W UE trwa wymiana kojców dla loch prośnych

Wszyscy producenci trzody chlewnej w UE muszą do końca tego roku dostosować swoje chlewnie do nowych przepisów dobrostanu, które są częścią minimalnych wymagań wzajemnej zgodności (cross-compliance). Zgodnie z zapisami dyrektywy Rady 2008/120/WE ustanawiającej minimalne normy ochrony świń, od 1 stycznia 2013 r. w UE będzie obowiązywał zakaz utrzymywania loch i loszek prośnych w kojcach pojedynczych. Maciory po pierwszych czterech tygodniach ciąży do ostatniego tygodnia przed oproszeniem będą musiały przebywać w kojcach grupowych o odpowiednich parametrach, zapewniających swobodę poruszania się. Wymiana kojców dotyczy gospodarstw utrzymujących 10 i więcej loch. Niedopełnienie nowych norm dobrostanu będzie groziło sankcjami w postaci ograniczenia dopłat w ramach wsparcia bezpośredniego oraz w ramach działań PROW 2007-2013.

Według danych Komisji Europejskiej, jeszcze około jedna trzecia państw członkowskich nie wprowadzi zakazu stosowania kojców pojedynczych w wymaganym terminie. Jak do tej pory cztery państwa UE poinformowały o pełnym dostosowaniu do wymogów dyrektywy – Wielka Brytania, Szwecja, Luksemburg i Łotwa. W pozostałych krajach stan zaawansowania prac wynosi od 40 do 90%, a w najgorszej sytuacji jest Hiszpania. Komisarz ds. zdrowia i ochrony konsumentów John Dalli zapewnia, że termin wdrożenia dyrektywy nie zostanie przedłużony, a wsparcie finansowe na wymianę kojców jest możliwe w ramach środków z II filaru Wspólnej Polityki Rolnej (WPR), dotyczącego rozwoju obszarów wiejskich, w ramach działania 121 z osi 1 „Modernizacja gospodarstw rolnych”. Pomoc udzielana jest maksymalnie na okres 5 lat w maksymalnej kwocie 10 000 euro rocznie na gospodarstwo. W stosunku do państw członkowskich, które do 1 stycznia 2013 r. nie wdrożą dyrektywy Komisja zamierza wszcząć procedurę w sprawie naruszenia prawa unijnego. Poprawa egzekwowania prawa wspólnotowego jest jednym z celów nowej strategii UE na rzecz dobrostanu zwierząt na lata 2012-2015.

W Polsce większość hodowców spełnia już wymogi dyrektywy, ponieważ niewielu z nich inwestowało wcześniej w kojce pojedyncze. Lochy były utrzymywane głównie w sposób tradycyjny, czyli grupowo. Polskim przepisem transponującym dyrektywę do prawa krajowego jest rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW) z dnia 15 lutego 2010 r. w sprawie wymagań i sposobu postępowania przy utrzymywaniu gatunków zwierząt gospodarskich, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach UE.
W gospodarstwach oddanych do użytku po 25 marca 2004 r. zakaz utrzymywania loch w kojach pojedynczych obowiązywał już od maja 2004 r. na mocy rozporządzenia MRiRW
z dn. 3 września 2003 r. W pozostałych gospodarstwach wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2013 r. Niedostosowanie pomieszczeń dla zwierząt do grupowego utrzymywania loch lub loszek będzie skutkowało koniecznością zmniejszenia ich stanu liczebnego do maksymalnie 9 sztuk lub zastosowaniem przymusu administracyjnego lub przekazaniem sprawy przez Inspekcję Weterynaryjną do organów ścigania.

Sytuacja na unijnym rynku wieprzowiny w 2013 roku jest trudna do przewidzenia. Eksperci szacują, że wprowadzenie nowych przepisów spowoduje znaczny wzrost cen trzody chlewnej, podobnie jak miało to w tym roku miejsce w przypadku jaj ze względu na zakaz ich produkcji w klatkach nieudoskonalonych. Według najbardziej prawdopodobnego scenariusza, produkcja trzody w UE spadnie o ok. 5%, co spowoduje wzrost cen o ok. 10%. Będzie to prawdopodobnie skutkować spadkiem konsumpcji wieprzowiny na korzyść mięsa drobiowego. Od nowego roku mięso pochodzące od loch utrzymywanych w kojcach pojedynczych nie będzie mogło być w UE legalnie sprzedawane. Jeżeli jednak w UE wystąpi problem ograniczonej podaży mięsa, Komisja Europejska może rozważyć wprowadzenie derogacji, czyli zezwolić na przesunięcie terminu wymiany kojców w niektórych państwach członkowskich.

Na świecie w większości krajów o intensywnej produkcji trzody chlewnej lochy prośne utrzymywane są w kojcach pojedynczych. W USA ten system utrzymania loch dotyczy ok. 60-70% krajowego pogłowia. Niektóre stany wprowadziły już jednak zakaz używania kojców indywidualnych, społeczeństwo amerykańskie wywiera również presję na wprowadzenie podobnych rozwiązań w innych stanach. Strategie największych amerykańskich sieci fast food tj. Burger Kinga, Mc Donald’s i Wendy’s zakładają również stopniową wymianę kojców dla loch prośnych u dostawców wieprzowiny.

Utrzymanie loch w kojcach pojedynczych jest dla hodowców bardziej opłacalne ze względu na bardziej efektywne wykorzystanie pomieszczenia, niższy koszt energii i pracy oraz łatwiejszą kontrolę stada ze względu na mniejszą agresywność zwierząt. Za utrzymaniem w kojcach grupowych przemawiają jednak kwestie dobrostanu zwierząt – kojce pojedyncze ograniczają możliwość ruchu, co wpływa niekorzystnie na zdrowie, samopoczucie i produkcyjność loch.

Opracowała: Ewa Siemieńska, FAMMU/FAPA