Załamanie eksportu spirytusu z Polski

W latach 2008-2011 eksport alkoholu dynamicznie się rozwijał. W 2012 roku odnotowano natomiast 8% spadek wartości wywozu napojów alkoholo­wych, a ich  znaczenie w eksporcie używek spadło z 12,6% w 2011 r. do 10,6% w 2012 r. Za zniżkę w całości odpowiada załamanie eksportu spiry­tusu spowodowane w dużej mierze wzrostem cen wywołanym rosnącymi kosztami surowców.  W 2012 roku branża spirytusowa w Polsce przeży­wała duże trudności, notując najniższą w historii rentowność. Marta Kube ze Związku Pracodawców Polskiego Prze­mysłu Spirytusowego wyjaśnia, że na pogorszenie się kondycji przemysłu spirytusowego wpłynął wzrost kosztów produkcji, wysokie koszty obsługi finansowej, w tym spłaty długookresowych kredytów i wykup obligacji, oraz pogarszające się perspektywy eksportowe.

W 2012 roku za granicę wysłano napoje alkoholowe o łącznej wartości niespełna 271,8 mln EUR. Najważniejszymi rynkami zbytu dla polskiego alkoholu pozostają rynek unijny i Ameryka Płn. Główną podgrupą eksportowanych z Polski artykułów od lat są alkohole wysokoprocentowe (wódki itp. produkty), których sprzedaż w ubiegłym roku wzrosła o 5,7% do 139,4 mln EUR. Ten segment miał w 2012 roku 51% udział w strukturze wartości podgrupy wobec 45% w 2011 r., co oznacza pewien wzrost znaczenia. Drugim istotnym przedmiotem wywozu było piwo, którego sprzedaż wzrosła o 18,3%, do wartości 92,8 mln EUR, a udział w całej podgrupie wzrósł z 27% do 34%. Udział w strukturze wartości podgrupy wspomnianego już alkoholu wysokoprocentowego skażonego (np. spirytusu) zmniejszył się z 22% do zaledwie 6%, bowiem wartość sprzedaży spadła o 73,3% do 17,1 mln EUR. Warto przypomnieć, że eksport tych artykułów zwiększył się gwałtownie bezpośrednio po przystąpieniu Polski do UE i w latach 2005-06 stanowił 20-24% wywozu wszystkich produktów alkoholowych.

Utrzymała się zmiana struktury geograficznej wywozu alkoholi zaobserwowana w ubiegłym roku. Stany Zjednoczone – przez lata najważniejszy odbiorca alkoholi z Polski, gł. wódek i piwa, w dalszym ciągu ustępuje miejsca państwom UE. Jednak dzięki wzrostowi wartości wysyłek alkoholi na rynek amerykański w obserwowanym okresie o 23,3% do 37,9 mln EUR, USA zyskały większe znaczenie niż Niemcy i stały się drugim pod względem wartości odbiorcą artykułów alkoholowych z Polski. Eksport do innego kraju z Ameryki Północnej - Kanady wzrósł równie dynamiczna, o 25,5% do 7,8 mln EUR.

Generalnie eksport alkoholu do UE zmniejszył się o 16,9% do 189,9 mln EUR, a udział państw członkowskich jako odbiorców tych napojów z Polski spadł z 77,4% do 69,9%. Sprzedaż (przede wszystkim mocnych trunków) do Francji (głównego odbiorcy alkoholów z Polski) spadła o 7,2% do 64,5 mln EUR. O 62,3% zmniejszyła się za to wartość eksportu do Niemiec, do 22,3 mln EUR. Wartość wywozu głównego wyrobu z grupy alkoholi do zachodniego sąsiada – spirytusu, zmalała o 86,8% (do 5,8 mln EUR). Relatywnie mniejsze było znaczenie innych państw Wspólnoty.

Dynamicznie rósł wywóz alkoholi na mniej znaczące rynki – wartość eksportu do Wielkiej Brytanii była o 51,4% wyższa niż przed rokiem (5,7 mln EUR; piwo i wódki), na Ukrainę odnotowano 59,3% zwyżki (do 5,8 mln EUR; wino i wódki), a do Rosji wysłano alkohole o wartości 31,4% wyższej niż w 2011 roku (3,5 mln EUR).

Opracowanie: Adam Bugała FAMMU/FAPA