Rekordowy eksport mleczarski w 2013 roku

Już od 2010 roku obserwowana jest z roku na rok coraz wyższa wartość polskiego eksportu mleczarskiego. W 2013 roku trend ten jeszcze się nasilił. W każdym z miesięcy ubiegłego roku wartość wywozu była wyższa niż w analogicznym okresie 2012 roku, w związku z czym w odnotowano nowy rekord wartości wywozu artykułów mleczarskich z Polski. Większa dynamika wzrostu w drugiej połowie roku (+19,26% wobec +15,7% w I połowie) nastąpiła w związku z utrzymującym się od kwietnia znacznie wyższymi cenami przetworów mlecznych zarówno w UE, jak i na świecie.

W pierwszym kwartale omawianego okresu na unijnym rynku mleczarskim (głównym kierunku wywozu nabiału z Polski), a także na rynkach międzynarodowych ceny skupu mleka były stabilne i utrzymywały się na poziomie o kilka punktów procentowych wyższym niż w analogicznym okresie 2012 roku, podobnie było z notowaniami cen podstawowych produktów mleczarskich. Sytuacja była względnie stabilna aż do połowy marca 2013 roku, od kiedy notowane były dynamiczne zwyżki cen. Były to konsekwencje suszy panującej wówczas w Nowej Zelandii (największego eksportera art. mleczarskich na świecie), która przyczyniła się do obniżenia produkcji mleka i przetworów mlecznych, a to w połączeniu z sezonowym osłabieniem produkcji mleczarskiej w Europie doprowadziło do obaw o problemy z dostępnością produktów mlecznych i wzrostu ich cen. Dynamiczne zwyżki obserwowane były do połowy kwietnia i od tego okresu ceny utrzymywały się na poziomie znacznie wyższym niż w 2012 roku (ceny podstawowych przetworów mlecznych jak mleko w proszku, czy masło były o ponad 20% wyższe niż w 2013 roku). W dalszej części roku znaczny wzrost popytu na unijne przetwory mleczne, szczególnie z krajów Afryki Północnej, Bliskiego Wschodu (głównie na mleko w proszku) i z Rosji (głównie na masło) przyczyniły się do utrzymania cen przetworów mlecznych na nowym wysokim poziomie. Średnio w 2013 r. polskie artykuły mleczarskie sprzedawano za granicę po znacznie wyższych cenach niż przed rokiem, o czym świadczy wyraźnie wyższy wzrost wartości wywozu (+17,5%) w stosunku do wolumenu (+5%).

Łącznie w całym 2013 roku z eksportu nabiału uzyskano 1,667 mld EUR, o 17,5% więcej niż w 2012 r.  Jeszcze dynamiczniej zwiększył się import mleczarski (+37%) do 654,8 mln EUR. Zwyżka wywozu była jednak na tyle dynamiczna, że odnotowano kontynuację wzrostowego trendu dodatniego salda z wymiany handlowej przetwo­rami mlecznymi – z 942,1 mln EUR w 2012 roku do 1,013 mld EUR w roku 2013 .

W ubiegłym roku najważniejszą pozycją wywozu tradycyjnie pozostały sery i twarogi, których wartość eksportu wzrosła o ponad 23% do 682,3 mln EUR (przy zwyżce wolumenu o 15,1% do 204,4 tys. ton). Na skutek silnej dynamiki wzrosła ich rola w eksporcie nabiału i ich wartościowy udział w całym wywozie przetworów mlecznych wzrósł z 39% do 41%. Na drugim miejscu pozostało mleko w proszku, głównie odtłuszczone (OMP), z którego eksportu, pomimo ponad 17% spadku tonażu (do 92,2 tys. ton), uzyskano przychody o niemal 6% wyższe niż rok wcześniej (256,6 mln EUR). Także ilość wysłanego za granicę płynnego mleka i śmietany była mniejsza niż w 2012 roku (285,7 tys. ton), jednak o 19% zwiększyły się wpływy z tego tytułu (do 217,9 mln EUR). Wartość eksportu jogurtów, kefirów itp. wyrobów wzrosła o ok. 2% do 118,8 mln EUR (wolumen zmniejszył się o 3,3% do 106,7 tys. ton). Wyższą dynamikę wzrostu odnotowała wartość sprzedaży serwatki (+16% do 204,4 mln EUR), ilości także były znacznie wyższe od tych z roku 2012 (249,1 tys. ton; +26,5%). Inną sytuację odnotowano w eksporcie masła – jego tonaż zwiększył się zaledwie o 1,2% do 31,6 tys. ton, a wartość (119 mln EUR) była o 29% wyższa niż w 2012 roku (wciąż jednak nie wartość ta była o 10,9% niższa niż w  rekordowym 2011 roku). W większych ilościach wywożone były także lody śmietankowe. Zwyżka wolumenu osiągnęła +9% (do 38,2 tys. ton). Wartość eksportu tych produktów w ubiegłym roku była natomiast o 8% wyższa niż w 2012 roku (68,4 mln EUR).

W 2013 roku tempo wzrostu eksportu mleczarskiego było znacznie wyższe niż dynamika łącznego wywozu rolno-spożywczego (+17,5% przy 11,5% zwyżce eksportu artykułów rolno-spożywczych), przez co zwiększyła się rola nabiału w łącznym wywozie spożywczym (udział 8,4% wobec 7,9% w 2012 roku).

Podobnie jak w przypadku wywozu, najważniejszym składnikiem przywozu artykułów mleczarskich pozostały sery, których sprowadzono o niespełna 20% więcej ilościowo, a ich wartość była o 29% większa niż przed rokiem (220,1 mln EUR), pomimo tego ich udział w imporcie mleczarskim spadł do 33,6%. Na drugim miejscu z znacznym wzrostem wolumenu, o 67,6% i o 51% wyższej wartości niż przed rokiem (150,9 mln EUR) pozostało mleko w proszku. Pozostałe artykuły tak jak w poprzednich latach miały mniejsze znaczenie dla polskiego importu przetworów mlecznych. Należy jednak zwrócić uwagę na wyraźny wzrost popytu na serwatkę w Polsce w 2013 roku. W ubiegłym roku do naszego kraju przywieziono ponad trzyipółkrotnie więcej tego półproduktu – 82,5 tys. ton o łącznej wartości 47,8 mln EUR (+90% względem 2012 roku).

Opracowanie: Adam Bugała FAMMU/FAPA