Dania rezygnuje z podatku od tłuszczu

Miał poprawić zdrowie Duńczyków. Zamiast tego doprowadził do wzrostu biurokracji i utrudnił handel. 

Duńskie władze zdecydowały znieść od stycznia 2013 roku specjalny podatek od tłuszczu. W zamyśle ustawodawcy jego wprowadzenie miało skutkować zmianą nawyków żywieniowych Duńczyków i porawić ich stan zdrowia. Według tamtejszych instytucji zajmujących się zdrowiem około 13% duńskiej populacji jest otyłe. Podatek objął mięso, artykuły mleczarskie i olej spożywczy. Okazało sie jednak, że wprowadzenie dodatkowych obciążeń fiskalnych spowodowało przede wszystkim wzrost obciążeń administracyjnych, zahamowało też import artykułów spożywczych do Danii i negatywnie wpłynęło na obroty handlu detalicznego żywnością.

Duńskie organizacje handlu od razu krytykowały pomysł takiego podatku, podreślając, że jego skutkiem będzie właśnie wzrost kosztów administracyjnych, a zdezorientowani konsumenci zaczną kupować w sąsiednich krajach, gdzie towary będą tańsze, bo nieobciążone podatkiem.

Przykładowo, żeby sprowadzić lasagne'ię z Włoch, duński importer musiał wytłumaczyć swojemu włoskiemu partnerowi skomplikowany system wyliczania podatków od tłuszczu. Podatek dotyczył tylko określonych rodzajów nasyconych tłuszczów i to producent musiał wskazać, ile w jego produkcie jest tłuszczów objętych podatkiem.

Nowy podatek wywarł także efekt psychologiczny na duńskich konsumentach. Chociaż podatek miał ograniczony wpływ na ostateczną cenę produktów, to Duńczycy zaczęli kupować nieco tańszą żywność w Niemczech. Zdaniem DSK, duńskiego związku sklepów spożywczych handel przygraniczny gwałtownie wzrósł, konsumenci zaczęli też kupować produkty spożywcze podczas wyjazdów. Badanie pokazało, że obecnie 60% Duńczyków kupowało w Niemczech produkty spożywcze i napoje, gdy jeszcze cztery temu temu taki sam procent nigdy tego nie robił.

Mimo tego że podatek wywołał niepożądane skutki, to dane pokazują jednak, że po jego wprowadzeniu zmieniły się nawyki żywieniowe Duńczyków. Podatek wszedł w życie w padzierniku 2011 roku. Od listopada 2011 roku do sierpnia 2012 roku konsumenci preferowali mięso o zawartości tłuszczu 6-8% zamiast 8-12%. Sprzedawcy tłuszczu odnotowali w tym czasie spadek sprzedaży, przykładowo firma FDB sprzedała w tym czasie o 6 ton tłuszczu mniej niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. W ciągu pierwszych trzech miesiecy od wprowadzenia podatku sprzedaż masła, margaryny i oleju spadła w Danii o 10-20%. Ta redukcja może być jednak wiązana także ze zmianami trendów żywieniowych.

IMACE, europejski związek producentów margaryny podkreślił w oświadczeniu, że ani światowa Organizacja Zdrowia, ani Komisja Europejska nie uznały podatku na poszczególny składnik spożywczy za dobry pomysł na rozwiązanie problemów zdrowotnych. Taki podatek dotyka też zwykle najbiedniejszych konsumentów, obniża konkurencyjnośc i stwarza zagrożenie dla wielu miejsc pracy. Nawyki żywieniowe mogą zmienić jedynie edukacja żywieniowa i promocja aktywnego trybu życia. 

Łukasz Chmielewski FAPA/FAMMU