Wyjazd studyjny do Francji - relacja z operacji CDR w Brwinowie Oddział w Radomiu

W ramach operacji Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich w dniach 16-20 września 2019 r został zorganizowany wyjazd studyjny do Francji pn. Upowszechnianie wiedzy w zakresie rolnictwa ekologicznego i osiągnieć nauki w wybranych krajach UE. Organizatorem wyjazdu było Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Radomiu.

Głównym celem wyjazdu studyjnego było zapoznanie się z osiągnięciami w dziedzinie rolnictwa ekologicznego w francuskim Departamencie Drôme położonym w regionie Owernia-Rodan-Alpy.

W wyjeździe uczestniczyły 32 osoby:

• 13 doradców z Ośrodków Doradztwa Rolniczego;
• 4 doradców z Centrum Doradztwa Rolniczego;
• 4 naukowców z Instytutów;
• 10 rolników.

Dzień I

W poniedziałek 16 września uczestnicy udali się w podróż samolotem z Warszawy do Lyonu, a następnie autokarem do gospodarstwa Valerie i Bruno Cottin. Gospodarstwo o powierzchni 60 ha położone jest na wysokości 550 m n.p.m. Na powierzchni 12 ha uprawiany jest orzech włoski z Grenoble, z którego tłoczony jest olej oraz wyrabiane wino. Produkty sprzedawane są dla lokalnych odbiorców, natomiast surowce do przetwórstwa są skupowane od lokalnych producentów w promieniu 30 km od gospodarstwa. Gospodarstwo zrzeszone jest w grupie producenckiej.

W strukturze zasiewów dominują TUZ-y na których wypasane jest bydło mięsne rasy Aubrac. Rasa ta przystosowana do lokalnych warunków dzięki wyjątkowej odporności na mróz. Bydło Aubrac optymalnie wykorzystuje naturalną paszę dostępną na farmie tj. siano w zimie i trawę latem. Nieodłącznym elementem wytrzymałości tej rasy są doskonałe cechy matczyne, praktycznie wszystkie wycielenia kończą się sukcesem bez ingerencji hodowcy. Ubój zwierząt odbywa się w lokalnej ubojni, następnie mięso jest hermetycznie pakowane i przewożone z powrotem do gospodarstwa. Podział obowiązków w gospodarstwie jest klarowny, Pan Bruno zajmuje się produkcją roślinną i zwierzęcą, a Pani Valerie prowadzi w gospodarstwie restaurację i sama przygotowuje dania pod zamówienia dla lokalnych gości z wołowiny pozyskanej z własnego chowu bydła.

Z tej okazji skorzystali i uczestnicy wyjazdu, spożywając kolację przygotowaną przez Panią Valerie. Wołowina była wyśmienita.

Dzień II

Wizyta w gospodarstwie demonstracyjnym „Distillerie des 4 walles”, położonym w małej wiosce Chamaloc u podnóża Alp. Gospodarstwo zajmuje się uprawą i tłoczeniem olejku z lawendy. Uczestnicy zapoznali się z uprawą, urządzeniami oraz technologią tłoczenia olejku lawendowego. Przy gospodarstwie jest sklepik, w którym można nabyć wyroby z lawendy. Oprócz uprawy lawendy na powierzchni 30 ha, w gospodarstwie prowadzony jest chów 100 owiec oraz miniaturek królików i świnek morskich. Oprócz tego prowadzony jest hotel dla osłów, które są przyjmowane na zimę. Latem osły służą jako tragarze dla turystów. Trudne warunki górskie nie sprzyjające rolnictwu zmuszają okolicznych mieszkańców do poszukiwania dodatkowych źródeł dochodu. Gospodarstwo zrzeszone jest w grupie producenckiej w skład której wchodzą 3 gospodarstwa.

Po obiedzie grupa udała się do gospodarstwa „MIELLERIE DES DELICES AU MIEL”, położonego w górskiej miejscowości Roussas prowadzonego przez Nadię i Serge Bompard oraz ich dzieci.

Gospodarstwo nastawione jest na produkcję miodu na bazie którego wyrabiane są nugaty, pierniczki, dżemy, lody, sorbenty. 500 roi pszczół pobiera pożytek z otaczających pól na których uprawiana jest lawenda i winorośl. W tym roku wścielcie byli zmuszeni do przemieszczenia uli na północ gdyż przez panującą suszę (od połowy czerwca nie spadł deszcz), pszczoły nie miały pożytku. Oprócz produkcji miodu prowadzona jest w gospodarstwie działalność edukacyjna głównie dla dzieci. Do tego celu została wybudowana sala dydaktyczna wraz z wyposażeniem Na zakończenie grupa została zaproszona na degustację miodów.

Dzień III

Zwiedzanie gospodarstwa ekologicznego położonego w Chateauneuf Sur Isere. Gospodarstwo rodzinne o powierzchni 65 ha użytków rolnych specjalizuje się w uprawie warzyw i produkcji sadowniczej. Część upraw sadowniczych (czereśnie, morele, brzoskwinie), wyłączona jest z produkcji ekologicznej ze względu na problemy ze szkodnikami które atakują te uprawy. Pomimo produkcji konwencjonalnej rolnik stara się stosować jak najmniej środków ochrony roślin.  Pozostała część upraw sadowniczych takie jak kasztany jadalne, orzechy włoskie, leszczyna, migdały, jabłonie, grusze, pigwa, kaki, kiwi, agrest, winorośl, truskawki uprawiane są ekologicznie.

Po południu grupa udała się na zwiedzanie targów Tech&Bio. Po sukcesie z 2017 roku Francuska Izba Rolnicza zorganizowała w dniach 18-19 września 2019 roku 7 edycję Międzynarodowych Targów Rolniczych Tech&Bio, dedykowanych rolnictwu ekologicznemu i alternatywnym technikom rolniczym.

Na Targach odbyło się spotkanie z przedstawicielami lokalnej Izby Rolniczej działające na terenie Departamentu Drôme (południowa Francja). Departament ten jest wiodącym regionem Francji w rozwoju rolnictwa ekologicznego. W poprzednim roku odnotowano 12% wzrost liczby gospodarstw ekologicznych co w dotychczasowej historii nie miało miejsca. Oprócz doradztwa prowadzonego przez Izby duża rolę w rozwoju rolnictwa ekologicznego odegrały targi organizowane co drugi rok.

Na targach prezentowało swoje stoiska 350 wystawców z 20 państw. Podczas targów promowano najnowsze techniki stosowane w rolnictwie ekologicznych poprzez liczne pokazy i demonstracje. Na powierzchni 15 hektarów zostały założone poletka demonstracyjne z uprawą warzyw, winorośli, oraz, uprawami sadowniczymi.

Poprzez międzynarodową sieć z partnerami, Tech & Bio łączy specjalistów z branży rolniczej z całego świata. Zwiedzający mogli uzyskać informacje oraz odpowiedzi na swoje pytania od wystawców i profesjonalnych doradców z bardzo wąskich dziedzin, takich jak uprawa poszczególnych gatunków roślin, profesjonalnego sprzętu i technik uprawy roli, zwalczania chwastów, ochrony roślin, nawadniania, przetwórstwa, rynku pracy, kontroli i certyfikacji gospodarstw ekologicznych. Targi rolnictwa ekologicznego są doskonałą okazją do dzielenia się indywidualną wiedzą pomiędzy zwiedzającymi Targi.

IV dzień

Wizyta w Centrum Agroekologicznym „Les Amanis Centre de Sejour” położone w sercu Biovallée (Drôme). Centrum zostało utworzone w 2004 r. przez twórców agroekologii tj. bogatego przedsiębiorcę Michel Valentin oraz pisarza Pierre Rabhi. Obecnie Centrum tworzą 3 podmioty: stowarzyszenie, spółka i przedsiębiorstwo kooperacyjne. Grupa nie ma szefa a każdy z podmiotów funkcjonuje samodzielnie. Ideą prowadzonego przez Centrum gospodarstwa jest samowystarczalność i recykling odpadów. Krowy i owce chowane są na mleko i mięso a kury i świnie dla recyklingu odpadów. Na miejscu wytwarza się:

• 80% produktów żywieniowych;
• 70% energii elektrycznej.

Ogrzewanie wody i budynku odbywa się za pomocą paneli termicznych, a budynki są budowane na drewnianych fundamentach z cegły wypalanej na miejscu.

Maszyny i narzędzia do pracy w polu nie są kupowane lecz konstruowane z własnych elementów.

Przy Centrum prowadzona jest szkoła podstawowa, w której jest inny system nauczania. Dzieci uczą się przede wszystkim współpracy pomiędzy sobą poprzez niekonwencjonalne techniki. Szkoła została uznana przez Francuskie Ministerstwo Edukacji, a nauczyciele są opłacani z budżetu państwa.

Po południu grupa udała się ponownie na zwiedzanie targów Tech&Bio

V dzień

Wizyta w gospodarstwie Ferme de Lucie RENCUREL położonym w górach na wysokości ponad 1000 m n.p.m., skąd rozpościera się widok na masyw górski Vercors. Ze względu na trudne warunki górskie tereny te są słabo zaludnione. W celu ochrony środowiska i różnorodności biologicznej, aktywizacji ludności do osiedlania się oraz podjęcie działań w kierunku zachowania otwartej przestrzeni poprzez zrównoważony chów zwierząt i wypasu hal, zostały uruchomione środki na zagospodarowanie się na tych terenach.

Właściciele odwiedzanego gospodarstwa skorzystali z tej możliwości i od 5 lat prowadzą gospodarstwo z chowem 35 kóz rasy alpejskiej i 2 konie. Gospodarstwo specjalizuje się w produkcji kozich serów. Właściciele nie posiadają wykształcenia rolniczego a praktyczną wiedzę czerpią od rolnika który przeszedł na emeryturę i uczy ich rolnictwa od podstaw oraz wykonuje drobne prace w gospodarstwie.

Brak wsparcia intelektualnego i bieżących informacji stanowi dużą barierę w osiedlaniu się na tych terenach.

Z gospodarstwa grupa udała się autokarem do Lyonu a stamtąd samolotem do Warszawy.