Nowoczesne rozwiązania wspierające hodowlę bydła

W dniach 9-11 oraz 15-17 października br. Instytut Zootechniki – Państwowy Instytut Badawczy w Balicach realizował projekt pn. Rolnictwo precyzyjne w obszarze hodowli bydła mlecznego – aktualności w nauce i wymiana doświadczeń praktycznych. Operacja polegała na organizacji dwóch trzydniowych szkoleń, w których udział wzięły dwie grupy odbiorców – łącznie 80. hodowców bydła, zootechników, w tym zootechników oceny, doradców hodowlanych oraz rolniczych z województw małopolskiego, mazowieckiego, podkarpackiego oraz śląskiego. Celem zorganizowanych szkoleń było przybliżenie uczestnikom zagadnień związanych z nowoczesnymi rozwiązaniami wspierającymi hodowlę bydła na przykładach badań prowadzonych w Instytucie oraz podczas wizyt w wiodących krajowych gospodarstwach zajmujących się hodowlą bydła mlecznego.

Szkolenie pierwsze - Grupa I, 9-11 października 2019 r., Balice-Odrzechowa-Krasne

• Dzień 1 – 9.10.2019 r.

Uroczystego otwarcia szkolenia w siedzibie Instytutu Zootechniki PIB w Balicach dokonał dr hab. Piotr Wójcik, prof. IZ – Zastępca Dyrektora IZ PIB ds. Nauki, który przedstawił uczestnikom zakres działalności Instytutu oraz przybliżył jego historię. Pierwsza z prelegentek – dr. inż. Monika Skarwecka z Zakładu Hodowli Bydła IZ PIB w wykładzie „Praktyczne wykorzystanie oceny genomowej w hodowli bydła mlecznego” omówiła organizację genomowej oceny wartości hodowlanej prowadzoną w Polsce, przekonując słuchaczy o jej korzyściach, polegających głównie na zmniejszeniu odstępu międzypokoleniowego i umożliwiającej hodowcom wprowadzenie do stada osobników o wyższej wartości hodowlanej. W prezentacji „Innowacje w uprawie i pielęgnacji użytków zielonych” dr hab. Iwona Radkowska przedstawiła najnowsze rozwiązania i technologie służące efektywnemu użytkowaniu łąk oraz zarządzaniu zwierzętami podczas pastwiskowania. Prelegentka dokonała szczegółowego przekroju i opisu innowacyjnych systemów i elektronicznych urządzeń do pomiarów wydajności i plonowania pastwisk, nowoczesnych mierników umożliwiających ocenę poziomu zasobności gleby w składniki pokarmowe, robotów kontrolujących stan zdrowia zwierząt przebywających na pastwisku, robotów kontrolujących jakości runi pastwiskowej, wirtualnych wygrodzeń, przewoźnych pastwiskowych robotów udojowych, a także innowacyjnych zabiegów pielęgnacyjnych oraz nowoczesnych odmian traw, roślin bobowatych, a nawet ziół stosowanych na łąki i pastwiska.

O zaletach i korzyściach wynikających z hodowli bydła rasy simentalskiej w swoim wykładzie przekonywała mgr inż. Magdalena Jakiel, która zaprezentowała odbiorcom wskaźniki użytkowości mlecznej i rozpłodowej, omówiła cechy użytkowości mięsnej i przedstawiła walory mleka pochodzącego od simentali.

Podczas wizyty w laboratorium biologii molekularnej IZ PIB, dr inż. Dominika Rubiś zaprezentowała słuchaczom kolejne etapy i metodykę identyfikacji pochodzenia bydła, którego kluczowym zadaniem jest wykluczenie pomyłek zdarzających się w praktyce hodowlanej, mogących skutkować przeznaczeniem do hodowli zwierząt pochodzących po mało wartościowych rodzicach. Z kolei w laboratorium genomiki należącym również do IZ PIB mgr Magdalena Wojtaszek oraz mgr inż. Joanna Warzecha omówiły poszczególne fazy genotypowania, stanowiącego pierwszy etap genomowej oceny wartości hodowlanej.

• Dzień 2 – 10.10.2019 r.

Drugi dzień szkolenia rozpoczęto od zwiedzania pastwisk należących do Zakładu Doświadczalnego IZ PIB w Odrzechowej, który jest wiodącym ośrodkiem hodowlanym utrzymującym największe stado bydła rasy simentalskiej na Podkarpaciu oraz w kraju. Uczestników szkolenia przywitał Prezes ZD IZ PIB w Odrzechowej dr inż. Władysław Brejta oraz główny hodowca Zakładu – Aleksander Miejski, którzy przedstawili tematykę praktycznych aspektów hodowli bydła rasy simentalskiej, oprowadzając gości i prezentując stado krów i jałówek wypasanych w systemie kwaterowym na rozległych użytkach zielonych, wśród których ponad 400 ha posiada certyfikat ekologicznych UZ. Odrzechowa aktywnie realizuje program hodowlany dla rasy simentalskiej. Simentale w ZD Odrzechowa stanowią populację około 1000 sztuk, w tym 450 krów. Odrzechowa od 26 lat prowadzi ocenę bydła simentalskiego w zakresie cech użytkowości mięsnej – w Zakładzie działa Stacja Oceny Mięsnej Buhajów Simentalskich. Podczas pobytu w gospodarstwie w Odrzechowej uczestnicy szkolenia zwiedzili nie tylko oborę dla krów mlecznych i cielętnik, park maszynowy i silosy, ale także biogazownię rolniczą o mocy 500 kW. Wytworzone ciepło wykorzystuje się głównie do suszenia balotów z sianem. Szkolenie w Odrzechowej zakończyło spotkanie z Prezesem Polskiego Związku Hodowców Bydła Simentalskiego – Edgarem Benešem, który opowiedział o historii powstania, zadaniach, celach i działalności Związku.

Po wizycie w Odrzechowej grupa hodowców, doradców i zootechników została przyjęta przez panią Agnieszkę Pawlak – Prezes Małopolskiego Centrum Biotechniki w Krasnem. Drugi dzień szkolenia zakończył pokaz najlepszych buhajów hodowlanych rasy simentalskiej utrzymywanych przez Spółkę. MCB w Krasnem jest jednostką czynnie związaną z hodowlą bydła simentalskiego, realizatorem programu hodowlanego dla tej rasy bydła oraz autorem i wykonawcą programu oceny i selekcji buhajów simentalskich. Uczestnikom szkolenia zaprezentowano 16 buhajów, których cechy użytkowe i wartość hodowlaną omówiła Marta Nykiel – Dyrektor regionu podkarpackiego Spółki.

• Dzień 3 – 11.10.2019 r.

W trzecim dniu szkolenia grupa ponowne odwiedziła Małopolskie Centrum Biotechniki w Krasnem. Tym razem podczas spotkania z pracownikami Małopolskiego Centrum Biotechniki w Krasnem uczestnicy wysłuchali wykładów dotyczących programu hodowlanego dla rasy simentalskiej realizowanego przez Spółkę oraz znaczenia jakości biologicznej nasienia jako ważnego elementu skutecznej inseminacji przeprowadzonych przez Jarosława Jędraszczyka – Wiceprezesa Spółki. Grupa zwiedziła także laboratoria należące do Przedsiębiorstwa.

Szkolenie drugie – Grupa II, 15-17 października 2019 r.

• Dzień 1 – 15.10.2019 r.

Pierwszy dzień szkolenia grupy II zainaugurował dyrektor Instytutu Zootechniki – prof. dr hab. Maciej Pompa-Roborzyński, który witając przybyłych gości życzył im owocnych obrad oraz wymiernych efektów ich pracy. Dwa pierwsze wykłady, o tematyce poruszanej podczas szkolenia dla grupy I, poprowadziły dr inż. Monika Skarwecka i dr hab. Iwona Radkowska. Trzecia prezentacja dotycząca znaczenia nowych cech w doskonaleniu bydła rasy HF wygłoszona została przez dr inż. Piotra Topolskiego, który wskazywał, że w ostatnich latach odnotowuje się wzmożone zainteresowanie nowymi cechami funkcjonalnymi, a dla efektywnego wykorzystania potencjału nowych cech funkcjonalnych w doskonaleniu bydła rasy HF wskazane jest w najbliższej przyszłości opracowanie zindywidualizowanych indeksów selekcyjnych dla poszczególnych ferm. Podobnie jak w przypadku grupy I, uczestnicy oprowadzeni zostali również po laboratorium biologii molekularnej oraz laboratorium genomicznym Instytutu i wysłuchali prelekcji dr inż. Dominiki Rubiś oraz mgr inż. Joanny Warzechy.

• Dzień 2 – 16.10.2019 r.

Drugi dzień szkolenia rozpoczęła wizyta w Kombinacie Rolnym w Kietrzu – jednym z największych i najważniejszych przedsiębiorstw rolnych w kraju. Przedsiębiorstwo należy do jednej ze strategicznych spółek Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa. Przybyłych gości przywitał Marek Oblicki – dyrektor ds. produkcji roślinnej, który przedstawił specyfikę produkcji roślinnej w Kombinacie. Uczestnicy szkolenia oprowadzeni zostali po imponującym parku maszynowym, w skład którego wchodzi m.in. ponad 120 ciągników, nowoczesne opryskiwacze o rozstawie ramion na 36 m, urządzenia do pomiarów pH i zasobności gleby w makroelementy oraz mierniki oceniające stopień wysycenia roślin chlorofilem, precyzyjne rozsiewacze nawozów wykorzystujące systemy nawigacyjne. W kombinacie, łącznie na 3 fermach utrzymywanych jest ok. 9 tys. sztuk bydła, w tym 3,5 tys. krów mlecznych. Uczestnicy szkolenia zwiedzili oborę w Langowie – nowoczesny, przestrzenny nowo wybudowany obiekt spełniający najaktualniejsze standardy dla wysokoprodukcyjnego bydła mlecznego, z izolowanym dachem i kalenicami o wysokości ok. 14 m. Po gospodarstwie w Langowie hodowców i doradców oprowadzała Katarzyna Piecuch – dyrektor ds. produkcji zwierzęcej. Krowy utrzymywane są tutaj w dwóch bliźniaczych oborach – jeden obiekt mieści ok. 620 sztuk. Średnia wydajność krów w oborze w Langowie wynosi 10 500 kg. Obora w Langowie wyposażona jest w największą dojarnię karuzelową w kraju – jednorazowo dojonych jest tam 60 szt.

Po wizycie na fermie w Langowie uczestnicy szkolenia przybyli do Zakładu Doświadczalnego IZ PIB w Pawłowicach, gdzie w progach klasycystycznego pałacu Mielżyńskich przywitał ich dyrektor – dr inż. Marian Kamyczek, który następnie oprowadził grupę po gospodarstwie Spółki omawiając tematykę zarządzania stadem bydła mlecznego funkcjonującego w Zakładzie. Stado krów w ZD w Pawłowicach liczy ok. 425 szt. o średniej wydajności na poziomie 10300 kg. Obora wyposażona jest w system do zarządzania stadem Afifarm, który gromadzi wszystkie możliwe informacje o zwierzętach – dotyczące wydajności, rozrodu, stanu zdrowia, kondycji krów. Stanowiska w hali udojowej wyposażone są także w system Afilab na bieżąco analizujący skład dojonego mleka. W Zakładzie znajduje się nowoczesna, skomputeryzowana sala szkoleniowa, z bezpośrednim dostępem do systemu Afifarm, co pozwala na pełen monitoring stada i naukę w czasie rzeczywistym.

• Dzień 3 – 17.10.2019 r.

W ostatnim, trzecim dniu szkolenia uczestnicy odwiedzili dwa obiekty należące do Przedsiębiorstwa Rolnego Długie Stare, które podobnie jak Kombinat Rolny w Kietrzu, jest jedną ze spółek należących do Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa. Uczestników szkolenia po gospodarstwie oprowadzał Witold Glapa – dyrektor ds. produkcji zwierzęcej. Przedsiębiorstwo obejmuje 4 fermy bydła mlecznego oraz 2 zakłady – w jednym utrzymywane są cielęta i młodzież żeńska, w drugim – bydło mięsne. Ferma bydła mlecznego „Niechłód” liczy 700 szt. zwierząt, w tym 480 szt. krów dojnych oraz ok. 220 szt. młodzieży, głównie męskiej. Wydajność mleczna krów w oborze Niechłód wynosi 12 108 kg. W rozrodzie stosowany jest embriotransfer. Przedsiębiorstwo jako jedyne spośród spółek należących do KOWR wyposażone jest w roboty udojowe – łącznie w obiektach fermy Niechłód znajduje się 8 robotów firmy Lely z systemem ruchu wolnego. W odchowie cieląt stosowany jest system zarządzania siarą Colo Quick. Mleko pełne lub preparat mlekozastępczy po zakwaszeniu podawane są cielętom z zastosowaniem taksówki mlecznej. Na fermie „Niechłód” funkcjonuje system do zarządzania stadem firmy Lely, natomiast w pozostałych oborach – system Afifarm. W gospodarstwie funkcjonuje samojezdny robot sprzątający oraz podgarniacze paszy na stołach. Goście zwiedzili także Zakład Gołanice zajmujący się hodowlą bydła rasy limousine – w stadzie o statusie hodowlanym znajduje się 200 mamek, 5 rozpłodników, jałówki oraz młodzież – łącznie ok. 700 szt. zwierząt. Wśród buhajów rozpłodowych poczytne miejsce zajmuje byk Salco – wielokrotny superczempion Krajowych Wystaw Zwierząt Hodowlanych w Poznaniu.

Więcej informacji o projekcie - zobacz

„Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi”

„Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej „Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020”