Uproszczenia kosztów na liście priorytetów działalności ENRD - relacja z warsztatów

W dniu 20 czerwca 2019 r. w Brukseli odbył się warsztat o uproszczonych opcjach kosztowych (simplified cost options, SCOs). Organizatorem był Punkt Kontaktowy Europejskiej Sieci na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (ENRD). Uproszczenia PROW są pierwszym na liście priorytetów działalności ENRD. Celem seminarium było m.in. przedstawienie dobrych przykładów i wypracowanie wskazówek dla większego zastosowania SCO w PROW. W warsztacie uczestniczyło ok. 70 osób – przedstawiciele ministerstw, sieci krajowych, instytucji płatniczych i LGD. Z Polski w warsztacie uczestniczyli Renata Bukowska, Prezes LGD Gościniec 4 Żywiołów i Krzysztof Kwatera, Prezes LGD Dolina Raby oraz przedstawiciel MRiRW. Udział przedstawicieli LGD został wsparty finansowo ze środków Jednostki Centralnej KSOW.

W pierwszej części warsztatu przedstawiono szereg prezentacji, w drugiej uczestnicy podzieleni zostali na trzy grupy dla wypracowania określonych kwestii (jedna grupa – pracownicy instytucji publicznych, dwie grupy związane z podejściem LEADER/RLKS). Prezentacje przedstawione podczas warsztatu dostępne są na stronie ENRD.  Te, bardziej ogólne o tematyce warsztatu, przedstawione zostały przez pracowników dwóch Dyrektoriatów Komisji Europejskiej: DG EMPL („Zatrudnienie, sprawy społeczne”) i DG AGRI („Rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich”). Niewątpliwie najbardziej ciekawe były prezentacje przedstawiające konkretne przykłady zastosowania SCO, zwłaszcza, że w całości mogą one być stosowane przez LGD. W trakcie warsztatów, ich uczestnicy starali się określić kroki jakie należy podjąć, aby szerzej stosować SCO i proponowali konkretne działania (zadania) w tym zakresie.

Poniżej podano przykłady zastosowania SCO. Warto podkreślić, że działania te dotyczą beneficjentów i zostały w większości wypracowane po ubiegłorocznej zmianie przepisów finansowych UE (tzw. „Omnibus”):

• Standardowe koszty jednostkowe projektów związanych z renowacją (odnowieniem) obiektów – 1272 €/m2 w roku 2019. Stosuje się w Saksonii dla wszystkich grup beneficjentów, także w podejściu LEADER/RLKS.
• W projektach nie-inwestycyjnych w Saksonii dostępne są dwa ryczałty: 15% na koszty pośrednie projektu i 40% na inne koszty poza personalnymi np. leasing samochodów.
• W Finlandii beneficjent może wybrać rozwiązanie, że we wniosku o płatność przedstawi tylko zdjęcia lub materiał video z realizacji projektu. Dotyczy to projektów inwestycyjnych do 100 tys. €. Rozwiązanie stosowane jest głównie w LGD. Prezentowane było m.in. przez przedstawiciela jednego z najmniejszych LGD w Finlandii YHYRES (17 tys. mieszkańców).
• LGD w Austrii stosują ryczałty 5 700 € w „małych” projektach.
• Ryczałty w kwestii transportu. W Austrii stosuje się stawki na km określane przez Ministerstwo Finansów. Na Cyprze stosuje się w PROW ryczałty z Programu Erasmus+ (dla przejazdów w Europie stosuje się trzy stawki: do 100 km, do 2000 km i powyżej 2000 km odległości w linii prostej).

W Saksonii zastosowano ryczałty biorąc pod uwagę koszty i wysiłki związane badaniem racjonalności kosztów i ogromną liczbą dokumentów składanych przez beneficjentów na etapie wniosku o płatność. W Austrii rozważa się zastosowanie kolejnych ryczałtów np. w wysokości 5000 € na przygotowanie międzynarodowego projektu współpracy.

W poszukiwaniu dobrych rozwiązań warto zaglądnąć do innych programów. W Programie „Europa dla Obywateli”, w którym głównymi projektami są różnego rodzaju wydarzenia kulturalne i społeczne, stosuje się kwoty ryczałtowe zależne od ilości uczestników w wydarzeniu i liczby partnerów. Projekty są projektami międzynarodowymi. Ustalenie budżetu – tylko kwoty (i nie podaje się nic więcej) odbywa się na podstawie tabeli będącej załącznikiem Przewodnika programowego. Maksymalna kwota projektu to 150 tys. €.  Jest krótka lista, jakich działań nie wolno finansować. W Programie są też stosowane ryczałty dla przygotowania projektu – kwotę ryczałtu ustala się na podstawie tabeli w zależności od liczby uczestników w działaniach przygotowawczych (np. do 5 osób to kwota 2270 €). Zastosowanie takich ryczałtów pozwoliłoby na zwiększenie zainteresowania LGD międzynarodowymi projektami współpracy. Koszty takich projektów nie są też duże i często znaczą ich część stanowią koszty tłumaczenia dokumentów, których to kosztów można by przy kwotach ryczałtowych uniknąć.

Warsztaty pokazały, że w kilku krajach zastosowano ryczałty dla beneficjentów. I stało się to w większości w ciągu ostatniego roku. Rekomenduje się, aby w Polsce takie prace zostały jak najszybciej podjęte, po pierwsze dla uczynienia PROW, a szczególnie podejścia LEADER bardziej przyjaznym dla beneficjentów, a także w celu obniżenia kosztów i wysiłków weryfikacji wniosków beneficjentów.

SCO powinny być w Polsce również (a może nawet przede wszystkim biorąc pod uwagę, ze jest to pierwszy z priorytetów ENRD) zastosowane w projektach w ramach Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich. Często są to powtarzalne projekty o niedużej wartości, nawet poniżej 10 tys. zł, dla rozliczenia których przedstawia się niekiedy setki dokumentów. System aplikowania się trudny, co podkreślano podczas ostatniego spotkania Grupy Roboczej KSOW. Podjęcie prac w zakresie uproszczeń powinno nastąpić jak najszybciej – być może udałoby się je zastosować przed kolejnym konkursem na przełomie roku.  

Prezentacje dostępne są pod adresem:

https://enrd.ec.europa.eu/news-events/events/enrd-workshop-simplified-cost-options-experience-gained-and-new-opportunities_en

Notatkę sporządził: Krzysztof Kwatera – pełnomocnik zarządu Polskiej sieci LGD ds. współpracy. Tłumaczenia stosowanych przez prelegentów pojęć i tytułów projektów zostały dokonane przez autora notatki.

Notatka - pobierz

Udział pana Krzysztofa Kwatery w spotkaniu finansowany był ze środków Jednostki Centralnej Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich.