Projekt reformy rynku mleka po 2013 roku przyjęty przez PE

Dnia 12 października 2011 roku Komisja Europejska (KE) przedstawiła propozycję dotyczącą zmian wspólnej organizacji rynków produktów rolnych, natomiast 6 grudnia 2011 r. projekt ten z niewielkimi zmianami został zatwierdzony przez Parlament Europejski (PE) i Radę.

Nowa reforma KE nie przewiduje zmian odnośnie terminu zniesienia systemu kwot mlecznych, który ma wygasnąć po sezonie 2014/15. Podtrzymane zostały natomiast założenia opisane w "pakiecie mlecznym", dotyczące wzmocnienia siły przetargowej producentów mleka. Zgodnie z nowymi regulacjami, w celu zmniejszenia różnicy w sile przetargowej pomiędzy rolnikami zajmującymi się produkcją mleka i przetwórniami mlecznymi, rolnicy powinni mieć możliwość dołączania do organizacji producenckich, które pod pewnymi warunkami będą mogły negocjować dostawy surowego mleka i zapewnić, że producenci otrzymają bardziej sprawiedliwe zapłaty, pokrywające rosnące koszty produkcji. Organizacja producencka powinna m. in. powiadomić właściwe organy państwa członkowskiego o negocjacjach, ponadto zainteresowani rolnicy mogą być członkami tylko jednej organizacji producenckiej negocjującej ceny. Utrzymane zostały także limity ilości surowego mleka, jaka może być negocjowana aby zapobiec tworzeniu karteli. Ilość ta nie może przekroczyć 3,5% całkowitej produkcji Unii Europejskiej, a także 33% całkowitej produkcji mleka w kraju, z którego mleko objęte jest negocjacjami (45% dla państw, gdzie  produkcja roczna nie przekracza 500 tys. ton), w przypadku gdy negocjacjami objęte jest mleko z kilku państw unijnych, stosowany jest limit 33% łącznej produkcji zaangażowanych w proces krajów. Ponadto krajowy organ ds. konkurencji  może podjąć decyzję o niedopuszczeniu do prowadzenia negocjacji  lub żądać renegocjacji przez daną organizację producentów, nawet jeśli wyżej wymienione progi nie zostały przekroczone, ale istnieje ryzyko, że negocjacje takie mogłyby spowodować istotne zakłócenia konkurencji. Zatwierdzony projekt zakłada także, że w gestii państwa członkowskiego pozostaje decyzja o tym, czy wprowadzić obowiązkowe pisemne umowy dotyczące wszystkich dostaw surowego mleka od producenta do przetwórni. Takie kontrakty musiałyby być zawierane w formie pisemnej, przed dostawą, powinny zawierać informacje o cenie, ilości mleka objętej umową i okresie obowiązywania. Projekt nowej reformy formalnie znosi również mechanizm pomocy dla produkcji OMP i płynnego chudego mleka służącego jako dodatek do pasz oraz do przetwórstwa na kazeinę. Został on już dawno uznany za przestarzały i od października 2006 roku utrzymywał się na zerowym poziomie, a pomoc w ramach tego mechanizmu nie została uruchomiona nawet podczas kryzysu w 2009 roku.

W celu poprawy funkcjonowania rynku serów z unijnych rejestrów ChNP i ChOG członkowie Parlamentu Europejskiego (PE) wprowadzili również przepisy dot. systemów zarządzania dostawami dla niektórych chronionych geograficznie produktów z tej kategorii. Będą one mogły być stosowane przez państwa członkowskie, tylko wtedy jeśli ich wprowadzenie nie zakłóci konkurencji na jednolitym rynku ani nie będzie miało negatywnego wpływu na małych producentów serów. Z tego względu jakakolwiek propozycja wprowadzenia systemu kontraktowania i zarządzania dostawami musi być poparta przez minimum 2/3 dostawców dostarczających łącznie min 66,7% mleka przeznaczonego na produkcję wysokiej jakości serów.

PE domaga się także od komisji utworzenia dwóch raportów oceniających sytuację producentów mleka na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania, jednego w lipcu 2014 r., a drugiego przed końcem 2018 roku.

Zdaniem irlandzkiego eurodeputowanego Jamesa Nicholsona reprezentującego w negocjacjach stronę Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, główny cel "pakietu mlecznego", jakim jest wzmocnienie siły negocjacyjnej rolników mleka poprzez umożliwienie im łączenia się w organizacje producenckie  został osiągnięty. Przewodniczący Komisji wyraził zadowolenie z trójstronnego porozumienia osiągniętego dzięki dobrej współpracy pomiędzy Parlamentem Europejskim, Polską Prezydencją w Radzie UE i Komisją, dodał także, że jest to pierwsze tak ważne trójstronne porozumienie po Traktacie Lizbońskim z grudnia 2007 r. i stanowi dobry przykład jak te trzy instytucje mogą współpracować w przyszłości.

Plenarne głosowanie Parlamentu nad projektem przewidziane jest na luty 2012 r.

Autor: Adam Bugała FAMMU/FAPA