W II półroczu 2013 r. rosną ceny skupu mleka w UE

Pierwsze półrocze 2012 roku to dramatyczne spadki cen skupu mleka w UE. Sytuacja odwróciła się dopiero w drugiej połowie ubiegłego roku, a ceny rosły dynamicznie aż do stycznia 2013 roku. Od tego momentu wykazywały one znikome wahania. Stabilnie było aż do czerwca, kiedy to odnotowano pierwszą dynamiczną zwyżkę w skali miesięcznej.

Kolejne miesiące przyniosły kolejne wysokie wzrosty cen skupu mleka w UE. Szacunki Komisji Europejskiej wskazują, że średnie ceny skupu w II połowie 2013 roku rosną bardzo dynamicznie i we wrześniu średnia ważona cena skupu mleka w UE była wyższa o niemal 20% niż w analogicznym okre­sie 2012 roku. W skali miesięcznej jest to ok. 4,3% zwyżka. W dziewiątym miesiącu bieżącego roku za mleko we Wspólnocie rolnicy otrzy­mywali przeciętnie 38,46 EUR/100 kg, w dawnej Piętnastce stawki były nieco większe: średnio 39,3 EUR. Niższe ceny skupu od­notowano w dwunastce nowych państw członkowskich (średnio 33,02 EUR). Spośród istotnych producentów, ceny skupu 100 kg mleka w Niemczech – 36,00 EUR - były wyższe niż rok wcześniej o niemal 32,6%, zwyżkę rzędu u 29,7% odnotowano w Holandii (do 41,5 EUR/100 kg). We Francji na­tomiast  ceny skupu mleka były we wrześniu 2013 r. o 15,3% wyższe niż w tym samym okresie ubiegłego roku (37,22 EUR/100 kg). Spośród wszystkich krajów UE nie odnotowano spadków cen skupu mleka w skali roku. Największą ich zwyżkę roku zaobserwowano na Litwie, gdzie tempo wzrostu wynosiło aż 38,15%. Wysokie zwyżki zaobserwowano także w innych mniej i bardziej istotnych krajach UE pod względem produkcji mleka: np. w Luksemburgu i Niemczech (tempo wzrostu odpowiednio +30,5% i +29,7%). Niższą dynamiką wzrostu cechowały się natomiast ceny skupu w Grecji (+0,78%), a także w Malcie (+3,87%), Finlandii (+3,96%) i w Rumunii (+5,95%).

Tak jak w poprzednich latach we wrześniu 2013 r., odnotowano duże rozbieżności stawek płaconych rolnikom za ich mleko w poszczegól­nych krajach. W Rumunii, gdzie w dziewiątym miesiącu 2013 roku mleko skupowano stosunkowo najtaniej (po 27,77 EUR/100 kg) stawka była niższa aż o 29,3 EUR niż na Cy­prze, gdzie tradycyjnie producentom mleka płacono naj­więcej za ich surowiec. Znaczenie tego kraju jest jednak znikome dla mleczarskiego rynku UE. Jednakże nieliczni tamtejsi rolnicy zaj­mujący się produkcją mleka mogli uzyskać za 100 kg surowca ponad 57 EUR, (wzrost o 8,587ie w Grecji .  (estkę dopiero w znajdującej się na 20 miejscu Litwie odnajdziemy zniżkę cen skupu we 2013 roku. % względem ubiegłego roku). Poza tym stosunkowo najdrożej skupowano mleko na Malcie (także kraj o niewielkiej roli na rynku mleka UE) – 52,33 EUR/100 kg, a także we wspomnianej już Finlandii (48,53 EUR/100 kg). 

Tradycyjnie dosyć niskie stawki za 100 kg surowca w porównaniu do średniej w UE otrzymywali we wrześniu bieżącego roku producenci mleka w krajach bałtyckich: na Litwie i Łotwie – odpowiednio: 33,82 EUR/100 kg i 31,47 EUR/100 kg, czyli o 24% powyżej ceny sprzed roku w przypadku Łotwy, na Litwie odnotowano ponad 38% wzrost. Niskie stawki odnotowano także we wspomnianej już Rumunii (27,77 EUR/100 kg), Polsce i na Węgrzech (poniżej 33 EUR/ 100 kg). Spośród państw Piętnastki zdecydowanie najtańsze mleko w skupie było w krajach półwyspu Iberyjskiego,  34,95 EUR/100 kg w Hiszpanii i 35,32 EUR/100 kg w Portugalii.

We wrześniu bieżącego roku ceny skupu mleka w Polsce, liczone według metodologii stosowanej przez KE, wyniosły 32,64 EUR/100 kg i były o 16,03% wyższe niż przed rokiem. Średnia cena skupu mleka podawana przez GUS jest o 20% wyższa do wartości sprzed roku i osiągając poziom 138,34 zł/100 kg jest rekordową stawką przekraczającą o 5% poprzedni rekord z 2007 roku.

Zwyżki cen skupu mleka tak w Polsce, jak i w całej UE są stymulowane głównie przez korzystną koniunkturę na światowym rynku mleka, która przekłada się na duże możliwości eksportu przetworów mleczarskich i nasilającą się walkę o surowiec. Zwrócić tu uwagę należy zwłaszcza na wzrost zapotrzebowania w skali światowej na pełnotłuste mleko w proszku (zwłaszcza z Chin) i zwyżki cen masła, podczas gdy światowe ceny proszku odtłuszczonego w ostatnich tygodniach lekko zniżkują, a w przypadku serów jest stabilnie. Analizując obecną sytuację rynkową i biorąc pod uwagę czas po jakim ceny skupu mleka reagują na zmiany na rynku wydaje się, że ich wzrostowy trend utrzyma się przynajmniej do końca roku, a ewentualnych obniżek można spodziewać się w 2014 roku.

Autor: Adam Bugała, FAMMU/FAPA