UE zawiesiła stosowanie subsydiów do eksportu drobiu

Z dniem 18 lipca 2013 r. Komisja Europejska zawiesiła stosowanie ostatnich refundacji do eksportu drobiu, a zarazem do eksportu wszystkich produktów rolnych pochodzenia zwierzęcego. Decyzja ta jest konsekwencją przyjętych przez UE w 2005 r. zobowiązań negocjacyjnych Rundy z Doha w ramach Światowej Organizacji Handlu (WTO), do których należało zakończenie subsydiowania rolnictwa do 2013 r. Komisja uzasadniała również swoją decyzję aktualną sytuacją na rynku drobiu w UE, na którą złożyły się wysokie ceny kurcząt, stabilizacja cen pasz, dobra marża producenta oraz obiecujące perspektywy wzrostu eksportu bez dopłat.

Ostatnie refundacje w sektorze drobiu były stosowane do wywozu mrożonych całych tuszek kurcząt do niektórych krajów, tj. do Wspólnoty Niepodległych Państw (WNP), Angoli, Arabii Saudyjskiej, Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Iranu, Iraku i siedmiu innych państw Bliskiego Wschodu. W ciągu ostatniego roku wysokość zwrotów eksportowych dwukrotnie obniżano z poziomu 32,5 EUR/100 kg – po raz pierwszy w październiku 2012 r. o jedną trzecią do 21,7 EUR/100 kg, a następnie w styczniu br. o połowę do 10,85 EUR/100 kg.

Za wycofaniem subsydiów głosowało 13 państw członkowskich UE, 10 krajów było przeciwnych, a 5 wstrzymało się od głosu. Oponowali głównie Francuzi, którzy byli największymi i prawie wyłącznymi beneficjentami unijnych zwrotów eksportowych na rynku drobiu, wysyłając 94,7% całkowitej ilości subsydiowanego eksportu i otrzymując 93,7% budżetu UE na ten cel. W 2012 r. eksport z subsydiami stanowił ok. 30% produkcji mięsa kurcząt we Francji. Z unijnych subsydiów do wywozu drobiu korzystały najbardziej dwie francuskie firmy Doux i Tilly Sabco, eksportujące tuszki kurcząt głównie na Bliski Wschód. Firma Doux, która w 2012 r. zbankrutowała, otrzymała rok temu z tytułu refundacji 55 mln EUR wobec 650 mln EUR całkowitej sprzedaży (8%). Jeszcze bardziej uzależniona od subsydiów była druga firma – Tilly Sabco, otrzymując z tego tytułu 19 mln EUR w 2012 r. wobec 136 mln EUR całkowitej sprzedaży (14%). W 2013 r. spodziewana wartość zwrotów eksportowych dla obu firm miała wynieść odpowiednio 25 mln EUR i 4 mln EUR. Po utracie subsydiów roczne wpływy firmy Doux zostaną prawdopodobnie zredukowane o co najmniej 10 mln EUR. Nie przedłużono umów z setkami dostawców drobiu, zagrożonych jest również ok. 2 tys. miejsc pracy w rzeźniach. Tilly Sabo tymczasowo zawiesiła swoją działalność i ogłosiła zaskarżenie decyzji Komisji Europejskiej do sądu. Przemysł drobiarski we Francji znajduje się obecnie w trudnej sytuacji finansowej. Francuzi zaproponowali wprowadzenie krótkoterminowych środków wsparcia dla unijnego przemysłu drobiarskiego, rekompensujących zniesienie refundacji, w tym m.in. ulgi podatkowe dla producentów, oraz ustanowienie nowego „funduszu adaptacyjnego” w trudnym okresie przejścia z modelu subsydiowanego do osiągnięcia samowystarczalności, czyli przynajmniej do końca bieżącej dekady.

Eksperci szacują jednak, że w dłuższej perspektywie czasu wpływ zniesienia subsydiów eksportowych nie będzie znaczący. Obniżenie o połowę ich poziomu w 2012 r. nie wpłynęło na wielkość wywozu francuskich brojlerów do Arabii Saudyjskiej i Jemenu. Ceny FOB w eksporcie z Francji na rynek saudyjski wzrosły w ciągu roku z 1616 USD/t do 2211 USD/t (+37%). W tym samym czasie cena FOB wywozu brazylijskich brojlerów do Arabii Saudyjskiej wzrosła z 1706 USD/t do 2053 USD/t (+20%).

W ramach reformy Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) na lata 2014-20 Komisja Europejska przewiduje nadal stosowanie refundacji wywozowych do produktów rolnych, w tym również drobiu i jaj, jednakże tylko w przypadku kryzysu na rynkach, ograniczając subsydiowanie eksportu rolnego do minimum. Finansowanie tych instrumentów pochodziłoby ze środków funduszu kryzysowego, działającego niezależnie od WPR.

Opracowanie: Ewa Siemieńska, FAMMU/FAPA