Baza projektów

Aktywizacja mieszkańców wsi na rzecz podejmowania inicjatyw służących włączeniu społecznemu, w szczególności osób starszych – Edukatorzy Silver Sharing.

Grupę docelową stanowią przede wszystkim osoby starsze z terenów wiejskich oraz przedstawiciele organizacji działających na rzecz osób starszych z terenów wiejskich woj. warmińsko-mazurskiego.

Pierwsza grupa odbiorców operacji to osoby zagrożone marginalizacją społeczną, w tym osoby starsze z terenów wiejskich, które biorą aktywny udział w życiu społecznym i publicznym, w swoich środowiskach lokalnych (np. działają w organizacjach seniorskich, uniwersytetach trzeciego wieku itp.), ale przede wszystkim te, które były aktywne, ale z pewnych przyczyn zawiesiły swoją aktywność oraz osoby mało aktywne, niezaangażowane, które dopiero włączą się aktywnie w życie społeczne. Drugą grupę odbiorców stanowią pracownicy, współpracownicy i wolontariusze organizacji pozarządowych i instytucji (np. OPS, PCPR itp.) pracujących przede wszystkim z i na rzecz osób starszych z terenów wiejskich z województwa warmińsko-mazurskiego.

Operacja jest odpowiedzią na zdiagnozowane problemy społeczne seniorów zamieszkujących obszary wiejskie.  

Wychodząc naprzeciw tym oczekiwaniom Partner KSOW opracował własną metodę – Silver Sharing. To autorska idea rozwoju aktywności osób starszych w trzech obszarach – aktywności społecznej, edukacji oraz aktywności turystycznej i edukacji kulturowej – w niniejszej operacji uwzględnione są działania oparte na dwóch pierwszych filarach metody.

Obecnie w województwie warmińsko-mazurskim jest zbyt mało animatorów przygotowanych do pracy z osobami starszymi, ponieważ wśród 1 446 915 mieszkańców woj. warmińsko-mazurskiego wg statystyk GUS (31XII2013 r.) 14,8% stanowią osoby powyżej 60 r.ż., 16,33 % stanowią osoby w wieku poprodukcyjnym, z czego 35,22 % zamieszkuje tereny wiejskie. Ze względu na fakt, iż jest to bardzo duża grupa społeczna i wg prognoz stale będzie się powiększać (W 2020 r. będzie to już 20,8 % osób w wieku poprodukcyjnym), jej sytuację rozpatrywać należy na kilku płaszczyznach. Są tu bowiem seniorzy tzw. młodzi, do 70 r.ż. oraz starsi. W związku z tym rodzą się wyzwania związane z aktywizacją społeczną, edukacyjną, a z drugiej strony skuteczną opieką i wsparciem. Z diagnozy z obszaru wiejskich wynika, iż sytuacja seniorów, zwłaszcza z grup ubogich pogarsza się. Mają oni trudności z zabezpieczeniem podstawowych potrzeb i adekwatnego do ich oczekiwań poziomu życia. Nie potrafią też sobie poradzić w dzisiejszym świecie nowych technologii, rozwiązań, przepisów. Nie znajdują możliwości na realizowanie swych potrzeb społecznych. Mają problemy w poruszaniu się w obecnym zinformatyzowanym i wielokulturowym świecie. Osoby dojrzałe, jak coraz częściej określa się osoby starsze, to jedna z najliczniejszych grup społecznych, które coraz częściej oczekują adekwatnych dla siebie ofert.

Wychodząc naprzeciw dużemu zapotrzebowaniu Federacja FOSa planuje zorganizowanie kolejnej edycji Szkoły Animatorów Społecznych/Edukatorów Silver Sharing w obszarze edukacja i działania aktywizacyjne, które przyczynią się do zwiększenia zaangażowania osób starszych w życiu społecznym.

Natomiast przeprowadzenie badań społecznych wśród grupy seniorów wynika z kilku przesłanek. Po pierwsze, osoby starsze w środowiskach wiejskich województwa warmińsko-mazurskiego stanowią znaczący odsetek całej ludności województwa. Po drugie - zmienia się struktura społeczności wiejskich ze względu na zjawiska migracji wewnętrznej i zewnętrznej ludzi w wieku produkcyjnym, którzy poszukują odpowiednich miejsc pracy poza swoim środowiskiem zamieszania. Po trzecie - w wielu środowiskach  brakuje miejsc/ ośrodków podtrzymujących działania społeczno-kulturalne, obywatelskie czy wiejskie tradycje. Jest to między innymi wynik niekorzystnej polityki społecznej po 1989 roku, wskutek której zlikwidowano większość  ośrodków integrujących i konsolidujących wewnętrznie środowisko m.in. świetlic, kół gospodyń wiejskich i innych.

Celem operacji było zwiększenie aktywności osób starszych mieszkających na terenach wiejskich województwa warmińsko-mazurskiego poprzez wzrost kompetencji edukatorów/animatorów społecznych pracujących z osobami starszymi oraz podniesienie świadomości na temat barier i ograniczeń występujących w tej grupie społecznej.

1. Szkoła Animatorów Społecznych/Edukatorów Silver Sharing

Cykl Szkoły Animatorów Społecznych/Edukatorów Silver Sharing to 4 dwudniowe zjazdy w obszarach: animacja, diagnoza, projekty animacyjne, komunikacja interpersonalna, metodyka pracy z osobami starszymi.

Zakończenie cyklu stanowiło szkolenie wyjazdowe w formie dwudniowej wizyty studyjnej, obejmującej prezentacje dobrych praktyk w pracy z osobami starszymi, warsztaty oraz prelekcje. Po zrealizowaniu cyklu szkoleń, jego uczestnicy, w oparciu o uzyskane wiedzę i umiejętności przygotowali i zrealizowali po 1 inicjatywie edukacyjnej na rzecz osób starszych i z ich aktywnym udziałem we własnym środowisku wiejskim. Inicjatywy dotyczyły między innymi: integracji i aktywizacji seniorów w małych miejscowościach, zagospodarowania czasu wolnego, rozwoju kultury fizycznej wśród seniorów, warsztatów artystyczno-rzemieślniczych itp.

Dodatkowo odbyły się dwa seminaria poświęcone metodom pracy z i na rzecz osób starszych z terenów wiejskich.

2. Realizacja badań

Celem badania była diagnoza potrzeb w zakresie aktywności społeczno-kulturalnej i obywatelskiej seniorów z terenów wiejskich województwa warmińsko-mazurskiego, zidentyfikowanie różnego rodzaju barier/barier bio-psycho-społecznych/zewnętrznych i wewnętrznych mogących mieć wpływ na ograniczanie aktywności tej grupy oraz przygotowanie na tej podstawie rekomendacji dotyczących obszarów działania i  sposobów realizacji inicjatyw służących włączaniu społecznemu osób starszych oraz doskonaleniu istniejących już projektów. Analiza uzyskanych danych pozwoliła na wypracowanie/określenie obszarów, w których ogniskują się potrzeby osób starszych i nakreślenie ich szczegółowej specyfiki, uwzględniającej kontekst funkcjonowania środowisk wiejskich na Warmii i Mazurach. Takie rozpoznanie problematyki daje podstawy do konstruowania/przygotowania odpowiednich inicjatyw służących włączaniu społecznemu seniorów, skutecznemu aktywizowaniu tej grupy mieszkańców wsi.

3. Publikacja – monografia.

Publikacja zawiera wyniki badań przeprowadzonych w ramach operacji, które przyczynią się w przyszłości do zwiększenia trafności i jakości propozycji działań skierowanych na rozwój terenów wiejskich z woj. warmińsko-mazurskiego, a co za tym idzie ich większej skuteczności i efektywności, doskonalenia dotychczasowych form i metod pracy oraz zwiększenia obszaru/zakresu stosowania dobrych, sprawdzonych już rozwiązań. Oprócz badań monografia zawiera także „dobre praktyki” działań skierowanych dla osób starszych z terenów wiejskich województwa warmińsko-mazurskiego, jako przesłanki do dalszej eksploracji, poszukiwań i rozwoju własnej drogi, jako edukatorów-animatorów w sferze społeczno-kulturalnej i obywatelskiej skierowanej na aktywizację seniorów.

• Wskaźnik produktu – 14 uczestników Szkoły Animatorów Społecznych/Edukatorów Silver Sharing , 4 szkolenia, 1 komplet badań wraz z raportem na grupie 340 osób, 300 egzemplarzy publikacji.

• Wskaźnik rezultatu – zwiększona wiedza uczestników na temat metod pracy z osobami starszymi, zwiększenie wiedzy, upowszechnianie „dobrych praktyk” oraz wypracowanie rekomendacji w obszarze aktywizacji osób starszych.

• Wskaźnik oddziaływania – zrealizowane działania pozwolą na wprowadzenie zmiany postaw wobec osób wykluczonych społecznie, w tym podejmowanie działań opartych o zasadę wolontariatu i ukierunkowaną na osoby starsze.

Operacja odnosi się do osób starszych, czyli grupy społecznej szczególnie narażonej na wykluczenie społecznej a jej niewątpliwym sukcesem jest przeprowadzenie badań. Szerokie rozpoznanie problematyki daje podstawy do konstruowania odpowiednio ukierunkowanych działań. Podjęcie się tego marginalizowanego tematu w kontekście podniesienia wiedzy i umiejętności lokalnych liderów i animatorów, prowadzonych badań oraz rozpowszechniania ich wyników zasługuje na miano „dobrej praktyki”, ponieważ tak kompleksowe podejście do tego tematu gwarantuje nie tylko skuteczne działanie w terenie ale  również lepsze zrozumienie problemu wśród innych mieszkańców obszarów wiejskich.