UE wciąż głównym partnerem Polski w handlu artykułami mleczarskimi

Polska jest znaczącym eksporterem netto produktów mlecznych, sprzedając za granicę ekwiwalent  niemal 1/5 produkcji i ¼ kwoty dostaw mleka. Od momentu wejścia do Unii eksport przeżywa nieustanny wzrost - dynamika osłabła dopiero w 2008 r., a rok 2009 przyniósł gorsze wyniki sprzedaży wskutek ogólnoświatowej dekoniunktury (po całym roku wywóz zmalał wartościowo o ¼). Podstawowymi produktami wywozu są sery i twarogi, mleko w proszku (zwłaszcza odtłuszczone) oraz płynne mleko i śmietana; rozwój tego ostatniego segmentu był po przystąpieniu Polski do UE najbardziej dynamiczny. Import jest niewielki i nie ma specjalnego wpływu na rynek.

Imponujący jest wzrost wartości wywozu. W porównaniu do 2003 roku, w rekordowym 2011 r. uzyskano ponad czterokrotnie większe wpływy (ponad 1,36 mld EUR).

Po przystąpieniu Polski do Unii, państwa Wspólnoty stały się głównymi odbiorcami polskiego nabiału. Wynikało to z łatwego dostępu do Jednolitego Rynku w ramach tzw. handlu wewnątrzwspólno­towego. Przez pewien czas czynnikiem pobudzającym wywóz do państw UE były panujące tam wyższe ceny.

O ile jeszcze w 2003 r. eksport produktów mleczarskich z Polski do ówczesnej UE-15 wynosił 132 mln EUR, co stanowiło 41% łącznej wartości wywozu mleczarskiego, o tyle już w 2004 roku wartość wzrosła blisko trzykrotnie do 387 mln EUR, a udział UE wyniósł 69%. Kolejne lata to dalszy wzrost eksportu i udziału państw Wspólnoty do 82% w 2009 roku. Z biegiem czasu rynki krajów trzecich (spoza Wspólnoty) wyraźnie traciły zatem znaczenie jako miejsca przeznaczenia produktów mlecznych z Polski. Tendencja ta odwróciła się w 2010 roku, gdy odnotowano wzrost znaczenia państw spoza UE w strukturze eksportu mleczarskiego do niemal 23%, głównie za sprawą znacznego wzrostu eksportu przetworów mlecznych do Rosji i zwyżki wywozu OMP  do Algierii i innych państw arabskich. W 2011 roku wzrost popytu na artykuły mleczarskie z krajów Azji, Bliskiego Wschodu i Afryki przyczynił się do tego, że udział innych niż Unia Europejska kierunków eksportu mleczarskiego był jeszcze większy i wyniósł 24,3% (w ujęciu wartościowym).

Porównując eksport do UE-27 w roku 2011 z wywozem do państw Piętnastki w roku 2003 widać, że jego wartość zwiększyła się aż 7,8 razy. Tempo wzrostu wywozu do państw UE było niemal dwukrotnie szybsze niż ogólna dynamika eksportu mleczarskiego. Inne kierunki stały się siłą rzeczy drugorzędne, chociaż należy podkreślić istotną rolę niektórych państw arabskich jako odbiorców polskich produktów mlecznych. Do 2003 r. włącznie głównym partnerem była bowiem Algieria.

Najważniejszym rynkiem zbytu dla polskich produktów mleczarskich są Niemcy. Przed akcesją ich udział w wartości wywozu wynosił tylko 8% i był mniejszy niż np. Holandii, jednak potem eksport zwiększał się ponadprzeciętnie. W 2004 r. Niemcy uzyskały 20% udział w wartości polskiego wywozu mleczarskiego, obecnie trafia tam około ¼ wartości całego polskiego eksportu mleczarskiego, a w 2011 roku wartość wywozu w tym kierunku była dziesięciokrotnie większa niż w 2003. Inni istotni partnerzy to Czechy, Włochy i Holandia.

Autor: Adam Bugała FAMMU/FAPA