„Ewaluacja innowacyjności w programach rozwoju obszarów wiejskich na lata 2014–2020”

Głównym celem dokumentu jest uzupełnienie innych wytycznych i zapewnienie porad zainteresowanym stronom uczestniczącym w ewaluacji PROW w zakresie tego, w jaki sposób przeprowadzać działania ewaluacyjne, aby odpowiedzieć na wspólne pytania ewaluacyjne związane z innowacyjnością. Ponieważ można się spodziewać, że efekty PROW w zakresie innowacyjności na obszarach wiejskich zmaterializują się najprawdopodobniej w perspektywie długoterminowej, w niniejszych wytycznych skupiono się w szczególności na tych działaniach związanych z ewaluacją, które zostaną przedstawione w rocznym sprawozdaniu z realizacji (RSR), które ma zostać złożone w 2019 r., oraz w ocenie ex post.

Wytyczne składają się z trzech części:

W rozdziale 1 objaśniono system innowacyjności na obszarach wiejskich i koncepcję ewaluacji innowacyjności w rozwoju obszarów wiejskich. W koncepcji omówiono ramy polityczne UE i PROW oraz ich wzajemne powiązania, a także przedstawiono przegląd wspólnych elementów ewaluacji. W rozdziale 1.3 omówiono również wyzwania związane z ewaluacją innowacyjności w polityce rozwoju obszarów wiejskich.

Rozdział 2 zawiera informacje dla instytucji zarządzających na temat specyfiki zarządzania ewaluacją innowacyjności i wymogów w zakresie sprawozdawczości. W rozdziale 2.2 omówiono strategie odpowiedzi na pytania ewaluacyjne związane z innowacyjnością i zapewniono szczególne wskazówki dotyczące każdego ze wspólnych pytań ewaluacyjnych nr 1, 2, 21, 23 i 30, które dotyczą aspektów związanych z innowacyjnością. W tej części opisano również metody, które są odpowiednie do ewaluacji innowacyjności.

Rozdział 3 (załączniki) zawiera glosariusz i etapy procesu identyfikacji potencjału PROW w zakresie innowacyjności.

Dlaczego warto dokonać ewaluacji PROW?

Innowacyjność jest jednym z trzech celów przekrojowych polityki obszarów wiejskich, który można zrealizować poprzez interwencje wdrażane w ramach działań i obszarów docelowych w programach rozwoju obszarów wiejskich (PROW) na lata 2014–2020.

Osiągnięcia w ramach realizacji tego przekrojowego celu stanowią przedmiot ewaluacji innowacyjności. W tym kontekście ocenia się wkład innowacji wspieranych przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) w realizację PROW i celów politycznych UE, aby odpowiedzieć na wspólne pytania ewaluacyjne związane z innowacyjnością.

Istnieją różne przyczyny, dla których należy dokonać ewaluacji innowacyjności:

• Zapewnienie rozliczalności interwencji i wykazanie, w jaki sposób wspierały one innowacyjność na obszarach wiejskich i przyczyniły się do realizacji wyników i efektów programów w zakresie polityki obszarów wiejskich i celów strategicznych UE do 2020 r.;
• Lepsze ukierunkowanie wsparcia z EFRROW na innowacje poprzez wybranie najodpowiedniejszych beneficjentów i obszarów do objęcia programami oraz najbardziej adekwatnych i kwalifikujących się działań;
• Zintensyfikowanie wspólnego procesu uczenia się między zainteresowanymi stronami dotyczącego tego, w jaki sposób można najlepiej wspierać i wdrażać innowacyjne projekty poprzez wyciąganie wniosków z dotychczasowych doświadczeń i zrozumienie warunków, których spełnienie jest konieczne, aby odnieść sukces.

Dlaczego te wytyczne są potrzebne?

Ewaluacja innowacyjności zyskała na znaczeniu w okresie programowania 2014–2020, ponieważ wzrosła ranga tego zagadnienia w ogólnym programie działań politycznych. Programy rozwoju obszarów wiejskich mogą wspierać procesy wprowadzania innowacji oraz przynosić różne wymierne i niewymierne wyniki na obszarze objętym programem i w całym systemie innowacyjności.

Określenie tych wyników wiąże się z różnymi wyzwaniami metodycznymi w procesie ewaluacji. W jaki sposób zidentyfikować przedmiot ewaluacji? Jakie efekty przyczyniające się do procesów wprowadzania innowacji na obszarach wiejskich można przypisać PROW? W jaki sposób można ocenić wkład innowacji, które powstają dzięki wsparciu EFRROW, w szerzej pojęte wyniki i efekty PROW? W jaki sposób można zmierzyć osiągnięcia w zakresie realizacji celów regionalnych/krajowych/unijnych?

Czwarta tematyczna grupa robocza pod nazwą „Ewaluacja innowacyjności w PROW na lata 2014–2020” Centrum Informacyjnego ds. Oceny miała na celu: 1) ocenić główne wyzwania w ewaluacji innowacyjności i odnieść się do nich; 2) dokonać przeglądu dotychczasowych doświadczeń w ewaluacji tego obszaru; 3) zidentyfikować i zaprojektować praktyczne rozwiązania w zakresie ewaluacji innowacyjności w ramach PROW; oraz 4) opracować niewiążące wytyczne do celów odpowiedzi na wspólne pytania ewaluacyjne związane z innowacyjnością, uzupełniając istniejące wytyczne oraz wspólny system monitorowania i ewaluacji.

Do jakich grup skierowane są niniejsze wytyczne?

Wytyczne pt. „Ewaluacja innowacyjności w programach rozwoju obszarów wiejskich na lata 2014–2020” zostały opracowane dla różnych grup zainteresowanych stron zaangażowanych w rozwój obszarów wiejskich:

Instytucje zarządzające znajdą w nich informacje na temat ewaluacji innowacyjności na poziomie PROW: Informacje na temat koncepcji, ram politycznych oraz przedmiotu pytań ewaluacyjnych związanych z innowacyjnością. Podano w nich praktyczne wskazówki, aby pokazać, jak przygotować ewaluację, zarządzać nią i koordynować oraz w jaki sposób ocenić wkład innowacji w realizację celów PROW.

Eksperci ds. ewaluacji znajdą rozwiązania różnych wyzwań związanych z ewaluacją innowacyjności (np. w jaki sposób badać potencjał PROW w zakresie innowacyjności podczas określania logiki innowacyjnych interwencji PROW, w jaki sposób analizować wkład innowacji w realizację celów PROW oraz wyniki i skutki PROW). Ewaluatorzy będą mogli również skorzystać z pomocy w kwestii sposobu wyboru najlepszego podejścia do ewaluacji oraz gromadzenia dowodów, aby odpowiedzieć na pytania ewaluacyjne.

Inne zainteresowane strony mogą też wykorzystać wytyczne jako dokument referencyjny: Urzędnicy Komisji Europejskiej (KE) (w przypadku pytań pojawiających się w związku z ewaluacją innowacyjności), Grupy operacyjne (GO) europejskiego partnerstwa innowacyjnego (EPI) (jako informacje uzupełniające w procesie opracowywania projektów i poznawania jego potencjału w zakresie innowacyjności), członkowie lokalnych grup działania (LGD) (podczas ewaluacji/samooceny w zakresie innowacyjnych właściwości ich strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność (CLLD) oraz ich skutków w dziedzinie innowacyjności na obszarach wiejskich); krajowe sieci obszarów wiejskich (KSOW) w procesie przygotowywania i wspierania LGD i grup operacyjnych EPI.

Pobierz dokument

Wytyczne zostały opracowane przez zespół ekspertów z europejskiego biura pomocy ds. ewaluacji rozwoju obszarów wiejskich, w pracach uczestniczyli różni eksperci, którzy dokonali recenzji wytycznych lub podzielili się wiedzą na temat praktyk w zakresie ewaluacji.

Przedstawiciele DG ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich zapewnili spójność wytycznych z ramami polityki UE. Przedstawiciele państw członkowskich zgłosili uwagi na temat projektów wersji wytycznych. O przedstawienie uwag na temat wytycznych poproszono również punkt kontaktowy ENRD i punkt obsługi sieci EPI.