Gęsina na Świętego Marcina

Obecnie trwa już IV edycja ogólnopolskiej akcji promocyjnej „Gęsina na Świętego Marcina”. Tegoroczna akcja pod nazwą „Kujawsko-pomorska gęsina na św. Marcina” organizowana jest przez Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego i trwa od 26 października do 15 grudnia 2012 r. Partnerem akcji jest Krajowa Rada Drobiarstwa – Izba Gospodarcza. Kampania jest współfinansowana ze środków Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich.  Obecna edycja jest kontynuacją podobnej akcji „Najlepsza gęsina na św. Marcina” organizowanej w latach ubiegłych, która spotkała się z wysokim zainteresowaniem mediów, restauratorów, hodowców gęsi i konsumentów.

Celem akcji jest popularyzacja polskiej gęsiny jako zdrowego, bezpiecznego mięsa i surowca do smacznych potraw.  Jednym z celów akcji jest również przywracanie ginącej tradycji spożywania gęsiny na świętego Marcina – z okazji Narodowego Święta Nie­podległości oraz innych świąt. Potrawy z gęsiny mogą stać się nowym, kulinarnym spo­iwem rodzinnego świętowania.

Do akcji zostały zaproszone najlepsze polskie restauracje. W ramach kampanii od 10 listopada ponad 100 restauracji w całej Polsce serwuje gęsinę w różnej postaci. Lista restauracji dostępna jest na stronie internetowej: czasnagesine.pl. Organizowane są m.in. pokazy przyrządzania i serwowania dań z gęsiny, kiermasze i konkursy. Doroczna akcja cieszy się coraz większą popularnością, również wśród gości zagranicznych. Gęsina w tym roku jest dostępna jest również na telefon, uruchomiona została infolinia, która będzie działała do 15 grudnia. W dn. 8 listopada w Sejmie RP odbyło się posiedzenie Komisji Rolnictwa poświęcone gęsinie wraz z konferencją prasową połączoną z degustacją. W dn. 10-11 listopada odbył się m.in. Kujawsko-Pomorski Festiwal Gęsiny w Przysieku pod Toruniem, impreza połączona z kiermaszem produktów z gęsiny, warsztatami i pokazami. W dn. 15 grudnia podczas Adwentowego Jarmarku w Przy­sieku wręczone zostaną nagrody „Złote Półgęski” dla najlepszych polskich produktów z gęsiny. Będzie to podsumowanie tegorocznej akcji promocyjnej. Patronem konkursu jest Marszałek Woje­wództwa Kujawsko-Pomorskiego.

Właśnie to województwo jest największym w Polsce regionem hodowli gęsi, stąd pochodzi rodzima rasa gęsi białej kołudzkiej. Rasa ta hodowana jest od 45 lat w Zakładzie Doświadczalnym Instytutu Zootechniki w Kołudzie Wielkiej w powiecie inowrocławskim – w stolicy polskiej hodowli gęsi. Placówka ta osiągnęła wzorcowy genotyp Gęsi Białej Kołudzkiej®, stając się jedyną taką fermą na świecie. Zakład Doświadczalny został w tym roku oznaczony Odznaką Honorową za Zasługi dla Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Placówka ta dostarcza materiał hodowlany dla gęsich ferm w całej Polsce, a gęsi białe kołudzkie stanowią obecnie 98% krajowej populacji gęsi. Zakład uzyskał prawa ochronne na Gęś Białą Kołudzką® i znak słowno-graficzny zastrzeżony w Urzędzie Patentowym RP.

Hodowla gęsi w Kołudzie Wielkiej prowadzona jest metodą ekologiczną – na pastwiskach i wolnych wybiegach. Ptaki skarmiane są zielonkami i mieszankami zbóż, wzbogacanych jedynie składnikami mineralnymi, koniecznymi do prawidłowego rozwoju. Przez ostatnie 3-4 tygodnie przez ubojem gęsi są żywione wyłącznie owsem, stąd nazwa – gęś owsiana. Dzięki takiemu systemowi żywienia mięso gęsi owsianych charakteryzuje się doskonałym smakiem. Gęś owsiana produkowana w Kołudzie Wielkiej została nagrodzona godłem „Teraz Polska”.

Do 2009 r. przeciętny Polak zjadał średnio 17 gramów gęsiny rocznie. Od rozpoczęcia akcji promocyjnej „Gęsina na świętego Marcina”, spożycie w Polsce zwiększyło się dwukrotnie do ok. 30 gramów, ale na tle Niemiec, Francji czy Szwecji są to nadal znikome ilości. Tradycje spożywania w Polsce potraw z gęsi na świętego Marcina, Boże Narodzenie i Wielkanoc sięgają XVII wieku. W XIX wieku na warszawskiej giełdzie towarowej sprzedawano rocznie ponad 3,5 miliona gęsi. Dzięki promocji i akcji edukacyjnej udaje się obalać mit, że gęsina to mięso tłuste, łykowate i trudne do przyrządzenia, a zarazem uświadamiać o jej zaletach zdrowotnych i walorach smakowych.

Warto wiedzieć, że gęsina jest jednym z najzdrowszych, a jednocześnie najmniej kalorycznych mięs o wysokiej zawartości białka, fosforu, żelaza i magnezu, a także witamin z grup A, B, D i E. Zawiera mało tłuszczu, natomiast dużo łatwo przyswajalnych, korzystnych dla organizmu wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Ma również niższą niż produkty wieprzowe i wołowe zawartość cholesterolu. Gęsina ma wyjątkowy zapach, soczystość, kruchość i doskonały smak i jest zalecana przez dietetyków i lekarzy przy w przypadku osłabieniu organizmu. Po 3 latach akcji promocyjnej cena gęsiny wzrosła aż o 300%, a małe gąsięta kupowane przez hodowców i rolników aż czterokrotnie drożej. 3 lata temu małe gąsięta kosztowały 3 złote, a 5 kilogramowa gęś 36 złotych. Dzisiaj odpowiednio gąsięta kosztują 12-14 złotych, zaś dorodna gęś 110-120 złotych.

Polska jest obecnie największym producentem i eksporterem gęsiny w Europie, a głównym jej odbiorcą są Niemcy. Polska gęsina jest na tym rynku bardzo ceniona. Nasz eksport gęsiny do Niemiec sięga około 18-20 tys. ton rocznie. W 2011 r. wysłaliśmy do Niemiec ok. 16,4 tys. ton mięsa z gęsi – o 9% mniej niż w 2010 r. Wartość dostaw była jednak prawie o połowę wyższa niż przed rokiem i sięgnęła prawie 87 mln euro. Cennym produktem jest również gęsi puch i pierze wysyłane głównie do Niemiec, Japonii, USA, Szwajcarii i Tajlandii. Produkty z polskich gęsi uważane są za markowe o najwyższej jakości.

Opracowała: Ewa Siemieńska, FAMMU/FAPA