Podsumowanie działań KSOW w 2011 r.

Aktywizacja obszarów wiejskich i ich zrównoważony rozwój to najważniejsze cele działalności Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich  ( podsumowanie działalności KSOW w latach 2010-2011)

KSOW w Polsce ma liczne zadania, w tym dostarczanie zachęt do realizacji celów określonych w ramach strategicznych wytycznych rozwoju obszarów wiejskich, jakie zostały zdefiniowane przez Radę Unii Europejskiej. Ma także podkreślać i uwidaczniać wartość dodaną, jaka powstaje dzięki wsparciu obszarów wiejskich. Korzystając z dotychczasowych doświadczeń, KSOW powinna być również pomagać instytucjom i beneficjentom w podejmowaniu decyzji i dokonywaniu właściwych wyborów przy wdrażaniu strategii i programów rozwoju obszarów wiejskich. Niezwykle ważne w ramach Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich jest również „sieciowanie” partnerów różnych sektorów, czyli budowania kapitału społecznego w wymiarze ponadlokalnym dla realizacji zadań w zakresie rozwoju obszarów wiejskich. Sieć powinna także pomagać w osiągnięcia ważnego celu, jakim jest optymalne wdrażanie polityki zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich.

W proces ustalania i realizacji „Planu działania KSOW na lata 2010 - 2011” włączono wiele podmiotów aktywnie zaangażowanych w rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich. Są to przede wszystkim samorządy województw, gmin i powiatów, organizacje branżowe, izby rolnicze, instytuty resortowe, organizacje pozarządowe, jednostki badawczo-rozwojowe i ośrodki doradztwa rolniczego. Wysiłki partnerów KSOW oraz pracowników sekretariatów regionalnych KSOW i Sekretariatu Centralnego zostały skoncentrowane na przygotowaniu planu działania, uwzględniającego interesy wszystkich stron oraz ustaleniu optymalnego pakietu zadań, poprzez które realizowane będą cele KSOW. Sekretariaty regionalne KSOW, budując swoje plany działania, zwracały szczególną uwagę na potrzebę należytego przeprowadzenia konsultacji społecznych projektów planów tak, aby w pełni odzwierciedlały one potrzeby społeczności w regionach. Przedsięwzięcia, jakie podjęto nakierowane zostały na propagowanie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich z uwzględnieniem poszanowania lokalnych tradycji i ochrony dziedzictwa kulturowego wsi.

Przyjęty tryb pracy pozwolił na zidentyfikowanie wielu ciekawych inicjatyw na wszystkich poziomach: lokalnym, regionalnym i centralnym.

Doświadczenia zebrane w trakcie realizacji pierwszego planu działania KSOW w latach 2008-2009 pozwoliły na  znaczną aktywizację działań w latach 2010-2011. W roku 2010 zorganizowano: 481 konferencji, seminariów i innych spotkań, 96 różnego rodzaju  konkursów, 69 wyjazdów studyjnych, uczestnictwo w 119 imprezach targowych promujących produkty regionalne. Powyższe zestawienie pokazuje znaczne przyspieszenie aktywności KSOW w Polsce. Ze zrealizowanych w 2010 roku ww. projektów, 196 służyło bezpośrednio identyfikacji i przeniesieniu dobrych praktyk. Także wiele innych, zrealizowanych projektów, pośrednio przyczyniało się do realizacji tego celu. Pełne sprawozdanie z działalności KSOW za lata 2010-2011 będzie dostępne pod koniec I kwartału br. Z informacji o najważniejszych imprezach organizowanych przez SR KSOW w roku 2011 wynika, że różnorodność organizowanych, współorganizowanych, dofinansowywanych  imprez była ogromna.

W załączniku do informacji przedstawiony jest wykaz najważniejszych imprez organizowanych przez SR KSOW w roku 2011.

Najlepsze projekty, zrealizowane w ramach środków KSOW oraz najlepsze projekty zrealizowane w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, były promowane poprzez kampanię w Polskim Radio. Łącznie, w ramach środków KSOW zrealizowano 20 audycji. Ponadto zrealizowanych zostało 20 krótkich filmów promujących najlepsze projekty na portalu KSOWtv. Obecnie realizowane są dalsze filmy.

Analiza różnorodności imprez organizowanych pokazuje, że KSOW jest głównym promotorem dobrych praktyk na obszarach wiejskich.

Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich, w powiązaniu z siecią europejską, jest instrumentem wzmacniania koordynacji inicjatyw na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich. Należy podkreślić, że zapewnienie dopływu wiedzy i informacji beneficjentom programów UE o najlepszych projektach realizowanych na obszarach wiejskich wspomaga podejmowanie właściwych decyzji inwestycyjnych, które przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju wsi, zapewnienia ładu architektonicznego i zachowania piękna krajobrazu.

KSOW stała też się jednym z ważniejszych promotorów ochrony dziedzictwa kulturowego, kulinarnego i tradycji na obszarach wiejskich.

Obraz polskiej wsi zmienia się bardzo szybko. Ulega modernizacji. Dlatego potrzeba zachowania unikalności kulturowej krajobrazu wiejskiego oraz ochrony
dziedzictwa kulturowego, w tym także tradycji lokalnych i dziedzictwa kulinarnego jest jednym z ważniejszych obszarów działalności KSOW. Dziedzictwo kulturowe ma dla każdego kraju istotne znaczenie. Świadczy o tożsamości narodu, ukazuje jego historię oraz tradycje. W Polsce obszary wiejskie stanowią podstawowy element kultury ogólnonarodowej często wyróżniany przez etnografów i socjologów. Dorobek kulturowy wsi wyraża się nie tylko w materialnych dokonaniach, stanowiących efekt codziennej pracy bądź wysiłku artystycznego twórców ludowych, ale także w wartościach, które utrwalają tożsamość polskiego społeczeństwa. Mieszkańcy każdej polskiej wsi, gminy czy miasteczka są spadkobiercami bogatego dorobku kulturowego poprzednich pokoleń, na który składają się zabytki, muzea, unikalne zbiory historyczne, obrazy, rzeźby, wytwory rękodzieła, obiekty kultury, a także zasoby środowiskowo-przyrodnicze oraz obyczaje, język i tradycje.

Dziedzictwo kulturowe jest dobrem publicznym i to stanowi legitymację dla jego ochrony. Zabytkowe budowle, ludowa architektura wsi czy piękne krajobrazy kulturowe chronione są dla ludzi – dla społeczności lokalnych, regionalnych, narodowych i wreszcie dla ludzkości – dla nas współczesnych i następnych pokoleń. Należy dbać o zachowanie dawnych tradycji
i szeroko promować polską wieś i jej bogactwo kulturowe. Kultywowanie tradycji
i zachowanie obyczajów jest czynnikiem integracji społeczności wiejskiej. Kultura chłopska, sztuka ludowa, tradycja, rodzime gospodarstwa  to jest bogactwo, które należy chronić. Będzie to możliwe wtedy, jeśli nauczymy dzieci i młodzież, dbałości o ochronę dziedzictwa kulturowego, tradycji i obyczajów. Temu właśnie służą organizowane w ramach Sieci Obszarów Wiejskich różnego rodzaju imprezy promujące zachowanie tradycji lokalnych i dziedzictwa kulturowego. Różnorodność imprez które, były organizowane, współorganizowane, dofinansowywane jest ogromna

W załączeniu przedstawiono wykaz najważniejszych imprez organizowanych przez SR KSOW w roku 2011. Imprezy tego typu w sposób bezpośredni przyczyniają się do edukacji i kształtowania wśród dzieci i młodzieży postawy poszanowania dziedzictwa kulturowego i tradycji lokalnych. Wymienione poniżej przykłady imprez to bezpośrednie spotkanie uczestników w tym dzieci i młodzieży, z tradycją i kulturą poszczególnych regionów -  wystawa dorobku kultury pasterskiej czyli „Redyk na Bielanach” i „Święto kwitnącej jabłoni” na Podhalu, „Jarmark Kaziukowy” organizowany na terenie Skansenu w Ochli,  „Pejzaż muzyką malowany” organizowany w województwie kujawsko - pomorskim, warsztaty „Ginące zawody” organizowane przez Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce, „Festiwal Kultury Ludowej” na Warmii i Mazurach i wiele innych. 

Sekretariaty regionalne organizują także imprezy, których zadaniem jest kultywowanie zwyczajów i obrzędów adwentowych, wigilijnych, bożonarodzeniowych oraz wielkanocnych w których uczestniczą całymi rodzinami mieszkańcy wsi,. Organizowane są również przez KSOW specjalnie dla dzieci i młodzieży konkursy malarskie, fotograficzne oraz olimpiady o tematyce rolniczej i wiedzy o Unii Europejskiej. Młodzież i dzieci, wraz z rodzicami, uczestniczą także chętnie w organizowanych przez KSOW imprezach promujących tradycje kulinarne np. „Festiwal kultur i jadła kresowego”, „Święto chleba”, konkurs kulinarny „Mączne pyszności”, „Festiwal Smaku” w Grucznie, Festiwal kaszy „Gryczaki”, „Kujawsko Pomorskie miodowe lato”, „Gęsina na Świętego Marcina”, „Regionalne Święto ryby” i innych.

Należy podkreślić, że działania związane z poprawą jakości życia na obszarach wiejskich, ochrony dziedzictwa kulturowego i krajobrazowego, w tym także tradycji lokalnych i dziedzictwa kulinarnego zapobiegają degradacji wsi i są drogą do jej zrównoważonego rozwoju oraz aktywnego udziału mieszkańców w życiu wsi.

Analizy działalności KSOW pokazały również, że KSOW odgrywa niebagatelną rolę w upowszechnianiu wiedzy o realizowanych  programach pomocy UE. Liczne szkolenia sympozja, konferencje i wyjazdy studyjne pomagają beneficjentom na dobre przygotowanie wniosków o pomoc a realizowane projekty są  zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich.

W mijającym 2010 roku opracowany został nowy Plan działania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2012-2013. Plan działania KSOW na lata 2012-2013 stanowi kolejny krok w rozpoczętym w 2007 roku procesie budowy Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich. Mamy nadzieję, że zbudowany nowy plan będzie jeszcze lepiej służył przepływowi informacji pomiędzy instytucjami i organizacjami zaangażowanymi w działania na rzecz polskiej wsi
i jej mieszkańców.

                                                        Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich

Załącznik: Przykładowe projekty zrealizowane w ramach działalności Sekretariatów Regionalnych KSOW w 2011 r