"Ekologizacja " Wspólnej Polityki Rolnej po 2013 r.

"Ekologizacja" Wspólnej Polityki Rolnej po 2013 r.

W dniu 13 marca 2013 r. odbyła się sesja Parlamentu Europejskiego (PE), na której posłowie przegłosowali poprawki do przedłożonej przez Komisję Europejską (KE) propozycji reformy Wspólnej Polityki Rolnej (WPR). Wypracowanie stanowiska, staje się punktem startowym negocjacji z państwami członkowskimi, które rozpoczną się na początku kwietnia br. W tym samym czasie PE, KE i państwa członkowskie prowadzą uzgodnienia w sprawie wieloletniego budżetu UE na lata 2014-2020, który sfinansuje m.in. WPR. W trakcie sesji w dniu 13 marca 2013 r., PE przyjął kilka decyzji w sprawie rozpoczęcia negocjacji międzyinstytucjonalnych odnoszących się m.in. do: 1) finansowania WPR, zarządzania nią i monitorowanie jej, 2) płatności bezpośrednich dla rolników na podstawie systemów wsparcia w ramach WPR, 3) jednolitej wspólnej organizacji rynków, oraz 4) wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW).

Posłowie PE uważają, że 30% z budżetów krajowych, przeznaczonych na dopłaty bezpośrednie należy uzależnić od spełnienia przez państwo członkowskie bardziej elastycznych i wprowadzanych stopniowo wymogów związanych z ochroną środowiska. Trzy podstawowe wymagania jak dywersyfikacja upraw, utrzymywanie stałych pastwisk i łąk oraz tworzenie "ukierunkowanych ekologicznie obszarów", zostałyby w uwagach PE utrzymane z pewnymi wyjątkami, np. dotyczącymi małych gospodarstw.

Jak podkreślono wielokrotnie w czasie sesji PE polityka rolna UE ma za zadanie: zapewnić bezpieczeństwo dostaw żywności o wysokiej jakości, jak również przyczyniać się do ochrony środowiska oraz upowszechniać korzystanie z energetyki odnawialnej.

Te zadania wymagają odpowiedniego poziomu finansowana. W założeniach ma to być dobra motywacja dla rolników do korzystania z nowoczesnych oraz przyjaznych środowisku technik. Z tego też względu wysokość dopłat bezpośrednich powinna być uzależniona od stosowania przez rolników "rozwiązań ekologicznych" zmierzających do zmniejszenia emisji dwutlenku węgla oraz zużycia energii. W celu wsparcia rolników, wyrażających chęć korzystania z proponowanych rozwiązań, powinien zostać utworzony unijny system wsparcia, w 100% finansowany przez UE.

Jednym z celów nowej WPR jest poprawa efektów działalności środowiskowej. W tym celu państwa członkowskie powinny przeznaczyć część pułapów krajowych dla płatności bezpośrednich, na przyznawanie płatności rocznej dla obowiązkowych praktyk rolniczych zgodnych z celami polityki dotyczącej zarówno klimatu, jak i środowiska. Praktyki te powinny polegać na prostych, ogólnych, pozaumownych i rocznych działaniach, które wykraczają poza zasadę wzajemnej zgodności i są związane z rolnictwem (dywersyfikacja upraw, utrzymywanie trwałych użytków zielonych i pastwisk trwałych oraz obszarów proekologicznych). Ponadto wskazano kategorie beneficjentów, którzy powinni korzystać z elementu „ekologizacji” bez konieczności spełnienia żadnych dodatkowych obowiązków:

rolnicy, którzy spełniają warunki rolnictwa ekologicznego, określone w rozporządzeniu Rady (WE) nr 834/2007 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych;
beneficjenci płatności agro-środowiskowo-klimatycznych, ustanowionych w nowym okresie programowania WPR (art. 29 projektu rozporządzenia w sprawie wspierania rozwoju obszarów wiejskich);
rolnicy, których gospodarstwa znajdują się na obszarach „Natura 2000”.

Także rolnicy, których gospodarstwa są certyfikowane w ramach krajowych systemów certyfikacji ekologicznej, również powinni skorzystać z elementu „ekologizacji”. Zdaniem PE rolnicy powinni być zwolnieni z obowiązku dywersyfikacji upraw oraz z obowiązków związanych z obszarami proekologicznymi, jeżeli co najmniej 75% powierzchni ich gospodarstwa rolnego jest pokrytych trwałymi użytkami zielonymi bądź pastwiskami trwałymi, czy też objętych uprawami rosnącymi w wodzie. Niniejsze zwolnienie powinno mieć zastosowanie jedynie wówczas, gdy powierzchnia gruntów ornych na pozostałych kwalifikujących się użytkach rolnych nie przekracza 50 ha.

Płatności rolno-środowiskowo-klimatyczne powinny nadal odgrywać znaczącą rolę we wspieraniu zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich oraz w zaspokajaniu wzrastającego wśród społeczeństwa popytu na usługi w zakresie ochrony środowiska. W opinii PE powinny one w pierwszej kolejności zachęcać rolników do dostarczania dóbr publicznych poprzez wprowadzanie lub dalsze stosowanie praktyk rolnych przyczyniających się do przeciwdziałania i przystosowania do zmian klimatycznych oraz stosowania praktyk zgodnych z ochroną stanu środowiska naturalnego, krajobrazu, zasobów naturalnych, gleby i różnorodności genetycznej. W tym kontekście powinno zwrócić się szczególną uwagę na zachowanie zasobów genetycznych w rolnictwie oraz na dodatkowe potrzeby systemów rolniczych o wysokiej wartości przyrodniczej. Płatności rolnośrodowiskowe i płatności dla obszarów „Natura 2000” powinny przyczyniać się do pokrycia dodatkowych kosztów oraz utraconych dochodów wynikających z podjętych zobowiązań. Zdaniem PE świadczenie uznanych usług rolnośrodowiskowych powinno być uwzględniane w zobowiązaniach dotyczących ekologizacji w ramach płatności bezpośrednich.

Ponadto każde państwo członkowskie będzie zobowiązane do przeznaczenia co najmniej 25 % środków EFRROW w ramach programu rozwoju obszarów wiejskich na rzecz działań związanych z przeciwdziałaniem zmianom klimatu, programami rolno-środowiskowo-klimatycznymi, czy płatnościami na rzecz rolnictwa ekologicznego i obszarów „Natura 2000”.

Opracowanie: dr Monika A. Król - SAEPR/FAPA

Portale regionalne

Znajdź KSOW na:

"Ekologizacja" Wspólnej Polityki Rolnej po 2013 r.