V edycja dorocznej akcji - „Gęsina na Świętego Marcina”

Listopad to miesiąc akcji promocyjnej „Kujawsko-pomorska gęsina na Św. Marcina”. organizowanej w 2013 r. już po raz piąty przez samorząd województwa kujawsko-pomorskiego. Celem akcji jest popularyzacja polskiej gęsiny jako zdrowego, bezpiecznego mięsa i surowca do smacznych potraw, jak również przywracanie ginącej tradycji spożywania gęsiny na świętego Marcina – z okazji Narodowego Święta Nie­podległości oraz innych świąt. Doroczna akcja cieszy się coraz większą popularnością. Na przestrzeni lat obchody zyskały wymiar ogólnopolski, a patronat nad nimi w tym roku objęła Anna Komorowska. W dniu Narodowego Święta Niepodległości wydany został uroczysty obiad w Pałacu Prezydenckim, podczas którego królowała kujawsko-pomorska gęsina oraz tradycyjne produkty z tego regionu. Głównym wydarzeniem akcji był Kujawsko-Pomorski Festiwal Gęsiny, który odbył się w dniach 10-11 listopada w Przysieku k. Torunia. Był to największy jarmark gęsiny i wyrobów z gęsi w Polsce, a przy okazji wydarzenie kulturalne, edukacyjne, pełne atrakcji dla dorosłych i dzieci. Podczas akcji restauracje w całej Polsce, a od tego roku również wybrane gospodarstwa agroturystyczne, serwują gęsinę w okresie od 11 listopada do 15 grudnia. Akcentem zagranicznym tegorocznej akcji jest zaplanowana na grudzień promocja gęsiny i województwa kujawsko-pomorskiego w obwodzie kaliningradzkim. Już po raz drugi akcję zakończy Gala „Złote Półgęski”, podczas której przyznawane będą nagrody w kategorii „Najlepszy produkt z gęsiny” oraz „Najlepszy przepis na potrawę z gęsiny”.

Województwo kujawsko-pomorskie słynie z najlepszych pod względem smaku i właściwości odżywczych gatunków gęsi, stąd pochodzi rodzima rasa gęsi białej kołudzkiej. Rasa ta hodowana jest od 45 lat w Zakładzie Doświadczalnym Instytutu Zootechniki w Kołudzie Wielkiej w powiecie inowrocławskim – w stolicy polskiej hodowli gęsi. Placówka ta osiągnęła wzorcowy genotyp Gęsi Białej Kołudzkiej®, stając się jedyną taką fermą na świecie. Placówka ta dostarcza materiał hodowlany dla gęsich ferm w całej Polsce, a gęsi białe kołudzkie stanowią obecnie 98% krajowej populacji gęsi. Zakład uzyskał prawa ochronne na Gęś Białą Kołudzką® i znak słowno-graficzny zastrzeżony w Urzędzie Patentowym RP. Gęś owsiana produkowana w Kołudzie Wielkiej została nagrodzona godłem „Teraz Polska”.

Polską gęsinę popularyzuje również Slow Food Polska, organizując w tym roku już po raz piąty akcję „Gęsina na Św. Marcina”. Slow Food jest międzynarodową organizacją typu non-profit, której celem jest „ochrona prawa do smaku”. Powstała w 1986 r. we Włoszech i zajęła się ochroną oraz wspieraniem niewielkich regionalnych producentów żywności, szczególnie żywności oryginalnej, produkowanej w sposób tradycyjny, zdrowej i  zagrożonej zniknięciem w wyniku coraz bardziej natarczywej ekspansji tzw. żywności fast food. W ciągu 15 lat swego istnienia Slow Food z małego regionalnego ruchu rozrósł się i przekształcił w ruch międzynarodowy zrzeszający ponad 60 tysięcy członków na wszystkich kontynentach. Slow Food zaprezentował się w Polsce dopiero w 2002 r. 

Akcja „Gęsina na św. Marcina”, zapoczątkowana w 2009 r., cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem. W 2013 r. slowfoodowa akcja „Gęsina na św. Marcina” trwa ponad dwa tygodnie od 8 listopada do 1 grudnia. Do akcji zostały zaproszone najlepsze polskie restauracje. W każdej z 60 restauracji rekomendowanych przez Slow Food serwowane są w tym okresie przynajmniej 3 dania na bazie gęsiny w wydaniu autorskim.

Rosnąca popularność gęsiny w Polsce to jeden z najbardziej widocznych sukcesów obu akcji promocyjnych. Do 2009 r. przeciętny Polak zjadał średnio 17 gramów gęsiny rocznie. Od tego czasu jej spożycie w Polsce zwiększyło się trzykrotnie, ale na tle Niemiec, Francji czy Szwecji są to nadal znikome ilości. Polska gęś owsiana gości głównie na niemieckich stołach, a jej walory są przez naszych zachodnich sąsiadów wysoko cenione. Polska jest obecnie, obok Węgier, czołowym producentem i eksporterem gęsiny w Europie. Polski eksport gęsiny do Niemiec sięgał w ostatnich latach około 16-20 tys. ton rocznie. W 2012 r. wysłaliśmy na ten rynek jednak tylko 12 tys. ton mięsa z gęsi – o jedną czwartą mniej niż w 2011 r. Spadek eksportu gęsiny wynikał zarówno z kryzysu i większej skłonności niemieckich konsumentów do oszczędzania, jak też z coraz większej konkurencji na tamtejszym rynku ze strony gęsiny węgierskiej. Aby utrzymać wiodącą pozycję na rynku niemieckim, polscy producenci gęsiny rozpoczęli w Niemczech jesienią 2012 r. kampanię „Nowa Jakość w drobiarstwie”, informującą o wysokiej jakości swoich wyrobów w ramach Programu Gwarantowanej Jakości Żywności QAFP.

Gęsina jest jednym z najzdrowszych, a jednocześnie najmniej kalorycznych mięs o wysokiej zawartości białka, fosforu, żelaza i magnezu, a także witamin z grup A, B, D i E. Zawiera mało tłuszczu, natomiast dużo łatwo przyswajalnych, wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Ma również niższą niż produkty wieprzowe i wołowe zawartość cholesterolu. Gęsina ma wyjątkowy zapach, soczystość, kruchość i doskonały smak i jest zalecana przez dietetyków i lekarzy przy w przypadku osłabieniu organizmu. Polska gęsina produkowana jest w systemie ekologicznego rolnictwa. Mięso młodych polskich gęsi owsianych zawiera ponad 23% białka, około 4% tłuszczu i od 50 – 83 mg/100 g cholesterolu.

Opracowała: Ewa Siemieńska, FAMMU/FAPA