Rynek sera w Polsce rozwija się, konsumpcja wciąż poniżej średniej UE

Według danych GUS w latach 2000-2011 produkcja serów i twarogów w Polsce wzrosła o niemal 59% i osiągnęła rekordowy poziom 754,2 tys. ton. Obecnie udział naszego kraju w ogólnej produkcji światowej wynosi około 3%. Sery są grupą towarową, która jest główną pozycją w strukturze wykorzystania tłuszczu mlecznego. W ciągu ostatnich 11 lat produkcja serów dojrzewających wzrosła o ponad 92,4% do 284,7 tys. ton. W tym samym okresie odnotowano 46,6% zwyżki w produkcji serów świeżych (w tym serów serwatkowych i twarogów) do 384,2 tys.  

Sery i twarogi to grupa towarów, która ma największy udział zarówno w eksporcie, jak i imporcie artykułów mleczarskich z Polski. W 2011 wywóz serów i twarogów osiągając wartość 483,8 mln EUR stanowił 35,5% eksportu ogółu artykułów mleczarskich. Poza granice naszego kraju wysłano w tym okresie 151 tys. ton serów (głównie były to sery twarogowe i przetworzone, w mniejszych ilościach eksportowano sery dojrzewające i pleśniowe). W tym samym czasie do Polski przywieziono 50,8 tys. ton serów za łączną kwotę 169,6 mln EUR, co stanowiło 35,8% wartości ogółu przetworów mlecznych importowanych do naszego kraju w ubiegłym roku (sprowadzano głównie sery podpuszczkowe dojrzewające, które osiągają wysokie ceny w handlu detalicznym: 80 – 100 PLN/kg).

Przeciętne roczne spożycie serów na osobę w Polsce znacznie odbiega od średniej krajów UE. W 2010 roku wskaźnik ten osiągnął poziom 11,3 kg na osobę i był średnio o 33,5% niższy niż w państwach członkowskich (17 kg/os.). Nie jest jednak najniższy w Europie.  Z przeciętnym rocznym spożyciem serów na poziomie 11,3 kg na osobę w 2010 roku Polska wyprzedzała m.in Słowację (9,9 kg/os.), Hiszpanię (9,3 kg/os.) i Irlandię (7,2 kg/os.).

Od 2006 roku w naszym kraju obserwowana jest wzrostowa tendencja w ilości spożywanych serów na osobę. Od 2005 r. do 2010 r. wskaźnik ten wzrósł o niespełna 8,7%. Według szacunkowych danych za 2011 rok, konsumpcja serów w przeliczeniu na osobę wzrosła do 12,5 kg/os. i w dalszym ciągu była znacznie niższa niż w UE (17,8 kg/os.). W Polsce większym popytem cieszą się sery twarogowe, aniżeli dojrzewające i topione. W 2010 roku na 1 kg konsumowanych serów dojrzewających i topionych przypadało 1,4 kg serów twarogowych. W poprzednich latach stosunek ten był podobny.

Wśród krajów UE największym wskaźnikiem ilości spożywanych serów w przeliczeniu na osobę cieszy się Grecja (30,9 kg/os. w 2010 roku) wysokie wartości osiąga także Francja (25,6 – 27,1 kg/os. w obserwowanym okresie) i Włochy, gdzie w analizowanym przedziale czasowym wskaźnik ten był stabilny osiągając wartości z przedziału 20,9 - 22 kg/osobę.

W 2007 roku odnotowano duży spadek wskaźnika konsumpcji serów dla całej UE. Spowodowane było to przyłączeniem nowych państw (Bułgarii i Rumunii), w których spożycie sera było niższe niż w krajach dawnej UE 25. Analizując resztę świata, poza Unią Europejską warto zwrócić uwagę na bardzo niskie wartości wskaźnika spożycia serów na osobę w Japonii, gdzie przeciętny mieszkaniec w ciągu roku konsumuje poniżej 2 kg serów rocznie. Wśród ważniejszych rynków pod względem  handlu i konsumpcji przetworów mlecznych wyróżnia się także USA, gdzie sytuacja w zakresie spożycia serów na osobę  jest bardzo stabilna, i w analizowanym okresie wskaźnik spożycia kształtował się na poziomie od 14,5 do 15 kg na osobę. Podobna sytuacja obserwowana jest w Australii, jednak tam wskaźnik ten ustabilizował się na niższym poziomie (11,9 - 12,5 kg/os.) Analizując dynamikę zmian zauważalny jest duży wzrost w ilości spożywanych serów na osobę w Hiszpanii (29,2%) i w Meksyku (31,8%), jednak przeciętny mieszkaniec tego kraju spożywa poniżej 3 kg serów rocznie. Największą zniżkę w całym analizowanym okresie odnotowano natomiast w Nowej Zelandii (-9%), gdzie wartość wskaźnika spadła z 6,7 kg/os. do 6,1 kg/os.

Opracował: Adam Bugała FAMMU/FAPA