System Wiedzy i Innowacji w Rolnictwie (AKIS) i jego rola w Planie strategicznym WPR po 2020 roku

W dniach 16-18 września br. odbyło się zorganizowane przez Komisję Europejską oraz punkt kontaktowy Europejskiego partnerstwa innowacyjnego na rzecz wydajnego i zrównoważonego rolnictwa (EIP-AGRI) bardzo interesujące międzynarodowe seminarium online pt. Plany strategiczne WPR: kluczowa rola systemów wiedzy i innowacji w rolnictwie (AKIS) w państwach członkowskich. Było ono okazją do przeprowadzenia pogłębionej dyskusji na temat podejścia do rozwoju systemów AKIS w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Spotkanie oficjalnie otworzył Pan Komisarz Janusz Wojciechowski, a następnie głos zabrali: Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jan Krzysztof Ardanowski oraz Podsekretarz Stanu w MRiRW Ryszard Kamiński.

Prawie dwustu uczestników spotkania miało okazję wysłuchać szeregu prezentacji obejmujących pełne spektrum tematyki związanej z systemem AKIS, który stanowi kluczowy element w planowaniu WPR po 2020 roku. Odniesiono się zarówno do przepisów regulujących wymogi, dotyczące budowy systemu, jak i przedstawiono wiele dobrych praktyk, wskazówek i przykładów, które stanowią istotne źródło inspiracji dla uczestników i pomogą poszczególnym krajom w lepszym przygotowaniu Planu strategicznego. Mimo, że ze względu na trwające zagrożenie epidemiczne spotkanie odbyło się online, organizatorzy zadbali także o możliwość nawiązywania bardziej bezpośrednich kontaktów pomiędzy uczestnikami, wyrażania opinii i dzielenia się doświadczeniami, a także umożliwili znaczną swobodę dyskusji.

W swym wystąpieniu Pan Minister Jan Krzysztof Ardanowski podkreślił, że w czasach, gdy coraz bardziej rosną wymagania konsumentów a społeczeństwo domaga się zwiększonej dbałości o środowisko, wiedza dot. prowadzenia gospodarstwa, przekazywana do tej pory „z ojca na syna” już nie wystarcza. Musi zostać wzmocniony system przekazywania rolnikom wiedzy na najwyższym poziomie. Minister Ardanowski zaznaczył, że AKIS, jako system łączący wszystkie instytucje działające na rzecz rolnictwa, ma ogromną rolę do spełnienia.

- Chcemy nadal wspierać doradztwo publiczne. Wszyscy gracze systemu – m.in. doradztwo, nauka, prywatni przedsiębiorcy pozyskujący z rolnictwa surowce do swej działalności, muszą znaleźć w tym systemie odpowiednie miejsce. Nauka ma szczególną rolę do odegrania – to ona ze swoimi innowacyjnymi rozwiązaniami może pomóc w odciążeniu rolnika w jego jakże trudnej pracy – podkreślił Minister.

W kolejnym wystąpieniu Podsekretarz Stanu Ryszard Kamiński przedstawił system AKIS w Polsce, wskazując na jego silne strony oraz występujące potrzeby. Przybliżył również działania podejmowane w ramach PROW 2014-2020 na rzecz wsparcia transferu wiedzy i innowacji oraz działania proponowane do realizacji w ramach Wspólnej Polityki Rolnej po 2020 roku. Minister Kamiński podkreślił, że istniejący w Polsce system AKIS, w którego centrum oczywiście znajduje się rolnik, posiada ogromny potencjał. Istotne jest jednakże ciągłe podejmowanie działań na rzecz usprawnienia wymiany wiedzy i współpracy partnerów systemu, w szczególności nauki i doradztwa.

Polski przykład organizacji systemu AKIS, jego struktura, doświadczenia i plany rozwoju, były szeroko komentowane i wysoko oceniane przez uczestników seminarium z różnych krajów Europy.

System Wiedzy i Innowacji w Rolnictwie tworzą z jednej strony przedstawiciele praktyki gospodarczej (szeroko rozumiany sektor rolny, w tym przede wszystkim rolnicy, przedsiębiorcy prowadzący działalność związaną rolnictwem oraz organizacje rolnicze), doradztwo, jednostki naukowe i podmioty prowadzące działalność edukacyjną, konsumenci oraz organy państwa kreujące i realizujące politykę rolną. Ogniwem spajającym cały system i zapewniającym wymianę informacji pomiędzy różnymi partnerami jest doradztwo rolnicze. Polskie rozwiązania, związane z funkcjonowaniem rolniczego doradztwa publicznego, są wysoko oceniane w UE. Ponadto w przypadku Polski znaczącym ułatwieniem dla skutecznej wymiany wiedzy i współpracy partnerów jest fakt, że Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi nadzoruje zarówno publiczne doradztwo rolnicze, 10 instytutów badawczych prowadzących badania w zakresie rolnictwa, jak i prawie 60 ponadpodstawowych szkół kształcących w zawodach rolniczych.

Prowadzone sukcesywnie przez resort działania zmierzają do coraz lepszej współpracy pomiędzy nauką a praktyką, wspierania grup operacyjnych na rzecz innowacji oraz rozwoju systemu doradztwa. Dużym wyzwaniem, podjętym ostatnio przez Centrum Doradztwa Rolniczego jest przystąpienie do utworzenia cyfrowej platformy wymiany wiedzy i informacji.

Strategia od pola do stołu oraz Strategia bioróżnorodności wyznaczają na najbliższe lata ambitne kierunki, cele i zadania, których realizacja będzie możliwa tylko pod warunkiem dokonania znaczących postępów w tworzeniu nowoczesnych i innowacyjnych technologii w ramach wszystkich dyscyplin naukowych, ale - co ważniejsze - ich skutecznego upowszechnienia i wdrożenia do praktyki rolniczej. W tym kontekście kluczowego znaczenia nabiera współpraca pomiędzy nauką a praktyką, przy zaangażowaniu doradztwa rolniczego. W Polsce dotarcie z informacją do rolników będzie łatwiejsze dzięki istniejącej sieci doradców, utrzymujących z nimi bieżące kontakty. Po raz kolejny szczególnie istotne staje dobre przygotowanie doradców do nowych zadań.

Mając na uwadze nowe wyzwania wynikające z dokumentów strategicznych, jak i średnią wieku doradców, bardzo ważne staje się też odpowiednie przygotowanie młodej kadry, jak również rozwój kompetencji cyfrowych i dobrej komunikacji pomiędzy wszystkimi uczestnikami systemu. Niezmiernie istotne jest też zwiększenie nacisku na realizację badań adekwatnych do potrzeb i ich wdrożenie, szczególnie w oparciu o współpracę nauki i praktyki, na przykład poprzez tworzenie grup operacyjnych EPI. Dla usprawnienia wymiany wiedzy pomiędzy partnerami AKIS konieczna jest dalsza praca na rzecz rozwoju wszelkiego rodzaju działań sieciujących, w tym w ramach sieci tematycznych, Sieci na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich SIR.

„Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi”

„Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej „Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020”