Ceny skupu mleka w UE znacznie wyższe niż przed rokiem ale spadają

Druga połowa 2013 roku to bardzo dynamiczne zwyżki cen skupu mleka w UE. Zwyżki napędzane były głównie przez ograniczoną podaż surowca oraz wzmożony popyt światowy na przetwory mleczne (m.in. na pełnotłuste mleko w proszku do Chin). Średnio w Unii ceny skupu mleka wzrosły do rekordowego poziomu 40,21 EUR/100 kg w grudniu. Sytuacja odwróciła się na początku 2014 roku m.in. na skutek opóźnionej reakcji rynku na sezonową zwyżkę produkcji na półkuli południowej jaka miała miejsce jesienią ubiegłego roku. Od tego momentu ceny skupu wykazują trend zniżkowy. Szacunki Komisji Europejskiej wskazują, że średnie ceny skupu w I kwartale 2014 roku spadały mało dynamicznie, nasilenie tego trendu widoczne jest w kwietniu, co jest odzwierciedleniem ograniczonego popytu na przetwory mleczne z Chin (zwłaszcza mleka w proszku) oraz Rosji przy sezonowej zwyżce produkcji mleczarskiej na półkuli północnej. W czwartym miesiącu bieżącego roku średnia ważona cena skupu mleka w UE wciąż była wyższa niż w analogicznym okre­sie 2013 roku (o 12,2%). W skali miesięcznej nastąpiła ok. 3% zniżka. W kwietniu bieżącego roku za mleko we Wspólnocie rolnicy otrzy­mywali przeciętnie 38,35 EUR/100 kg, w dawnej Piętnastce stawki były nieco większe: średnio 38,94 EUR/100 kg. Niższe ceny skupu od­notowano w trzynastce nowych państw członkowskich (średnio 34,57 EUR/100 kg). Spośród istotnych producentów, ceny skupu 100 kg mleka w Niemczech – 39,72 EUR - były wyższe niż rok wcześniej o ponad 14,6%, zwyżkę rzędu 11,5% odnotowano w Holandii (do 41,25 EUR/100 kg). We Francji na­tomiast ceny skupu mleka były w kwietniu 2014 r. o 9,3% wyższe niż w tym samym okresie ubiegłego roku (34,14 EUR/100 kg). Największą zwyżkę cen skupu mleka w skali roku zaobserwowano w Estonii, gdzie tempo wzrostu wynosiło aż 24,15%. Wysokie wzrosty zaobserwowano także w innych mniej i bardziej istotnych krajach UE pod względem produkcji mleka np. w Danii i Luksemburgu (tempo wzrostu odpowiednio +21,01% i +19,02%). Niższe niż przed rokiem były natomiast ceny skupu na Malcie (-12,02%), a także w Grecji (-2,54%) i na Cyprze (-1,96%).

Tak jak w poprzednich latach w kwietniu 2014 r., odnotowano duże rozbieżności stawek płaconych rolnikom za ich mleko w poszczegól­nych krajach. W Rumunii, gdzie w czwartym miesiącu 2013 roku mleko skupowano stosunkowo najtaniej (po 31,58 EUR/100 kg) stawka była niższa aż o 24,89 EUR niż na Cy­prze, gdzie tradycyjnie producentom mleka płacono naj­więcej za ich surowiec. Znaczenie tego kraju wciąż jest jednak znikome dla mleczarskiego rynku UE. Jednakże nieliczni tamtejsi rolnicy zaj­mujący się produkcją mleka mogli uzyskać za 100 kg surowca niespełna 56,5 EUR. Poza tym stosunkowo najdrożej skupowano mleko na Malcie (także kraj o niewielkiej roli na rynku mleka UE) – 45,68 EUR/100 kg, a także w Finlandii (46,21 EUR/100 kg). 

Tradycyjnie dosyć niskie stawki za 100 kg surowca w porównaniu do średniej w UE otrzymywali w kwietniu bieżącego roku producenci mleka w krajach bałtyckich: na Litwie i Łotwie – odpowiednio: 32,67 EUR/100 kg i 34,17 EUR/100 kg, czyli o 15,4% powyżej ceny sprzed roku w przypadku Łotwy, na Litwie odnotowano niespełna 13% wzrost. Niskie stawki odnotowano także w Polsce (33,83 EUR/ 100 kg). Spośród państw Piętnastki zdecydowanie najtańsze mleko w skupie było we Francji (34,14 EUR/100 kg) i w krajach półwyspu Iberyjskiego,  35,83 EUR/100 kg w Hiszpanii i 37,8 EUR/100 kg w Portugalii.

Adam Bugała FAMMU/FAPA