Jaka będzie przyszłość rolnictwa ekologicznego w Polsce?

Wiele ważnych spostrzeżeń, informacji i konkluzji przyniosło spotkanie rolników i producentów ekologicznych z czterech województw z wykładowcami w Centrum Produktu Lokalnego w Rzuchowej (pow. tarnowski, woj. małopolskie). Wydarzenie jakie miało miejsce w dniu 20 lipca 2019 roku zorganizowano w ramach prac nad budową oddolnej Strategii Rozwoju Rolnictwa Ekologicznego w ramach operacji pn. „Z głową i ze smakiem – współpraca rolników ekologicznych w skracaniu łańcucha dostaw”.

Katarzyna Lis z gospodarstwa ekologicznego w Różańcu w woj. lubelskim opisała kilka problemów, z jakimi zmagają się rolnicy – od niedoboru pracowników, po brak wsparcia przy promocji czy sprzedaży produktów. Niestety świadomość konsumentów wciąż jest skromna, ludzie niedowierzają, że oferowane owoce, warzywa są bez chemii.

Tomasz Obszański z Tarnogrodu (woj. lubelskie) zwrócił uwagę, że rolnicy ekologiczni są właściwie pozostawieni sami sobie. Wskazywał na brak wsparcia i zainteresowania ze strony władz, urzędów administracji publicznej, instytucji etc., a także na konieczność zmagań z gąszczem przepisów i trudnościami w przebiciu się do sieci sprzedaży.

Rolnicy, jak np. Andrzej Wnęk z Lipnicy Górnej (woj. małopolskie) szukają klientów przede wszystkim w większych miastach, gdzie jest lepsza świadomość klientów na temat żywności.

W Rzuchowej dyskutowali rolnicy z czterech województw: małopolskiego, lubelskiego, mazowieckiego i świętokrzyskiego. Uczestnicy spotkania zostali powitani przez Józefa Knapika, wójta gminy Pleśna, gdzie funkcjonuje Centrum Produktu Lokalnego, który powiedział, że jest dumny, że na terenie gminy może gościć rolników ekologicznych. Pan Knapik dodał, że rolnictwo ekologiczne, to wiele tematów trudnych i wymagających zaangażowania i niewiele osób zdaje sobie sprawę, z jakimi problemami zmagają się rolnicy. Podkreślił, że jest pod wrażeniem pasji i entuzjazmu, którego nie brakuje rolnikom, produkującym żywność ekologiczną.

W Centrum Produktu Lokalnego w Rzuchowej wiele mówiono o edukacji ekologicznej, a właściwie jej braku. – Musimy aktywnie działać, aby znak ekologiczny euroliścia zakorzenił się w głowach konsumentów. To spotkanie pokazuje, że nie brakuje rolników zaangażowanych i otwartych na poszerzanie wiedzy, ale i edukowanie innych – stwierdziła prelegentka Małgorzata Bartkiewicz.

Z kolei dr Paweł Przychodzeń, specjalista ds. prawa żywnościowego przedstawił plan działań na rzecz rolnictwa ekologicznego. Panel ekspercki uzupełniły Jolanta Zych oraz Hanna Galicz, próbując odpowiedzieć na pytanie co może poprawić sytuację rolnictwa ekologicznego w Polsce?

Zaproponowano działania, jak m. in.: wprowadzenie produktów ekologicznych do menu publicznych zakładów zbiorowego żywienia, jak szkoły, jednostki wojskowe; konsultacje z Ministerstwem Edukacji planu wprowadzenia produktów ekologicznych do menu dzieci i młodzieży oraz planu edukacji w zakresie zdrowego odżywiania w kontekście rosnącego problemu nadwagi i otyłości w społeczeństwie; konsultacje z Ministerstwem Sportu i Turystyki planu promocji Polski jako kraju o dużym „potencjale ekologicznym”, w tym promocji pod kątem turystyki kulinarnej z uwzględnieniem tradycji kulinarnych i żywności ekologicznej; opracowanie koncepcji dywersyfikacji źródeł dochodów gospodarstw ekologicznych; działania w zakresie łączenia pojedynczych rolników w grupy dzięki czemu obniżą oni koszty produkcji oraz nabędą zdolność wprowadzania produktów do większych odbiorców; współpraca rolników przy wprowadzaniu produktów ekologicznych na rynek; stworzenie przyjaznego dla rolnictwa ekologicznego systemu podatkowego; kwestia opracowania spójnej koncepcji promocji realizowanej na szczeblu krajowym i regionalnym czy podjęcie kroków prawnych w zakresie ochrony właściwego nazewnictwa żywności ekologicznej – obecnie konsumenci często mylą żywność ekologiczną z tzw. „zdrową żywnością” lub są wprowadzani w błąd przez sprzedawców.

Uczestnicy spotkania wskazali ponad 20 dodatkowych punktów, które mogą się przyczynić do poprawy sytuacji rolników ekologicznych. Warto zbudować społeczność osób związanych z ekologią, dbaniem o środowisko czy bioróżnorodnością, godnym traktowaniem zwierząt. Dobrym pomysłem jest organizowanie gospodarstw demonstracyjnych, a także zagród edukacyjnych. Strategia zakłada również mniej formalności przy certyfikacji, niższe opłaty kontroli i ograniczenie kontroli czy zwolnienie eko gospodarstw z podatku gruntowego. Samorządy mogą wprowadzić ekologiczne produkty na sesje Rad Gmin, konferencje i innego rodzaju spotkania.

W Rzuchowej wskazano potrzebę aktywnego i celowego wykorzystania funduszy dostępnych na rynku w celu promocji rolnictwa ekologicznego i żywności   ekologicznej. Kolejnym poruszonym aspektem jest wykazanie różnic pomiędzy warzywami i owocami produkowanymi w systemie rolnictwa ekologicznego a uprawianymi w systemie rolnictwa konwencjonalnego w badaniach naukowych. Rolnicy oczekują na odczuwalne zwiększenie dopłat do produkcji.

Więcej informacji na temat Strategii Rozwoju Rolnictwa Ekologicznego można uzyskać na stronie internetowej: http://www.grupa.odrolnika.pl, gdzie każdy może zgłosić własne uwagi i pomysły, niezależnie od miejsca zamieszkania.

Więcej informacji o projekcie - zobacz

„Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi”

„Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej „Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020”