Mieszkańcy a samorząd lokalny. O samorządzie i w samorządzie - wyniki badań OBOP

Polacy chcą uczestniczyć w funkcjonowaniu swojej społeczności lokalnej a także potrzebują zmian w prawie i narzędzi, które ich udział w samorządzie zwiększą - wynika z badań przeprowadzonych przez OBOP na zlecenie Kancelarii Prezydenta RP.

Większość badanych (54%) przyznaje, że nie ma wpływu na sprawy swojej społeczności lokalnej. O tym, że zwykli mieszkańcy mają wpływ na to, jak funkcjonuje ich miasto czy gmina mówi 40% badanych. Chęć posiadania takiego wpływu badani wyrażają, deklarując gotowość do wzięcia udziału w wyborach samorządowych: blisko dwie trzecie Polaków (61%) wzięłoby w nich udział. Istotą samorządu i samorządności jest to, że mieszkańcy chcą i mogą mieć wpływ na swoją społeczność. W tym kontekście uzasadnionym wydaje się być zaproponowanie mieszkańcom takich rozwiązań, które zwiększą ich udział w samorządzie i zaktywizują ich do działania na rzecz własnej miejscowości; własnej wspólnoty lokalnej.

Co trzeci badany (33%) dobrze ocenia swoje władze lokalne. Jednak aż połowa respondentów (48%) stwierdza, że po wyborach władze nie spełniają ich oczekiwań. Relatywnie częściej zadowoleni ze swoich władz są mieszkańcy wsi niż miast. Zdecydowana większość – bo aż trzy czwarte badanych (75%) – jest zdania, że dla funkcjonowania i rozwoju miejscowości, w której mieszkają ważna jest działalność radnych.

Blisko jedna piąta badanych (17%) przyznaje, że brała udział w konsultacjach społecznych, organizowanych przez władze samorządowe. Prawie pięciokrotnie większa (81%) jest grupa osób, które w konsultacjach takich jeszcze nigdy nie brały udziału. Ponad połowa Polaków (56%) deklaruje chęć wzięcia udziału w konsultacjach, jeśli takowe będą realizowane na terenie, na którym mieszkają. Brak zainteresowania uczestnictwem w konsultacjach przejawia co czwarty pytany (25%).

Polacy – w stopniu niemal powszechnym – są zdania, że konsultacje społeczne powinny być realizowane nawet jeśli spowoduje to wydłużenie czasu realizacji inwestycji bądź podjęcia jakiejś decyzji. Opinię taką wyraża w sumie 81% badanych. Przeciwnych konsultacjom, które mogłyby spowodować wydłużenie czasu realizacji, jest 15% respondentów. Można więc stwierdzić, że bardzo ważne dla mieszkańców jest współdecydowanie o kształcie i sposobach rozwiązywania problemów dotyczących ich społeczności.

Niemal jedna piąta osób (18%) skłonna byłaby przekazywać darowizny w celu dofinansowania realizacji wybranych lokalnych spraw, ważnych dla społeczności. Niechęć do takiej formy wsparcia wyraziło blisko dwie trzecie badanych (63%). Niewątpliwie jednak deklaracje o wsparciu finansowym na poziomie 18% (zwłaszcza w kontekście ogólnej sytuacji gospodarczej) należy uznać za wynik wysoki i świadczący o silnym zaangażowaniu badanych w sprawy swojej społeczności lokalnej. Każde z zaproponowanych narzędzi wzmocnienia udziału mieszkańców w samorządzie zyskuje niemal powszechną aprobatę wśród Polaków. Na potrzebę wprowadzenia obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej wskazuje 79% badanych. O potrzebie wprowadzenia zmian określających sposób prowadzenia konsultacji społecznych przekonanych jest 81% respondentów. Z kolei na temat narzędzia jakim jest interpelacja obywatelska pozytywnie wypowiada się 82% badanych. Jednoznacznie więc można stwierdzić, że zmiany wprowadzające nowe narzędzia wzmacniające udział mieszkańców w samorządzie oraz modyfikujące narzędzia dotychczasowe są Polakom potrzebne.