Ceny artykułów rolnych będą rosnąć

OECD i FAO prognozują, że najbliższa dekada przyniesie wzrost cen artykułów rolnych, a ceny będą charakteryzować się dużą zmiennością. 

Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa FAO i Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju OECD prognozują we wspólnym raporcie wzrost cen nominalnych surowców rolnych. Dodatkowo oczekiwana jest ich zmienność (mogą rosnąć i spadać naprzemiennie). Ceny w przyszłej dekadzie mają być o 10-30% wyższe od tych z poprzedniej. Niemniej jednak ceny realne mają być stabilne lub nawet mogą nieznacznie spaść. Powodów takiej sytuacji jest kilka.

Po pierwsze silnie rośnie popyt ze strony rynków wschodzących, czyli gospodarek, które nie są już rozwijającymi się, ale nie są jeszcze rozwiniętymi, na żywność i paliwo. Po drugie tempo wzrostu produkcji i odbudowy zapasów osłabnie. W efekcie ceny pójdą w górę i będą podatne na zmiany. Te tendencje będą wspierane przez czynniki pogodowe, które wpływają na plony i wysokość zbiorów.

Według prognozy FAO-OECD na lata 2011-2021 rosnące dochody i urbanizacja na rynkach wschodzących wzmocnią tendencję do zakupu żywności bogatej w proteiny pochodzące z mięsa (także drobiowego) i przetworzonej żywności. Spadnie zaś popyt na zboża. Na wzrost cen roślin oleistych wpływ będą mieć także wysokie ceny ropy naftowej i uregulowania prawne, których celem jest intensyfikacja zużycia biopaliw. Do 2021 roku 16% światowej produkcji olejów jadalnych zostanie użyte do wytworzenia biodiesla. W przypadku bioetanolu do jego produkcji prognozowane jest 14% zużycie światowych zbiorów zbóż i 34% trzciny cukrowej. Ceny cukru mają pozostać na wysokim poziomie, w dużej mierze ze względu na niskie zapasy. Możliwe są też nagłe zmiany wywołane różnymi czynnikami zewnętrznymi, jak pogoda.

FAO i OECD zalecają intensyfikację wydajności produkcji rolnej z poszanowaniem idei zrównoważonego rozwoju, co ma wyhamować wzrosty cen i poprawić bezpieczeństwo żywnościowe. Może to być osiągnięte poprzez usprawnienia systemów irygacyjnych, lepsze wykorzystanie nawozów i środków ochrony roślin, inwestycje w badania i realizowanie takich polityk, które zachęcają do takich działań.

Wydatki na żywność w krajach rozwiniętych nie przekraczają zwykle 20% wydatków ogółem, w Polsce w 2011 roku przekroczyły 24%. W krajach najbiedniejszych mogą wynosić nawet 60-80%. W takich rejonach dostępność żywności może okazać się kluczowa dla stabilizacji politycznej. W 2008 roku, kiedy gwałtownie wzrosły ceny żywności i zaczął się kryzys ekonomiczny, doszło do zamieszek, a na ulice wyszli głodni ludzie w Bangladeszu, Egipcie, na Haiti, w Meksyku i wielu krajach afrykańskich. Ponad rok później tylko ze względu na wysokie ceny cukru doszło do demonstracji w Pakistanie. Jednym z powodów Arabskiej Wiosny, czyli zamieszek, jakie na przełomie 2010 i 2011 roku przetoczyły się przez Północną Afrykę i Bliski Wschód, były właśnie wysokie ceny żywności.  

 Autor: Łukasz Chmielewski FAPA/FAMMU