Czy będą dalsze zmiany dopuszczające stosowanie mączek mięsno-kostnych w paszach dla nieprzeżuwaczy?

Stosowanie przetworzonego białka zwierzęcego w paszach dla bydła zabroniono w 1997 r. w czasie epidemii gąbczastej encefalopatii bydła (BSE), zwanej potocznie „chorobą szalonych krów". Do jej wybuchu przyczyniło się karmienie bydła mączką mięsno-kostną pochodzącą od krów. W 2001 r. zakaz rozszerzono na pasze dla wszystkich zwierząt. Teraz Komisja Europejska częściowo wycofuje się z zakazu. Od 1 czerwca 2013 r. hodowcy ryb w Unii Europejskiej mogą używać przetworzonego białka zwierzęcego w karmie dla ryb. Według nowych przepisów w paszach dla ryb można stosować przetworzone białka zwierzęce pochodzące od zwierząt nieprzeżuwających (np. drób i trzoda chlewna). Nadal jednak obowiązuje ścisły zakaz stosowania krowiej mączki mięsno-kostnej. Złagodzenie przepisów Komisja Europejska uzasadniała małą dostępnością mączki rybnej. Tym samym wg Komisji produkty pochodzenia zwierzęcego, które ją zastąpią, przyczyniają się do rozwoju hodowli ryb w krajach Wspólnoty.

Zdaniem Komisji Europejskiej nowe przepisy to wstęp do zniesienia zakazu na stosowanie przetworzonego białka zwierzęcego w paszach dla drobiu i trzody chlewnej pod warunkiem, że uda się wyeliminować ryzyko kanibalizmu. Takie zmiany mogły nastąpić nawet w 2014 r. w przypadku dopuszczenia przetworzonego białka drobiu dla świń oraz w 2015 r. dla przetworzonego białka świń dla drobiu. Sprawa odblokowania stosowania mączek mięsno-kostnych w paszach pozostaje niezwykle ważna ze względu na niedobory białka w żywieniu zwierząt. Z tego powodu kraje UE muszą importować duże ilości śruty sojowej. Powodem tak ostrożnego podejścia Komisji Europejskiej do tematu przetworzonego biała zwierzęcego jest fakt występowania w Europie choroby BSE. W Polsce w ostatnich latach wykrywano po 2-3 przypadki choroby rocznie. W latach 90-tych Polska produkowała około 150 tys. ton mączek mięsno-kostnych oraz sprowadzała blisko 300 tys. ton tych towarów. Wówczas w bilansie białka paszowego stanowiły one 20%. Według ekspertów, gdyby Komisja Europejska zezwoliła na stosowanie mączek w paszach, Polska mogłaby produkować ich 250-300 tys. ton, co pokryłoby około 10-15 % zapotrzebowania na białko. Wracając jednak do możliwości szybkiego odblokowania stosowania przetworzonych białek zwierzęcych w paszach dla świń i drobiu to nie są one do zaakceptowania przez niektóre kraje UE. Przykładowo Francja sygnalizuje silną dezaprobatę do jakichkolwiek zmian łagodzących restrykcje na stosowanie przetworzonych białek zwierzęcych w paszach. Wydaje się, że debata poświęcona dalszym zmianom będzie jeszcze bardziej zażarta, i budząca wiele emocji niż w przypadku organizmów modyfikowanych genetycznie (GMO). Tym niemniej Komisja powołując się na najnowsze badania twierdzi, że ryzyko wystąpienia choroby BSE u zwierząt innych niż przeżuwacze jest minimalne, gdyż nie występuje zjawisko kanibalizmu. Specjalny system kontroli ma chronić przed skażeniem pasze dla innych gatunków zwierząt. Ważne jest zatem, aby bez zarzutu działała precyzyjna metoda oznaczania mączek.

Jak wiadomo za stosowanie mączek mięsno-kostnych w paszach dla zwierząt grożą surowe kary finansowe, więzienie, zniszczenie paszy czy też zakaz sprzedaży żywca z danego stada. Pomimo tych kar niektórzy rolnicy decydują się na dodawanie mączek do pasz z powodów finansowych, bowiem pasze powstałe na bazie soi są 2-3 razy droższe.

Według Głównego Lekarza Weterynarii, dodawanie mączek mięsno-kostnych do pasz w Polsce ma raczej charakter incydentalny. Podlegają one systematycznej kontroli w gospodarstwach. W 2011 r. służby weterynaryjne pobrały około 3 tys. próbek pasz od rolników i wytwórni pasz. W wyniku kontroli stwierdzono, że 1,88% zawierało mączki mięsno-kostne. W 2010 r. było to 1,65%, w 2009 r. - 2,65%, a w 2008 r. - 2,86%. W 2012 r. poziom wykrycia mączek mięsno-kostnych w paszach kształtował się na poziomie około 1%.

Opracowanie: Paweł Kostrzyński FAMMU/FAPA