Wyzwania, inicjatywy i metody działania – co umacnia lokalną synergię wsi?

PULS WSI, czyli Partycypacja Umacnia Lokalną Synergię Wsi  to kolejna z operacji współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej w ramach Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich PROW 2014-2020. Jej celem jest zaprezentowanie i wypromowanie przykładów uczestnictwa lokalnych środowisk w różnych dziedzinach życia społecznego.

W ramach realizacji organizowane są seminaria powiązane tematycznie z wizytami lokalnymi, które  stanowią doskonałą okazję do wymiany doświadczeń i dobrych praktyk.

Pierwsze z trzech seminariów służyło dokonaniu przeglądu wyzwań i uwarunkowań aktywizacji i współpracy. Ponadto omówiono zrealizowane inicjatywy, podejście do partycypacji, a także metody animowania aktywności. Analizowane przykłady dotyczyły zróżnicowanych grup uczestników. Eksperci uczestniczący w seminarium rozważali kompetencje wykorzystywane w animowaniu aktywności i zarządzaniu partnerską współpracą.

Szczegółowy program seminarium obejmował:

• wyzwania uczestnictwa lokalnych środowisk w różnych dziedzinach życia społecznego; w tym w procesie decyzyjnym;
• wyzwania związane ze współdziałaniem przedstawicieli różnych sektorów;
• animacja aktywności – burza mózgów, metaplan, dyskusja;
• zarządzanie wdrażaniem inicjatyw – burza mózgów, metaplan, dyskusja;
• współdziałanie, monitorowanie i ewaluacja planów rozwoju;
• omówienie metod i sposobów działania dot. uczestnictwa lokalnych środowisk w różnych dziedzinach życia społecznego.

Eksperci sformułowali kilka rekomendacji dotyczących partycypacji, jak i kontynuowania twórczej pracy służącej przygotowaniu poradnika.

Podczas seminarium wykorzystano różnorodne interaktywne techniki (burza mózgów, metaplan, dyskusja). Otwarta formuła pozwoliła na swobodne wyrażanie poglądów i opinii.

Eksperci wskazali na istotę partycypacji. Zwrócili uwagę na to, że partycypacja powinna być skoncentrowana na osiągnięciu konkretnego celu służącego ogólniejszej wizji rozwoju. Podkreślili także takie cechy partycypacji, jak włączenie w realizację wspólnej wizji oraz planowanie działań i oczekiwanych efektów (rezultatów). Partycypacja oznacza także troskę o potrzebujących i wymaga zorganizowanego wsparcia.

Uczestnicy seminarium wymienili wśród cech partycypacji m.in.:

• aktywne uczestnictwo;
• konstruktywne zaangażowanie, w tym konstruktywną krytykę;
• współtworzenie wizji;
• udział grup społecznych w działaniach nakierowanej na cel;
• włączenie w aktywność, która służy rozwojowi lokalnego środowiska;
• włączenie w niwelowanie problemów – również doraźne;
• niwelowanie różnic – wspieranie dostępu do dóbr, informacji, usług, w tym publicznych;
• integrację społeczną służącą wspólnemu działaniu;
• uczestnictwo, które powinno służyć także inkluzji osób lub środowisk zagrożonych wykluczeniem.

Zdaniem ekspertów partycypacja pomaga rozwiązać konkretny problem albo wspiera dążenie do nowej jakości działania. Partycypacja zakłada pracę w grupach roboczych albo zespołach zadaniowych.

Partycypacja to także delegowanie odpowiedzialności i zadań, podejmowanie nowych ról społecznych i wspólna odpowiedzialność za sukcesy i za podejmowanie ryzyka niepowodzenia. Partycypacja może służyć wyznaczaniu lokalnych priorytetów, wspierających strategiczne podejście do rozwoju.

W dyskusji na temat synergii eksperci podkreślili uzyskanie nowej jakości, wartości doda-nej i uzupełnianie się w harmonijnym współdziałaniu. Zdaniem uczestników synergia przejawia się też w poszerzaniu i wzbogacaniu perspektywy, dostrzeganiu nowych horyzontów i wy-korzystaniu bogactwa różnorodności (punktów widzenia, racji, pomysłów, rozwiązań, ludzi, środowisk, potrzeb).

 Uczestnicy seminarium uznali za ważne kształtowanie świadomości dot. lokalnej wspólnoty samorządowej, ról, zadań, odpowiedzialności. Potrzebna jest też – ich zdaniem – edukacja w zakresie samorządności, demokracji, pomocniczości. To wymaga posługiwania się w komunikacji publicznej przyjaznym językiem, o niskim współczynniku mglistości. Podawano też przykłady nieuzasadnionego respektu mieszkańców wobec władz, a także zawłaszczania przestrzeni aktywności i podmiotowości lokalnej wspólnoty przez lokalne władze.

Eksperci podkreślali potrzebę poznania różnych punktów widzenia, zwłaszcza tych, których sprawa dotyczy oraz potrzebę badania opinii publicznej, nawet jeśli nie wszystkich sprawa dotyczy.

Eksperci wypracowali podczas seminarium koncepcje wsparcia partycypacji, opartą na diagnozie potrzeb i wyzwań oraz na wizji pożądanego kształtu partycypacji. Podczas intensywnego warsztatu ustalili kilka elementów systemu wsparcia uczestnictwa mieszkańców. Taki system zakłada funkcjonowanie partnerskiego ośrodka wsparcia (centrum) dbającego o inwentaryzację zasobów służących partycypacji (ludzie, podmioty, inicjatywy) i o doskonalenie jakości działania animatorów partycypacji, jak i wolontariuszy.

Zaproponowano podejmowanie działań służących rozpoznaniu potrzeb, inicjatyw i przykładów partycypacji (spotkania wyjazdowe), a także wspieranie świadomości i inicjatyw młodzieży w zgodzie z europejskimi standardami pracy z młodzieżą.

Eksperci wskazali kilkanaście propozycji lokalnych przykładów partycypacji, które mogą być wykorzystane w publikacji. Sformułowali też schemat opisu przykładów, nawiązujący do czterech kategorii tematycznych poradnika.

Pięcioro ekspertów, reprezentujących trzy lokalne grupy działania i jedno stowarzyszenie z dwóch województw, wzięło udział w seminarium warsztatowym w Szczawnie-Zdroju prowadzonym przez moderatora i wspieranym przez sekretarza projektu PULS Wsi.

Prezentacja multimedialna - pobierz

Raport podsumowujący seminarium 1 realizowane 15 – 17.09.2017  w ramach operacji PULS Wsi, czyli Partycypacja Umacnia Lokalną Synergię Wsi - pobierz

 Więcej informacji o projekcie - zobacz

„Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020”

Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi