwalifikowanie nadwyżek produkcyjnych, czyli zezwolenie na sprzedaż cukru pozakwotowego na rynku wspólnotowym na cele spożywcze (z opłatą wyrównawczą) i na razie nie ma sygnałów, żeby taka decyzja zapadła.

Nadwyżki są problemem strukturalnym: kwoty są niższe od potencjału produkcyjnego wspólnoty, co ujawnia się bardziej w latach z dobrą pogodą. W sezonie 2014/15 wyższa produkcja cukru w UE jest skutkiem wzrostu areału buraków cukrowych o 3% do 1,56 mln hektarów oraz zwiększenia o 10% plonu technologicznego do średnio 12,2 t/ha w całej UE. Wzrost produkcji cukru w przeliczeniu na hektar upraw buraków cukrowych można uznać za wynik poprawy jakości surowca oraz optymalizacji kampanii cukrowniczej.

W 2013 roku preferencyjny import cukru z krajów Afryki, Karaibów i Afryki (AKP) oraz Najsłabiej Rozwiniętych Państw (LDC) wyniósł prawie 2,2 mln ton i był wyższy w skali roku o 7%. Przywóz z samego AKP stanowił 97% tej ilości. Około 80% importu stanowił cukier surowy. Sprowadzany cukier surowy był co prawda droższy (a biały tańszy), ale było go sporo więcej. Przy dość stabilnym spożyciu zaowocowało to spadkiem cen cukru w UE. W czerwcu 2014 roku tona cukru białego w UE kosztowała średnio w zbycie 535 euro i była niższa o 1/4 w relacji rocznej. Cukier przemysłowy potaniał zaś przez rok 13% do 318 €/t. To najniższy poziom od czterech lat. Import z AKP także był tańszy – w czerwcu sprowadzono cukier biały po 508 euro za tonę, czyli o 30% mniej niż rok wcześniej. Ceny importowe były niższe od unijnych cen zbytu. Natomiast za tonę cukru surowego z AKP trzeba było zapłacić średnio 480 euro – o 14% mniej w relacji rocznej.

 Opracowanie: Łukasz Chmielewski FAPA/FAMMU