Rynek zbóż, roślin oleistych i wysokobiałkowych

W sezonie 2013/14 pod dostatkiem kukurydzy i innych zbóż paszowych

W sezonie 2013/14 zarówno rynek unijny, jak i globalny odczuwają zwiększoną podaż zbóż, zwłaszcza paszowych. Większość krajów zaliczanych do kluczowych dostawców odnotowała urodzaj. Po ubiegłorocznych suszach, które spowodowały ogromne spustoszenia w uprawach zbożowych w USA, w krajach basenu Morza Czarnego, a także w południowo-wschodniej części Europy, bieżący sezon przyniósł znaczną poprawę sytuacji we wszystkich tych obszarach świata. Niektóre kraje, w tym Rosja zapowiedziały odbudowę zapasów interwencyjnych mocno nadwątlonych w poprzednim sezonie.

Według Międzynarodowej Rady Zbożowej (IGC), w sezonie 2013/14 globalna produkcja zbóż wyniosła 1 940 mln ton, tj. o 8,4% więcej niż w poprzednim sezonie. Pod dostatkiem będzie przede wszystkim zbóż paszowych, co powinni już odczuwać hodowcy. Zbiory kukurydzy, podstawowego gatunku paszowego, w skali świata są obecnie szacowane na 948 mln ton (IGC), tj. o 9,8% więcej niż w poprzednim sezonie. Światowe zapasy na koniec sezonu wzrosną o 26 mln ton do 152 mln ton.

Kukurydza obrodziła przede wszystkim w USA. Stany spodziewają się rekordowych zbiorów, co powinno diametralnie zmienić sytuację na rynku kukurydzy w porównaniu z poprzednim sezonem. Tegoroczna amerykańska produkcja jest nieoficjalnie oceniana na 350 mln ton (Lanworth). Wraz z postępem żniw w USA i zwiększającą się dostępnością ziarna ceny są coraz niższe. Pod koniec października br. notowania kukurydzy w kontrakcie grudniowym na CBoT osiągnęły poziom najniższy od 3 lat, spadając poniżej 170 USD/tonę. Duża podaż amerykańskiej kukurydzy pozwoli na odbudowę zapasów, poprawi się więc znacznie bilans tego gatunku. Niewątpliwie tendencje cenowe z giełdy w Chicago będą wpływały na kształtowanie się cen kukurydzy na świecie. Stosunkowo tani fracht oraz ostatnia deprecjacja dolara amerykańskiego w stosunku do euro, ale i innych walut, w tym złotego, wpłynie na zwiększenie atrakcyjności eksportu kukurydzy, pszenicy oraz soi z USA.

Rynek unijny będzie również bardzo dobrze zapatrzony w zboża paszowe. Wysoka produkcja kukurydzy i jęczmienia w UE oznacza utrzymanie się cen tych gatunków na relatywnie niskim poziomie. Według Strategie Grains, unijna produkcja kukurydzy w sezonie 2013/14 wyniosła 64,9 mln ton (raport październikowy), tj. o 13% więcej niż sezon wcześniej. Produkcja jęczmienia jest oceniana na 59,3 mln ton, tj. o 8% więcej niż przed rokiem. Obrodziło także żyto – 9,8 mln ton. tj. o 11% powyżej zeszłorocznego wyniku.

Bieżący sezon przyniósł poprawę w globalnym bilansie pszenicy. IGC szacuje zbiory tego gatunku na świecie na 696 mln ton, tj. o 6,3% więcej niż w sezonie 2012/13. Zapasy pszenicy w skali globu wzrosną – z 175 mln ton do 182 mln ton.

Kilka czynników wpływa jednak na utrzymywanie się cen pszenicy konsumpcyjnej na wysokim poziomie. Pierwszym z wymienianych jest nie najlepsza jakość ziarna z tegorocznej produkcji w niektórych unijnych krajach, w tym we Francji. Należy przy tym podkreślić, że problemy z jakością pszenicy oznaczają zwiększenie ilości ziarna o parametrach paszowych.

Ponadto ostatnie doniesienia o problemach i utrudnieniach w zasiewach pszenicy ozimej w Rosji i na Ukrainie, spowodowane deszczową aurą, miały przełożenie na wzrost cen. Jednak niepokoje dotyczące upraw ozimych w obu tych krajach zostały ostatnio mocno złagodzone wraz z poprawą pogody. Również prowadzony bądź zapowiadany skup pszenicy konsumpcyjnej w ramach interwencji w niektórych krajach południowej Azji oraz w Rosji może mieć wpływ na stronę podażową.

Poza tym utrzymujący się wysoki popyt na pszenicę ze strony kluczowych odbiorców jest czynnikiem wpływającym na umacnianie się cen. Należy przy tym podkreślić zwiększone zapotrzebowanie na importowaną pszenicę chlebową ze strony rynku chińskiego. Chiny odnotowały straty w rodzimej produkcji tego gatunku i zostały przez to zmuszone do większych zakupów.

Wśród czynników wpływających ostatnio na utrzymanie się cen pszenicy konsumpcyjnej na wysokim  poziomie wymienić należy także negatywne korekty prognoz dla krajów Ameryki Południowej – Argentyna i Brazylia. Poprawiły się natomiast perspektywy zbiorów pszenicy w Australii. Obecne prognozy wskazują na produkcję przekraczającą  25 mln ton - co należałoby uznać za bardzo dobry wynik. Australia oferuje zazwyczaj ziarno wysokiej i bardzo wysokiej jakości, a to powinno w pewnym stopniu wpływać na kształtowanie się światowych cen pszenicy konsumpcyjnej w eksporcie.

Jeśli chodzi o rynek unijny to również tu należy odnotować 8% wzrost produkcji pszenicy w porównaniu z ubiegłym sezonem do 135,2 mln ton. Tendencje cenowe pszenicy konsumpcyjnej kształtowane są przez te same czynniki, które wpływają na rynek światowy.

Podsumowując, w sezonie 2013/14 rynek światowy będzie dobrze zaopatrzony w zboża – zwłaszcza paszowe. Oznacza to utrzymywanie się ich cen na relatywnie niskim poziomie w stosunku do poprzedniego sezonu. Obfitość kukurydzy i związany z tym spadek jej cen – zwłaszcza w relacji do pszenicy konsumpcyjnej - może mieć odzwierciedlenie w preferencjach rolników co do zasiewów. W najbliższym okresie na kształtowanie się cen zbóż będą miały wpływ doniesienia o stanie upraw ozimych oraz o wynikach zbiorów zbóż w krajach półkuli południowej.

Opracowanie: M. Kosewska (FAMMU/FAPA)