Bawaria i jej modelowe rozwiązania z zakresu gospodarowania przestrzenią i dziedzictwem kulturowym wsi

Głównym celem wyjazdu studyjnego było zapoznanie się z osiągnięciami Bawarii we wdrażaniu zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich: jakie wprowadzono działania i jakie osiągnięto efekty, jak wyzwolono inicjatywy społeczne aby zainteresowane strony były czynne w procesach przekształceń i wdrażaniu nowych inicjatyw.

Problemy, które zostały poruszone podczas wyjazdu studyjnego (cele szczegółowe): 

• utrzymanie rolniczego krajobrazu;
• polityka zagospodarowania przestrzennego;
• program rozwoju gospodarstw z przewagą użytków zielonych;
• połączenie procedur komasacji gruntów z programami odnowy wsi;
• promowanie sprzedaży bezpośredniej i skróconych łańcuchów dostaw, rozwój turystyki wiejskiej i agroturystki;
• problemy strukturalne gminy zmarginalizowanej;
• przeciwdziałanie marginalizacji za pomocą prac urządzeniowych  i planistycznych;
• wzmocnienie procesów legislacyjnych (Kodeks Urbanistyczno-Budowlany oraz ustawa o scalaniu i wymianie gruntów), pokazanie, jak należy przeprowadzać procesy urządzeniowe, urbanistyczne, odnowy i zachowania architektury wiejskiej  wsi, tak aby krajobraz kulturowy zastany po przeprowadzonych pracach nadal był dominujący.

Uczestnikami było 25 osób z terenu województw małopolskiego, mazowieckiego, podkarpackiego i śląskiego. Byli to:

• naukowcy, którzy przygotowują programy i modelowe projekty z zakresu rozwoju obszarów wiejskich wskazani przez partnera projektu Uniwersytet Rolniczy Europejskie Centrum Doradcze Drobnych Gospodarstw Rolnych (w liczbie 4),
• doradcy rolniczy wskazani przez partnera projektu  Małopolskie Stowarzyszenie Doradztwa Rolniczego (w liczbie 2),
• samorządowcy samorządów terytorialnych (w liczbie 10),
• przedstawiciele administracji państwowej (w liczbie 4),
• pracownicy instytucji wsparcia rolnictwa (w liczbie 3),
• 2 osoby ze strony wnioskodawcy.

Wyjazd nastąpił w niedzielę 8 września rano i cały dzień trwał przejazd do Würzburga. Następnego dnia o 9 rozpoczęło się spotkanie spotkanie z urzędem ds. rozwoju obszarów wiejskich z Dolnej Frankfonii. Przywitanie i informacje o strukturze i zadaniach urzędu przekazał Ottmar PORZELT – szef UROW Dolnej Frankonii. O scaleniach wokół autostradowych i  podstawach prawnych mówił Michael KUHN – dyrektor ds. budowy autostrad. Przykład rozwiązań węzła autostradowego przedstawił Manfred STADLER – dyrektor ds. budowy węzła Gel-dersheim 3. Po spotkaniu nastąpił objazd terenu, w czasie którego zapoznano uczestników z przykładami prac urządzeniowych i scaleniowych, gdzie na pierwszy plan wysunięto ochronę środowiska i utrzymanie rolniczego krajobrazu. Na każdym z etapów działań wymagało to  wspólnych decyzji mieszkańców.

Na przykładzie Gminy Geldersheim przedstawiono inwestycje z zakresu renaturyzacji rzeki Wern, pielęgnacji krajobrazu i ochrony gatunkowej w ramach scalenia wokół autostradowego. Informacje o odnowie wsi Geldersheim przedstawił burmistrz Manfred STADLER, a o pracach urządzeniowych mówił Annemarie SCHULER – z-ca burmistrza. Po południu i wieczorem zwiedzano gminę Euerbach –gdzie przedstawiono działania na rzecz rozwoju gminy i współpracy międzygminnej w ramach trwającego 10 lat porozumienia „Oberes Werntal” – międzygminnego programu wsparcia historycznych centrów miejscowości, który przedstawił Kurt ARNOLD – burmistrz.

We wtorek nastąpił wyjazd do Bernried am Starnberger See – gdzie mówiono o partycypacji społecznej na przykładzie „Wizji rozwoju Bernried", czyli  prezentacji doświadczeń . Dyskusję  moderował Josef STEIGENBERGER, burmistrz gminy. Potem nastąpiło zwiedzanie wsi i pokaz rezultatów  poszczególnych projektów zrealizowanych w gminie. Mówiono o roli planowania miejscowego w rozwoju gminy i przewartościowaniu priorytetów w procesach porządkowania przestrzeni wiejskiej, gdzie na pierwszy plan wysunięto ochronę środowiska.

Środa była poświęcona modelowemu regionowi ekologicznemu „Waginger See-Rupertiwinkel. Birgit BÖHM – reprezentujący Bawarskie Ministerstwo Rolnictwa, Gospodarki Żywnościowej i Leśnictwa, przedstawiał inicjatywy służące gospodarstwom rolnym Bawarii, które  są również doskonałym przykładem rozwoju poprzez harmonijne łączenie gospodarowania na roli z przedsiębiorczością pozarolniczą (biogazownie, fotowoltaika, mikro-hydroelektrownie czy też sprzedaż bezpośrednia). Na uwagę zasługuje również symbioza racjonalnej gospodarki leśnej z otoczeniem rolniczym i zagospodarowaniem służącym turystyce.

Aby zrealizować powyższe cele w planach rozwojowych rolnictwa Bawarii przedstawianych przez Ministerstwo założono intensywny rozwój rolnictwa ekologicznego. Stąd wizyta u lokalnego dystrybutora produktów spożywczych Bio-Michi i przejazd do gospodarstwa rolnego Michi – gdzie nastąpiła prezentacja organicznej uprawy warzyw. Po południu Hans-Jörg BIRNER – burmistrz gminy Kirchanschöring prezentował działania na rzecz zamieszkania osób starszych w społecznościach wiejskich. Spacer po gminie i zwiedzanie „Domu spotkań” oraz działań zrealizowanych w ramach odnowy wsi pozwoliło poznać działania planistyczne i prace urządzeniowe przeciwdziałające marginalizacji, wzmacniania kapitału ludzkiego i lokalnego patriotyzmu. Odbyła się prezentacja zrównoważonego rozwoju osadnictwa, przedstawiono grupy mieszkaniowo - budowlane, przeprowadzono dyskusję nt. „zrównoważonej polityki lokalnej”.

W czwartek Ministerstwo Rolnictwa, Gospodarki Żywnościowej i Leśnictwa Bawarii przedstawiło uczestnikom wyjazdu zasady bawarskiej polityki zagospodarowania przestrzennego i kompleksowego urządzania obszarów wiejskich, strukturę administracji i instrumentów realizacji, politykę ochrony dziedzictwa wiejskiego oraz sprawiedliwość terytorialną miasto-wieś. Zaś po południu zwiedzano Maximilianeum, czyli bawarski Parlament. Zapoznano się z zasadami i historią parlamentaryzmu w Bawarii oraz wysłuchano prelekcji na temat systemu polityczno – prawnego Niemiec.

W piątek delegacja odwiedziła rejon Lasu Bawarskiego, peryferyjnego regionu górskiego leżącego przy granicy z Czechami i Austrią. Gmina Perlesreut była przedstawiana przez Gerharda POSCHINGERA – burmistrza, oraz Manfreda EIBAL – Posła Parlamentu Bawarii. W dyskusji na temat rozwoju obszarów wiejskich Dolnej Bawarii uczestniczyli burmistrzowie gmin wchodzących w skład Zintegrowanej  Koncepcji Rozwoju Obszarów Wiejskich „Ilzer Land” – wspólnego przedsięwzięcia realizującego strategię rozwoju regionu.  Przedstawiono kilka projektów, które mają za zadanie zapobiegać marginalizacji obszarów peryferyjnych.  Przedstawiono prezentację sukcesu rozwoju „do wewnątrz“ miasteczka Grafenau, następnie zwiedzono centrum  centrum miasteczka i zrewitalizowany park miejski.

Sobota 14.09.2019 roku była dniem powrotu do kraju.

Więcej informacji o projekcie - zobacz

„Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi”