Rynek zbóż, roślin oleistych i wysokobiałkowych

Znaczny wzrost podaży zbóż w sezonie 2013/14

Z początkiem lipca br. zaczął się nowy sezon handlowy – 2013/14. Czego możemy się spodziewać na rynku zbóż? Wszystko wskazuje na to, że zarówno globalne, jak i unijne zbiory będą o kilka procent większe niż w poprzednim sezonie. Spadną ceny, a zapasy zostaną przynajmniej częściowo odbudowane. UE odnotuje 7% wzrost produkcji zbożowej. Unijny eksport pszenicy może nawet pobić rekord.

Anomalie pogodowe w sezonie 2012/13

Ubiegły sezon był naznaczony negatywnymi skutkami anaomalii pogodowych, które dotknęły kraje zaliczane do kluczowych producentów i dostawców zbóż na świecie. Drastyczny spadek zbiorów kukurydzy  spowodowanych suszą  odnotowały Stany Zjednoczone. To przełożyło się na wzrosty cen tego gatunku na rynku amerykańskim oraz na wyjątkowo niski poziom zapasów. Nie najlepsze zbiory zbóż miała Rosja, Ukraina i Kazachstan. Susza nie ominęła też południa i wschodu Europy, znajdując odzwierciedlenie w gorszych wynikach ubiegłorocznej produkcji. Z kolei w niektórych krajach północy Europy wystąpiły nadmierne deszcze, które również wpłynęły niekorzystnie na zbiory.

Zapowiadany 7% wzrost unijnej produkcji zbożowej

Po długiej zimie w kilku krajach położonych w północnej części UE obawiano się o kondycję ozimin oraz o opóźnienia w siewach zbóż jarych, zwłaszcza jęczmienia. Jednak te niepokoje były przedwczesne. Bardzo dobre warunki pogodowe odnotowywane od połowy czerwca br. w wielu krajach członkowskich, a zwłaszcza we Francji, Niemczech i Wielkiej Brytanii, znalazły odzwierciedlenie w dodatnich korektach przewidywanych zbiorów. Poprawa prognoz dotyczyła także Bułgarii, Rumunii oraz Hiszpanii.

W drugiej połowie lipca br. francuska firma analityczna Strategie Grains podała prognozę tegorocznych zbiorów zbóż w UE w wysokości 297,9 mln ton, tj. o 7% więcej w porównaniu z poprzednim sezonem. Przewidywane zbiory pszenicy miękkiej wynoszą 133,4 mln ton, tj. o 6% powyżej ubiegłorocznego wyniku. Strategie Grains podwyższyło także prognozę produkcji jęczmienia – o 1,2 mln ton do 57,3 mln ton, czyli o 5% więcej niż sezon wcześniej. Spodziewana produkcja kukurydzy na terenie Wspólnoty została nieznacznie obniżona – o 100 tys. ton do 65,9 mln ton - ze względu na skutki deszczy utrudniających zasiewy tego gatunku w południowo-zachodniej Francji. W dalszym ciągu oznacza to jednak znaczny wzrost produkcji, bo aż o 15% rok do roku.

Unia zwiększy eksport zbóż, a zwłaszcza pszenicy

W bieżącym sezonie Unia odnotuje wzrost eksportu zbóż, spadnie natomiast import. Już w lipcu br. dał się zaobserwować intensywny wywóz. W okresie od 1 lipca do 23 lipca br. unijna sprzedaż zbóż (na podstawie wydanych licencji) wyniosła 2,25 mln ton, tj. o 43% więcej w porównaniu do analogicznego okresu sezon wcześniej. Spada natomiast import. W rozpatrywanym okresie przywóz zbóż do UE wyniósł zaledwie 271 tys. ton, tj. o 75% mniej niż w tym samym okresie poprzedniego sezonu handlowego.

Według Strategie Grains, w bieżącym sezonie unijny eksport pszenicy może osiągnąć rekord  i przekroczyć 22 mln ton. Będzie to spowodowane utrzymywaniem się atrakcyjnych cen eksportowych pszenicy ze względu na spodziewany wyższy popyt importowy i mniejszą podaż ze strony Argentyny i Australii.

Optymistyczne prognozy światowej produkcji zbożowej w sezonie 2013/14

Jak do tej pory nie odnotowano żadnych ekstremalnych warunków pogodowych, które mogłyby zwiastować rozległe w skutkach straty dla produkcji zbożowej w skali globalnej. W lipcowym raporcie USDA nieznacznie obniżył  prognozę zbiorów zbóż na świecie w sezonie 2013/14 – z wcześniejszych 2425,05 mln ton do 2424,03 mln ton. Przewidywane zbiory pszenicy miękkiej wyniosły 697,8 mln ton, co oznacza wzrost o blisko 6,5% w porównaniu z poprzednim sezonem. Amerykański Departament Rolny podwyższył oczekiwane zbiory tego gatunku w następujących krajach: USA (z 56,61 mln ton do 57,52  mln ton), Australia (z 24,5 mln ton do 25,5 mln ton) oraz w UE (z 137,44 mln ton do 138,6 mln ton).

USDA prognozuje zbiory zbóż paszowych  na 1247,53 mln ton. Jest to aż o 12,26% więcej w porównaniu z zeszłym sezonem. Na oczekiwane zwyżki złoży się zwłaszcza większa produkcja kukurydzy. Rekordowych zbiorów tego gatunku oczekuje się w USA – wzrost z 273,83 mln ton w 2012/13 do 354,35 mln ton. Większych zbiorów kukurydzy spodziewają się także następujące kraje: Ukraina – o 24% do 26 mln ton, Unia Europejska – o 12% do 65,63 mln ton i Chiny – o 2,6% do 211 mln ton. Gorszych wyników produkcji niż w poprzednim sezonie należy oczekiwać natomiast w Brazylii – spadek o 6,5% do 72 mln ton oraz w Argentynie – o 1,9% do 26,5 mln ton.

Umocnienie pozycji dostawców z basenu Morza Czarnego w eksporcie

W światowym eksporcie należy się spodziewać przede wszystkim umocnienia pozycji dostawców z rejonu Morza Czarnego. Nadspodziewanie dobrych zbiorów oczekuje Ukraina, w tym kukurydzy i pszenicy. Dobre wyniki odnotuje Rosja. Cała trójka kluczowych dostawców z basenu Morza Czarnego będzie starała się zwiększać sprzedaż na rynki zagraniczne.

Wzrost zapotrzebowania na wysokiej jakości pszenicę ze strony Chin i Brazylii

Po stronie światowego popytu można oczekiwać zwiększenia zapotrzebowania ze strony kilku krajów - przede wszystkim Chin i Brazylii, zaliczanych do grona liczących się odbiorców zbóż na świecie, w tym pszenicy.

W Chinach ze względu na epizody mrozu i zbyt wilgotną pogodę w niektórych rejonach upraw wystąpiły problemy z jakością ziarna pszenicy. Prawdopodobnie kraj zwiększy import wysokiej jakości pszenicy - z 3,2 mln ton sezon wcześniej do nawet 8,5 mln ton. Pewne niepokojące sygnały napływają ostatnio także z Brazylii. Kilka dni przymrozków w przedostatnim tygodniu lipca br., odnotowanych w południowej części brazylijskiego pasa pszenicy, spowodowało straty w wysokości około 5% w skali kraju. Może to mieć również pewne negatywne skutki na lokalne niedobory pszenicy.

W dalszym ciągu sporą niewiadomą pozostaje Egipt, który zazwyczaj jest liderem w światowym imporcie pszenicy. Kraj sprowadza rocznie mniej więcej 10 mln ton pszenicy konsumpcyjnej, która w części jest wykorzystywana do wypieku subsydiowanego pieczywa. Kraj zapewnia, że ma wystarczające zasoby pszenicy do końca bieżącego roku, jednak z tego co podają inne źródła sytuacja nie wygląda tak dobrze, a zapasy mogą być znacznie mniejsze. Nie wiadomo czy Egipt w sezonie 2013/14 będzie w stanie sprowadzać tak duże ilości pszenicy jak w poprzednich latach ze względu na problemy gospodarcze. Niewykluczone, że kraj będzie korzystał z różnych form pomocy i wsparcia, w tym żywnościowego.

Na światowych giełdach spadkowo

Lipiec br. przyniósł spadki cen zbóż na światowych giełdach. Obecne zniżkowe tendencje są odzwierciedleniem spodziewanej większej podaży zbóż i oleistych w sezonie 2013/14, ostatnich przeważnie korzystnych korekt prognoz zbiorów oraz zwiększającej się dostępności ziarna zbóż w krajach półkuli północnej. Żniwa nie zostały jeszcze zakończone, w niektórych krajach Unii oczekuje się opóźnień w zbiorach ze względu na długo trwającą zimę, jednak nie powinny one mieć większych negatywnych skutków dla wyników tegorocznej produkcji zbożowej.

Opracowała: Maria Kosewska (FAMMU/FAPA)