Nowa strategia UE na rzecz dobrostanu zwierząt

W dniu 19 stycznia 2012 r. Komisja Europejska przyjęła nową, czteroletnią strategię na lata 2012-2015, mającą na celu dalszą poprawę dobrostanu zwierząt w Unii Europejskiej. Pierwsza unijna strategia w tym zakresie obejmowała lata 2006-2010. Nowa strategia bazuje na poprzedniej i uwzględnia wnioski wyciągnięte podczas pięcioletniego okresu realizacji.

Niedawne wejście w życie przepisów dotyczących kur niosek wykazało, że w UE wciąż istnieją nierozwiązane problemy z zakresu dobrostanu zwierząt. W wyznaczonym czasie na dzień 1 stycznia 2012 r. aż 14 państw członkowskich nie zdołało wymienić wszystkich klatek dla niosek na ulepszone, gwarantujące lepszy dobrostan ptaków. Podobny los może spotkać dyrektywę z zakresu dobrostanu trzody chlewnej, która ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2013 r. Przypuszcza się, że wiele państw członkowskich nie zdąży z dostosowaniem się do jej wymogów w przepisowym terminie.

Niektóre państwa członkowskie nie podejmują wystarczających działań, aby informować zainteresowane strony, szkolić inspektorów urzędowych, przeprowadzać kontrole oraz nakładać sankcje. Różnorodność systemów produkcji rolnej, warunków klimatycznych i ukształtowania terenu w różnych państwach członkowskich doprowadziła do znacznych trudności w uzgadnianiu i zapewnianiu właściwego wdrożenia jednolitych przepisów. Jednym z celów nowej strategii jest zatem poprawa egzekwowania prawa unijnego.

Innym hamulcem dla pełnego i jednolitego wdrożenia przepisów jest brak wystarczających zachęt rynkowych do ich przestrzegania. Lepsze standardy w zakresie dobrostanu zwierząt powodują często dodatkowe koszty dla producentów. W wielu przypadkach, podmioty gospodarcze przestrzegające przepisów z zakresu dobrostanu zwierząt nie osiągają z tego tytułu żadnych dodatkowych korzyści gospodarczych.

Nowa strategia ma pozwolić na odpowiednią elastyczność w celu poprawy konkurencyjności producentów zwierząt gospodarskich. Szczególna uwaga zostanie zwrócona na uproszczenie, zmniejszenie obciążenia administracyjnego oraz zwiększenie znaczenia potencjału wartości dodanej standardów dotyczących dobrostanu zwierząt. Kolejne cele nowej strategii to zapewnienie otwartej i uczciwej konkurencji dla unijnych podmiotów gospodarczych oraz poprawa ich stanu wiedzy i świadomości w zakresie dobrostanu zwierząt.

Z ogólnoeuropejskiego sondażu wynika, że dobrostan zwierząt jest istotną kwestią dla 64% populacji. Jednakże badania wykazują, że troska o dobrostan zwierząt jest tylko jednym z czynników wpływającym na wybory dokonywane przez konsumenta. Komisja rozważy wprowadzenie nowych unijnych ram prawnych zwiększających przejrzystość i adekwatność informacji z zakresu dobrostanu zwierząt skierowanych do konsumentów, wpływających na ich wybory podczas zakupów.

 Niektóre państwa członkowskie obawiają się, że zaostrzanie wymogów w zakresie dobrostanu zwierząt obniża konkurencyjność unijnych produktów rolno-spożywczych na rynku światowym. W ramach nowej strategii Komisja ma zobowiązać się do wprowadzenia, w ramach dwustronnych umów handlowych z krajami trzecimi, klauzuli dotyczącej dobrostanu zwierząt. Konieczność wdrożenia równoważnych standardów w tym zakresie w eksportowanej do UE żywności byłaby warunkiem wstępnym podczas zawierania umów handlowych.

Dobrostan zwierząt jest jednym z priorytetów Danii, sprawującej obecnie (1 stycznia -30 czerwca 2012 r.) funkcję prezydencji w Radzie UE. W dniach od 29 lutego do 1 marca br. odbędzie się w Brukseli pod patronatem prezydencji duńskiej i Komisji Europejskiej konferencja na temat nowej strategii UE na rzecz dobrostanu zwierząt.

Wkład UE na rzecz dobrostanu zwierząt szacowany jest na ok. 70 mln euro rocznie, z czego ¾ skierowane jest do rolników jako płatności z tytułu dobrostanu zwierząt z Europejskiego Funduszu na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFROW). Wydatki te są współfinansowane przez państwa członkowskie, które oprócz środków na zobowiązania z tytułu dobrostanu zwierząt mogą także zaoferować środki uzupełniające np. inwestycje w gospodarstwa rolne, szkolenia, usługi doradcze i udział rolników w systemach jakości. Reszta jesbadania, edukację, komunikację, sprawy międzynarodowe i egzekwowanie prawa.t przeznaczona na wszystkie inne działania UE istotne dla kształtowania polityki: badania, edukację, komunikację, sprawy międzynarodowe i egzekwowanie prawa.   

Ewa Siemieńska – FAMMU/FAPA