Baza projektów

Wyjazd studyjny zorganizowano w celu wymiany wiedzy i zapoznania się ze sposobami radzenia sobie rolników portugalskich, władz w sytuacji wystąpienia suszy oraz systemami ubezpieczeń gospodarstw rolników od klęsk żywiołowych. Realizacja operacji pozwoliła na pokazanie rozwiązań w zakresie magazynowania wody w okresie opadowym, do wykorzystania w czasie suszy przez portugalskich rolników i była potrzebna by pokazać inne rozwiązania, jakie można stosować w celu zapobieżenia suszy w Polsce. W Portugalii pomimo średnio rocznych opadów na poziomie 500 ml/m2, to od marca do października corocznie występuje okres bezopadowy. Dlatego skutków suszy w uprawach roślin rolniczych w Portugalii nie można ubezpieczyć. Rząd pomógł więc rolnikom budując sztuczny zbiornik i dostarczając w okresie suszy wodę do gospodarstw rolnych.

W Polsce roczny opad to 570 ml/m2, ale rozłożone są równomiernie w roku. Jednak w 2013 i 2015 roku wystąpiła znaczna susza np. w woj. kujawsko-pomorskim i zakłady ubezpieczeniowe nie chcą ubezpieczać tej klęski. Operacja wyjazd studyjny do Portugalii miała na celu pokazanie, że można inaczej radzić sobie z klęską suszy niż poprzez ubezpieczenie.

34 uczestników wyjazdu było gośćmi Konfederacji Rolników Portugalskich, będącej członkiem COPA-COGECA, która  skupia 232 organizacji rolniczych z Portugalii. Na spotkaniu przedstawiono prezentacje nt. „Konfederacji Rolników Portugalskich”, „Naturalnych katastrof w Portugalii, Susze w portugalskim rolnictwie” oraz „Leśnictwa w Portugalii”. Podczas spotkania rolnicy polscy zapoznali się ze strukturą użytków rolnych, działaniem systemu ubezpieczeń upraw rolniczych i zwierząt gospodarskich oraz zagrożeniami i sposobami radzenia sobie ze skutkami długotrwałej suszy.

W trakcie wyjazdu studyjnego polscy rolnicy pojechali na wizytację części infrastruktury firmy EDIA SA, która zajmuje się rozwojem i infrastrukturą projektu zarządzania wodą i  nawodnień Alqueva. Dzięki tamie, stworzono największy sztuczny zbiornik w Europie, co umożliwiło zrównoważony rozwój regiony przez rolnictwo. Zgromadzona woda służy do nawodnień 120 tys. ha użytków rolnych.  Następnie uczestnicy wyjazdu pojechali do gospodarstwa rolnika, który zmienił swój system gospodarowania, dzięki nawodnieniom, które pozwoliły mu na dywersyfikację swoich upraw i zwiększeniu plonów.

Uczestnicy wyjazdu spotkali z przedstawicielami Stowarzyszenia Irygantów i Beneficjentów Idanha-A-Nova. Stowarzyszenie zarządza projektem, który został stworzony w latach czterdziestych i pięćdziesiątych XX w. Infrastruktura do dystrybucji wody została przygotowania głównie, aby pracować w trybie grawitacyjnym. Dzięki projektowi istnieje możliwość nawodnienia do ok. 15 tys. ha. użytków rolnych. Podczas przejazdu można było zaobserwować skalę zniszczeń spowodowanych pożarami. Następnie rolnicy zwiedzili farmę krów mlecznych, w której mogli zobaczyć system zraszaczy i wentylatorów, który pozwala na utrzymanie dobrostanu krów mlecznych podczas upałów.

Rolnicy zwiedzili także winnicę, gaje oliwne oraz stadninę koni w gospodarstwie Quinta da Lagoalva. W gospodarstwie produkuje się wysokiej jakości wino i oliwę z ponad 200 letnich gajów oliwnych.

Zwiększono świadomość uczestników w zakresie konieczności zarządzania zasobami wody, zakładania i utrzymania w dobrym stanie urządzeń melioracyjnych i nawadniających, szczególnie kanałów doprowadzających /odprowadzających wodę.

Rząd Portugalii pomógł rozwiązać problem suszy budując największy w Europie sztuczny zbiornik, który zabezpiecza wodę na 4-letni okres suszy, ale nie dopłaca do ubezpieczeń suszy, bo ryzyko takie jest zbyt duże. Zbiornik  Alqueva ma pojemność  4 150 000 000 m³ . Budowę rozpoczęto w 1995 r. a zakończono w 2002, natomiast pełne napełnienie zapory nastąpiło w 2010 roku. Budowę zakończono dzięki wsparciu ze środków UE. Zapora Alqueva zapewnia wodę dla 120 000 ha ziemi, a do roku 2020 ma zwiększyć się do 170 000 ha ziemi. Stosowanie zróżnicowanych systemów nawodnień od rozlewu wody z ujęcia kanałami po polu, przez deszczownie typu piwot do nawadniania kropelkowego.

Stosowane są różne taryfy cen wody (zróżnicowanie ze względu na ciśnienie, sposób rozlewu: rozlew z ujęcia, piwot lub nawadnianie kropelkowe) co się przekłada na zysk z danej uprawy. Cena wody kształtuje na poziomie od 3 do 5 eurocentów/m3 wody.

Wyspecjalizowana firma państwowa Alqueva () sp. z o.o. ze 100% udziałem środków państwowych i stowarzyszeń) jest odpowiedzialna za właściwe funkcjonowania systemu, zapewniając regularne kontrole i wsparcie techniczne. Okolice jeziora są atrakcyjne dla upraw rolnictwa ze względu na dobre nawodnienie.