Pierwszy Europejski Jarmark Produktów Regionalnych w le Puy-en-Velay - relacja

Pierwszy Europejski Jarmark Produktów Regionalnych odbył się  we Francji,  w le Puy-en-Velay, 12 maja 2012 roku i był wydarzeniem międzynarodowym. Udział w nim wzięło ok. 300 osób -  przedstawiciele m.in: Litwy, Łotwy, Estonii, Bułgarii, Portugalii, Węgier, Słowacji, Słowenii, Włoch, Belgii, Holandii a nawet Gujany Francuskiej i oczywiście Polski. Wydarzenie zorganizowały: Izba Rolnicza Departamentu Haut-Loire, władze miasta le Puy-en-Velay oraz i LGD z le Puy-en-Velay.  Imprezie towarzyszyło szereg spotkań z francuskimi rolnikami i przedstawicielami władz lokalnych oraz konferencja, która była okazją do zaprezentowania wielu inicjatyw i działań podejmowanych na rzecz budowania wzajemnego zaufania pomiędzy producentami rolnymi a odbiorcami ich produktów.

Projekt wyjazdu studyjnego i uczestnictwa w Jarmarku Europejskim w le Puy-en-Velay, złożony przez LGD Żywiecki Raj, został wyłoniony w konkursie na projekty do realizacji w ramach Planu działania Sekretariatu Centralnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich. Partnerami LGD Żywiecki Raj i uczestnikami wyjazdu byli także przedstawiciele LGD Partnerstwo Izerskie oraz Stowarzyszenia Rozwoju Spisza i Okolicy.

Ponadto w targach uczestniczyła grupa przedstawicieli z dwóch Lokalnych Grup Działania - LGD Nowa Galicja i LGD „Z Tradycją w Nowoczesność”. Stowarzyszenia zorganizowały wspólny wyjazd w porozumieniu z Urzędem Marszałkowskim Województwa Podkarpackiego w ramach Planu Działania na lata 2012-2013 dla Sekretariatu Regionalnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich w Województwie Podkarpackim.

Jarmark

Jarmark odbywał się w centrum średniowiecznego miasteczka le Puy-en-Velay. Kolorowo udekorowane stragany, pełne tradycyjnych  produktów z różnych stron Europy przyciągały lokalnych mieszkańców. Degustowano i kupowano różnorodne sery, dżemy, miody, wędliny i wina. Powadzeniem cieszył się także francuskie kremy z kasztanów jadalnych, łotewskie cukierki z suszonych owoców, słowackie ciasteczka, portugalskie wina, włoskie oliwy oraz oczywiście polskie nalewki, oscypek i korbacze oraz ciasta ze Spisza. Na stoisku nie zabrakło także rękodzieła: frywolitek, dzwonków, serwetek oraz obrazów na szkle malowanych. Z kolei grupa uczestników z Podkarpacia do le Puy-en-Velay przywiozła m.in.: tradcyjne wypieki, suszone owoce, wędliny, miody i wina.

Gospodarstwo w Chanaleilles – dwie rodziny

Towarzyszące Jarmarkowi  spotkania z francuskimi rolnikami były dla grupy polskich uczestników projektu niezwykle inspirujące. Mieli oni okazję zwiedzić m.in. farmę w Chanaleilles  - farmę, krów mlecznych, prowadzoną przez dwie rodziny:  Chassefeyre i Chaurant. Gospodarstwo, położone jest w regionie Margeride, w którym przeważają rodzinne gospodarstwa rolne. Ze względu na małą liczbę mieszkańców, rolnicy zmuszeni są coraz częściej do aktywnego poszukiwania różnorodnych rynków zbytu i budowania bezpośrednich relacji z odbiorcami produktów. Farma produkuje ok. 450 000 litrów mleka  (55 krów rasy Montbeliarde) oraz ser o specjalnej, tradycyjnej recepturze. Gospodarze w 2010 roku zainwestowali w panele słoneczne, z których energia wystarcza na potrzeby gospodarstwa. Ser, który ma już swoją renomę, sprzedawany jest w 60%  na lokalnych targach, reszta do pośredników oraz w tzw. sprzedaży domowej i pobliskim punkcie sprzedaży - „Domaine du Sauvage”.

„Domaine du Sauvage” - współpraca grupy 33 rolników

Właściciele farmy Chanaleilles należą także do grupy rolników współtworzących „Domaine du Sauvage”. Jest to niezwykła inicjatywa przekształcenia zabudowań starej farmy w turystyczne przedsiębiorstwo. Z inicjatywy rady miejskiej grupa rolników, ponad rok temu,  przejęła zabudowania starej farmy, położonej w niezwykle malowniczym miejscu, by stworzyć: schronisko, restaurację oraz punkt sprzedaży produktów lokalnych. „Domaine du Sauvage” leżące na trasie pielgrzymek (tamtędy wiedzie szlak św. Jakuba) to przykład umiejętnego budowania nowych relacji między rolnictwem a turystyką. 33 rolników z 19 farm musiało wspólnie określić profil działalności, sposoby zarządzania i współpracy, a przede wszystkim wspólny cel. Ich celem nie jest zarabianie pieniędzy lecz jak określił to jeden z rolników: jeśli chcemy by nasze dzieci tu zostały, to musimy im coś zaoferować. Chcemy by ten region żył i by ludzie mieli pracę.  W „Domaine du Sauvage” pracuje dziś  30 - 40 osób, głównie przy obsłudze gości. W restauracji i sklepiku sprzedawane są lokalne produkty, z których część, jak sery z farmy Chanaleilles, to produkty wytwarzane od lat, a część to produkty stworzone specjalnie z myślą o marce „Domaine du Sauvage”.

Sklep „Le panier paysan” – wspólne przedsięwzięcie 9 rolników  

Uczestnicy wyjazdu mieli okazję także odwiedzić sklep z regionalnymi produktami  wysokiej jakości - „Le panier paysan”. Sklep otwarty w roku 2001 w swojej ofercie posiada warzywa, owoce, mięso i wędliny, wina, słodycze oraz wiele innych produktów.  Założyło go 5 rolników, po prawie dwóch latach przygotowań i dyskusji. Jak sami dziś mówią był to bardzo trudny czas bo nie łatwo jest się dogadać. Dziś wiedzą, że kluczem do ich sukcesu jest umiejętność współpracy i komunikacji.  Początki działalności sklepu wymagały dużego wysiłku. Byliśmy grupą młodych rolników, którzy się prawie nie znali i którzy musieli szybko nauczyć się wielu rzeczy. Musieliśmy się nauczyć przetwarzania żywności, marketingu i zarządzania – mówi jeden ze współwłaścicieli sklepu. Dziś sklep prowadzi 9 partnerów, którzy się regularnie spotykają i aktywnie uczestniczą z zarządzaniu sklepem (obowiązkiem każdego z nich jest np.: przepracowanie w sklepie pół dnia w tygodniu). By wzbogacić ofertę sklepu, towar dostarcza dodatkowo 24 dostawców – także okolicznych rolników. Przyjęto założenie, żeby nie tworzyć wzajemnej konkurencji, dlatego w sklepie nie może być dwóch takich samych produktów od dwóch różnych producentów. Każdy z producentów odpowiedzialny jest za własny produkt, za zapewnienie regularnych dostaw (sklep działa od wtorku do soboty) oraz odbiór niesprzedanych produktów. Przez dziesięć lat działalności sklep dorobił się rzeszy stałych klientów, a jego obrót wzrósł 3 krotnie. Klienci to w przeważającej większości mieszkańcy regiony - młodzi ludzie (30-40 lat) poszukujący autentycznych, tradycyjnie wytwarzanych i zdrowych produktów. 

Wzajemna promocja

W Francji, w trakcie wizyt studyjnych wielokrotnie można było zaobserwować różnorodne formy współpracy rolników. Jedną z nich jest także „wzajemna promocja”. Małżeństwo Cosme prowadzi wspólnie niemal 100 hektarowe gospodarstwo - hoduje 170 kóz, krowy oraz lokalny przysmak –soczewicę. Prowadząc promocję swoich serów pod marką Le Chabrirou du Velay oferują go do degustacji razem z chlebem i miodem, wyprodukowanymi przez okolicznych rolników. I podobnie, zaprzyjaźnieni producenci chleba i miodu sprzedając swoje produkty częstują klientów także kozim serem. Przedsiębiorcy wzajemnie się promują, sprzedają swoje produkty i odwiedzają w trakcie wizyt grup studyjnych.

Nowe relacje między rolnikiem a klientem

W trakcie konferencji organizowanej przy okazji Pierwszego Europejskiego Jarmarku Produktów Regionalnych prelegenci wielokrotnie powtarzali jak ważne jest budowanie zaufania i zrozumienia pomiędzy producentami rolnymi a konsumentami. Z badań wynika, że te dwie grupy często się nie rozumieją i nie znają. Rolnicy nie wiedzą czego oczekują kupujący oraz nie potrafią promować i  sprzedawać swoich produktów. Konsumenci zaś nie wiedzą gdzie i jak znaleźć rzetelnych i godnych zaufania producentów.

Współcześni producenci żywności wysokiej jakości muszą być aktywnymi aktorami rynku i śmiało budować nowe typy relacji z odbiorcami. Służą temu nie tylko jarmarki i lokalne targi ale także imprezy i festiwale, różnorodne wspólne działania łączące sprzedaż produktów z elementami turystyki i edukacji, jak np. wizyty na farmach czy organizowanie szkoleń dla dzieci, młodzieży i dorosłych z zakresu hodowli i produkcji rolnej.  

Przyjazd LGD Żywiecki Raj, LGD Partnerstwo Izerskie oraz Stowarzyszenia Rozwoju Spisza i Okolicy do le Puy-en-Velay był zrealizowany w ramach Planu działania Sekretariatu Centralnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich. Wizyta była niezwykle inspirująca dla uczestników, pozwoliła na przyjrzenie się sukcesom francuskich producentów żywności ale także ich trudnościom w budowaniu nowego typu, partnerskich relacji z odbiorcami produktów.

Autor: D.Długosz/FAPA