Spółdzielczość w świadomości rolników – badania i seminarium

Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Krakowie realizuje, w ramach Planu działania SC KSOW na lata 2012 – 2013, projekt zatytułowany: „Spółdzielczość w świadomości rolników i doradców oraz praktyczne wykorzystywanie idei spółdzielczej do rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich”.
Zakończył się etap badań, na które złożyły się: badania telefoniczne doradców, badania audytoryjne rolników i zogniskowane wywiady grupowe powiatowych zespołach doradztwa rolniczego. Przeprowadzono 758 wywiadów telefonicznych, które trwały łącznie blisko 300 godzin. 150 doradców wyłonionych przez koordynatorów badań powołanych przez dyrektorów WODR, poprzez udział w seminarium internetowym zostało przygotowanych do przeprowadzenia sesji audytoryjnych z rolnikami. Doradcy korzystali z wsparcia specjalistów. W wyniku sesji audytoryjnych organizatorzy projektu otrzymali 2.524 ankiety wypełnione przez rolników. Przedstawiciele środowisk naukowych Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie przeprowadzili badania techniką zogniskowany wywiad grupowy w 6 powiatowych zespołach doradztwa.

Zgromadzony dotychczas materiał poznawczy pozwala na wyprowadzenie następujących wstępnych wniosków:
1. Zauważa się zmianę mentalności spółdzielców i utożsamianie się ze spółdzielnią, traktowania spółdzielni jak własną – widoczne jest to w zachowaniu członków i coraz bardziej powszechne używanie w dyskusjach określeń „nasza”, „moja”, „my”, jestem dumny ze swojej spółdzielni” zamiast „oni”, „ich spółdzielnia”.

2. Z badań nad świadomością rolników odnośnie spółdzielczości wynika, iż ponad połowa z nich uważa spółdzielczość za przydatną dla rozwoju rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich, a około 40% postrzega spółdzielczość za wartościową i aktywizującą gospodarczo i społecznie formę współdziałania.

3. Siłą spółdzielczości jest jej konsolidacja, w tym także z nauką i doradztwem. Niezwykle ważna będzie w tym zakresie wszechstronna i skuteczna polityka państwa wobec rolnictwa, a szczególnie małych gospodarstw. Samo doradztwo nie odtworzy spółdzielczości, musi tu być wspólny wysiłek wielu instytucji. Ponadto odrodzenie spółdzielczości nie przyniesie natychmiastowych korzystnych efektów – to jest proces.

4. W kreowaniu polityki rolnej i planowaniu wydatkowania środków z puli nowej perspektywy finansowej 2014-2020 nie należy zapominać o tych którzy już są na rynku i nie wspierać wyłącznie nowych grup; lobbować trzeba także nowe inicjatywy np. klastry, czy spółdzielnie socjalne.

5. Rolą doradców jest promocja grupowych form działania, może to być promocja spółdzielni, ale w tym celu powinni mieć rzetelną wiedzę
o spółdzielczości. Nie chodzi o to, by wiedzę tę posiadali wszyscy doradcy, ale przynajmniej ci, którzy obecnie zajmują się grupami producentów, czy przedsiębiorczością. Należy już przygotować programy edukacyjne, by być gotowym do szkolenia doradców.

Na zakończenie projektu zostanie zorganizowane seminarium podsumowujące badania. Zostało zaplanowane w terminie 3-5 grudnia 2013 roku w Hotelu „Dosłońce” w Racławicach k/Krakowa.
W trakcie seminarium zostaną przedstawione wyniki badań, a także wygłoszone wykłady na tematy: „Społeczne i ekonomiczne bariery w rozwoju spółdzielczości na wsi” oraz „Teoretyczne podstawy metodyki doradczej w zakresie wsparcia procesów rozwoju spółdzielczych form gospodarowania”
Zostały zaplanowane dwie moderowane sesje dyskusyjne na tematy: „Rola doradców publicznych jednostek doradztwa rolniczego w rozwoju spółdzielczych form działalności gospodarczej i społecznej na obszarach wiejskich” oraz „Doświadczenia doradców w promowaniu i wspieraniu rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich w oparciu o spółdzielcze formy”.Wyniki badań oraz rezultaty seminarium zostaną opublikowane w książce o charakterze monografii naukowej.

Autor: CDR o/Kraków