W Amazonii powstaną plantacje trzciny cukrowej?

Brazylijski Kongres przegłosował kontrowersyjne prawo leśne, dzięki któremu część Amazonii zostanie przeznaczona na cele rolnicze. Ekolodzy obawiają się, że to początek końca lasów deszczowych w Brazylii.

Brazylijski Kongres przegłosował zmiany tak zwanego kodeksu leśnego, czyli prawa zagospodarowania brazylijskich lasów. Jednym z najbardziej kontrowersyjnych zapisów wydaje się umożliwienie uprawy trzciny cukrowej w Amazonii. Obszar, jaki został wydzielony z Amazonii pod uprawy, to 1,25 miliona kilometrów kwadratowych.

Prezydent Dilma Rousseff zawetowała część zapisów, ale zmiana przepisów, która trwała od 2009 roku, stała się jednak faktem. Ekolodzy biją na alarm, że nowy kodeks leśny dorowadzi do wyniszczenia lasów deszczowych w Amazonii. Zwolennicy zmian zagospodarowania części Amazonii argumentują, że obecnie tylko nieco ponad 2/3 terenów tego regionu stanowi dżungla. Na pozostałym obszarze od dawna nie ma drzew, rosną trawy i krzaki. Nie ma więc przeszkód, żeby wejść na ten teren z rolnictwem. Tym bardziej, że poprzednie, bardziej restrykcyjne uregulowania nie uchroniły przed deforestacją. Ekolodzy zauważają jednak, że nowe zapisy pozwalają na prowadzenie działalności rolniczej blisko brzegów rzek i gór, co ma być szczególnie niebezpieczne ze względu na erozję.

Na nowym terenie miałyby powstać plantacje trzciny cukrowej, z której produkowany byłby głównie bioetanol. Pozwoliłoby to na poprawę zaopatrzenia w kraju i spadek cen. Obecnie ceny etanolu na cele paliwowe są mniejsze o około 1/3 w rejonie środkowo-południowym kraju, gdzie uprawia się 90% trzciny cukrowej w Brazylii, od cen w innych rejonach kraju ze względu na koszty transportu. Uprawy trzciny w Amazonii mogłyby to zmienić. Sami Brazylijczycy nie są jednak zgodni, co do oceny tego pomysłu.

UNICA, związek sektora trzciny cukrowej z rejonu środkowo-południowego Brazylii bez entuzjazmu podchodzi do pomysłu, zauważając, że uprawa trzciny w Amazonii i produkcja paliwa czy cukru z takiego surowca zmieni postrzeganie brazylijskiego paliwa w UE. Obecnie bioetanol z trzciny cukrowej uważany jest za ekologiczny. Kiedy jednak będzie produkowany na terenach Amazonii, to oprócz psychologicznego efektu może okazać się, że takie paliwo straci status zielonego ze względu na ILUC, czyli pośrednie użytkowanie gruntów z tytułu upraw energetycznych. Przyszłość ILUC jako papierka lakmusowego pokazującego ekologiczność paliwa nie jest przesądzona, ale część europarlamentarzystów opowiedziała się za takim rozwiązaniem. Zwolennicy rozwoju upraw trzciny cukrowej na sawannach Amazonii zarzucają jednak UNICA, że krytyka związku wynika z obawy o utratę monopolu na krajowym rynku.  

Pomysłodawcy ustawy podkreślają, że badania pokazują, że cukrownie i rafinerie bioetanolu przyczyniają się do ochrony lasów, a nie do ich wycinki. Zmiany prawa mają ograniczyć także nielegalną deforestację i stworzyć nowe miejsca pracy. 

Opracowanie: Łukasz Chmielewski FAPA/FAMMU