Polskie LGD w Portugalii – relacja

W dniach 24 – 28 października 2018r. odbył się wyjazd studyjny do Portugalii zorganizowany przez Polską Sieć LGD – Federację Regionalnych Sieci LGD dla 30 osób reprezentujących: Polską Sieć LGD, Sieci Regionalne oraz Lokalne Grupy Działania z terenu kraju.

Pierwszy dzień wizyty – 25 października 2018 r.

• Przedstawiciele Lokalnej Grupy Działania  TERRAS DENTO przestawili swoją organizację  w siedzibie w Alcacovas. Organizacja istnieje 27 lat, ma status pożytku publicznego  i działa na terenie 6 gmin , które zamieszkuje 22 tys. mieszkańców. Przedstawiciele LAG Terras Dento opowiedzieli o sposobie działania LAGów w Portugalii, które działają jak agencje, są wielofunduszowe, a program LEADER jest jednym z programów w ramach których pozyskują środki na wsparcie na różnorodne działania. LAG Terras Dento wsparł różnorodnych 250 projektów edukacyjnych, wydał 25 publikacji, jest ośrodkiem edukacyjnym i szkoleniowym, wsparł z Leadera 600 różnorodnych projektów, w wyniku których powstało 300 miejsc pracy. Główni beneficjenci to osoby fizyczne, rolnicy, ngo. Wspierają i promują produkty lokalne.
• Po prezentacji uczestnicy zwiedzili Paço dos Henriques - niedawno odnowiony okręg dziedzictwa kulturowego. W tym miejscu, w roku 1479 został podpisany traktat z Alcáçovas (dzielił on strefy wpływów w Nowym Świecie pomiędzy Kastylijczykami a Portugalczykami).
• Następnie odwiedzono wybrane przez LAG Terras Dento firmy, które otrzymały dotacje na działalność:

1. Piekarnię i cukiernię „Colmeia dos Paladares” – Casa Maria Vitoria. Projekt wsparty w ramach LEADER/RDP2007-2013 (PRODER). Rodzinna piekarnia dzięki wsparciu rozwinęła się  i zatrudnia aktualnie 62 osoby i jest największa firmą w Alcáçovas. Produkuje tradycyjne pieczywo i wyroby cukiernicze. Dzięki możliwości głębokiego zamrażania zwiększyła możliwości produkcyjne i dystrybucji wielokrotnie. Właścicielka oprowadziła grupę po zakładzie szczegółowo opowiadając o tradycyjnych portugalskich wyrobach i ich produkcji. Sklep firmowy prowadzi również sprzedaż lokalnych dżemów i innych przetworów.
2. Restaurację „Sabores da Vila”. Projekt wsparty w ramach LEADER/RDP2007-2013 (PRODER). W restauracji podano grupie tradycyjny lunch.   
3. Centrum jeździectwa i nauki jazdy konnej Sociedade Agrícola Mata Linda. Projekt wsparty w ramach LEADER/RDP2007-2013 (PRODER). Gospodarstwo agroturystyczne otrzymało dofinansowanie na wybudowanie hali do nauki jazdy konnej. W czasie wizyty obejrzeliśmy pokaz jazdy konnej, a właściciele szczegółowo opowiedzieli o swoim gospodarstwie, w którym znajduje się 20 koni oraz kucyki, osły, kozy, a także czarne świnie.
4. Przedsiębiorstwo „Pardalinho” Fabryka miedzianych dzwonków - Projekt wsparty w ramach LEADER/RDP2007-2013 (PRODER) oraz SI2E (ERDF+ESF). W trakcie wizyty uczestnicy wyjazdu brali udział w warsztatach produkcji dzwonków. Właściciel – pasjonat zaprezentował cały proces powstania dzwonka, od jego wykucia poprzez wypalanie do wydobycia dźwięku. Ta produkcja - tradycyjne dzwonki dla zwierząt - została sklasyfikowane przez UNESCO jako element Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego.

Drugi dzień wizyty – 26 października 2018 r.

• LAG Al Sud ESIDME z Castro Verde działa na terenie 5 gmin z siedzibą w Castro Verde. Przedstawiciele Lokalnej Grupy Działania Isabel Benedito (koordynatorka LAG) i David Marques (wiceprezydent rejonu/hrabstwa Castro Verde, w przeszłości odpowiedzialny w Esdime za wspieranie lokalnej przedsiębiorczości). Spotkanie odbyło się w  Inkubatorze Przedsiębiorczości „Ferreira Empreende", przestrzeni idei i biznesu, którego remont wsparła również gmina. Isabel Benedito, która pracuje w organizacji od 1995r.  zaprezentowała cały zakres prowadzonej działalności, która pozyskuje środki nie tylko z Leadera. Głównym tematem prezentacji był Inkubator przedsiębiorczości, aktualnie skupiający 16 firm. Beneficjentami projektu są to najczęściej młode bezrobotne osoby, które założyły firmę. Pomoc polega na zmniejszonych kosztach związanych z wynajmem lokalu w inkubatorze, ciągłym wsparciu i wynagrodzeniu wypłacanym w formie stażu (500 – 550 EURO miesięcznie) przez okres 3 lat – w ramach środków z jednostki pomocniczej odpowiedniku polskiego Urzędu Pracy.  Ponadto LAG Estime pomaga przedsiębiorcy w sprzedać swoje produkty, prowadzi szkolenia, couching itp. LAG Al Sud ESIDME zajmuje się wsparciem i rozwojem przedsiębiorczości, współpracą międzynarodową wspierającą przedsiębiorczość z Wyspami Zielonego Przylądka, Francja i Hiszpanią. Ponadto prowadzi szkolenia dla dorosłych (min. o przemocy domowej oraz promuje i wspiera rozwój społeczny dla osób młodych osób w trudnej sytuacji życiowej.
• Wizyta w Centrum idei i biznesu (Inkubator przedsiębiorczości) wraz z odwiedzinami znajdujących się tam przedsiębiorstw.
• LUNCH w restauracji Casa do Alentejo w Castro Verde. Projekt wsparty przez LAG w ramach CLLD (ERDF+ESF).
• GRUPO BIQUÍMICOS w ramach, której działa firma  BERRAPACK to kolejne przedsiębiorstwo wsparte przez LAG w ramach PRODER/EAFRD (w okresie trwania poprzedniego ramowego programu wsparcia). Właściciel firmy Jorge Lopes oprowadził nas po swojej firmie, która zajmuje się produkcją opakowań do żywności.
• RECTÂNGULO VERMELHO – Design Gráfico, o Design de Comunicação e o Design de Ambientes. Prezentacja przedsiębiorstwa „Rectangle Red” przez właściciela Guilherme Santosa. Firma zajmuje się wykonywaniem reklam w różnych zakresach.  Projekt wsparty przez LAG w ramach LEADER + PRODER/ EAFRD oraz  CLLD (ERDF+ESF).

Trzeci dzień wizyty – 27 października 2018 r.

• Wizyta na ekologicznej famie „Herdade do Freixo de Meio Agricurtula Biologica” Idea farmy to: „Pracujemy przede wszystkim nad rozwojem i integracją różnych społeczności użytkowników Common Good Homestead z Freixo do Meio." Alfredo Sendim. Farma ekologiczna działa na zasadzie spółdzielni na obszarze 520 h., zatrudnia 35 pracowników. Najważniejsze zasady to: zrównoważony rozwój społeczny (przy zatrudnieniu), ekologia i praca ekosystemowa, bioróżnorodność, zrównoważenie finansowe i usługi turystyczno – ekoedukacyjne.Po farmie oprowadził grupę pracownik, który szczegółowo - przy każdej uprawie i hodowli -opowiadał w jaki sposób hodują zwierzęta, uprawiają warzywa, owoce i chronią roślinność dziko rosnącą. Farma produkuje i sprzedaje ekologiczne produkty pod własną marką: oliwę z oliwek, wino, przyprawy; żołędzie i produkty z żołędzi; mięso drobiowe; mięso jagnięce; mięso wieprzowe z czarnych świń; zboża, orzechy i rośliny strączkowe. Uprawia się warzywa bez nawożenia (agrokultura), chroni gatunki rodzime zagrożone wyginięciem i hoduje gatunki autochtoniczne (czarne świnie). Produkty sprzedawane są na miejscu w sklepiku produktu lokalnego, w 4 sklepach na terenie Lizbony i prowadzi sprzedaż internetową. Farma otrzymała dotację na rozwój (30%) a ponieważ działa na zasadzie spółdzielni korzysta z niższego opodatkowania. Prowadzona działalność edukacyjna pozwala na poznanie ekologicznych zasad uprawy i hodowli.
• W dzisiejszej dobie masowych produkcji to bardzo ważne i pouczające doświadczenie, które pozwala spojrzeć odżywianie w innowacyjny sposób. Wykorzystanie ekologicznych upraw i promowanie produktu lokalnego wytwarzanego na miejscu oraz współpraca z rolnikami i hodowcami zrzeszonymi w spółdzielni to cenne doświadczenie do powielenia.
• Po wycieczce grupa została poczęstowana lunchem złożonym z wegetariańskich potraw z warzyw i żołędzi. Zaś w sklepiku można było kupić ekologiczne przetwory, zioła, wino i oliwę z oliwek – wszystko wychodowane i przygotowane na farmie.  
• W czasie przejazdu autokarem uczestnicy wyjazdu widzieli plantację drzew korkowych, z których produkowane są różne wyroby.
• W ostatnim dniu została zorganizowana Konferencja podsumowująca oraz kończąca wizytę.

Więcej informacji o projekcie - zobacz

„Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi”

„Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej „Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020”