Perspektywy na rynku surowców oleistych w UE w sezonie 2012/13

Kolejne prognozy, począwszy od jesieni 2011 roku do ostatnich z czerwca br., przynosiły coraz gorsze perspektywy dla letnich zbiorów rzepaku w Unii, co wynikało ze strat mrozowych oraz wpływu chorób grzybowych na rośliny na przednówku w wielu europejskich rejonach uprawy. W efekcie podaż nasion rzepaku w krajach Unii Europejskiej w nowym sezonie 2012/13 zmaleje trzeci rok z rzędu i prawdopodobniej osiągnie poziom około 22,7 mln ton, tj. o 8,5% mniej w porównaniu z poprzednim rokiem marketingowym.

Sytuacja ta będzie miała miejsce na skutek oczekiwanego spadku zbiorów przy zakładanym wzroście importu z poza Unii. Przewiduje się, że ze względu na deficyt surowca do końca sezonu 2012/13 zapasy będą malały, obniżając się do około 1,1 mln ton. Zatem podaż, poza importem, będzie uzupełniana z zapasów.

W sezonie 2012/13 zapowiada się wysoki poziom importu rzepaku prawdopodobnie około 3,3 mln ton wobec 3,2 mln ton sezon wcześniej. Zgodnie z prognozami na skutek deficytu rzepaku w UE w całym sezonie 2012/13 poziom importu powinien się przekroczyć rekordowy, odnotowany w sezonie 2008/09.

Przez wiele lat większość importowanego do Unii rzepaku pochodziło z Ukrainy, jednak ten kierunek w bieżącym sezonie kolejny rok z rzędu straci na znaczeniu. W 2011 r. wschodni sąsiad Polski zebrał tylko około 1,32 mln ton wobec 1,49 mln ton rok wcześniej. W 2012 roku ukraińskie zbiory rzepaku mogą znaleźć się na poziomie nawet 0,95 mln ton, zatem kolejny rok zmniejszy się potencjał eksportowy tego kraju. (W 2008 rekordowe zbiory na Ukrainie na poziomie około 2,9 mln ton pozwoliły na rekordowy eksport do Unii 2,3 mln ton rzepaku).

W sezonie 2012/13 ukraińskie zbiory pozwolą na eksport jedynie około 850-900 tys. ton ziarna wobec 1,1 mln ton sezon wcześniej (najmniej od 5 lat). Większość ukraińskiego eksportu trafi do UE. W sezonie 2011/12 pierwszym dostawcą rzepaku na wspólnotowy rynek najprawdopodobniej będzie Australia. Eksport rzepaku z UE (poza Unię) w sezonie 2012/13 będzie niski i wyniesie około 90 tys. ton, czyli poniżej poziomu dla sezonu 2011/12 (100 tys. ton).

W sezonie 2012/13 (lipiec/czerwiec) przerób rzepaku w UE-27 zapowiada się na poziomie około 20,7 mln ton (0,7 mln ton mniej niż sezon wcześniej). Oznacza to trzeci z kolei rok spadku na skutek niedoborów surowca po kilku wcześniejszych latach dynamicznego wzrostu. W sezonie 2011/12 pomimo deficytu rzepaku nastąpiło zmniejszenie importu soi do Unii z 12,9 mln ton sezon wcześniej do 11,5 mln ton. Mniejsze zapotrzebowanie na soję wynika częściowo ze spadku popytu na śrutę sojową, zatem jej przerób może się zmniejszyć.

Autor: Witold Rodkiewicz FAMMU/FAPA